نگاهی به دستاوردهای نخبگان متفکر نسل سوم انقلاب

به گزارش خبرنگار سرویس کتاب و نشر خبرگزاری رسا، انقلاب‌اسلامی، بزرگ‌ترین نعمت الهی به ملت ایران است تا مسیر تمدن‌سازی اسلامی و الگو شدن برای جهان بشریت را بپیماید و در این طریق، راه ناپیموده بسیاری وجود دارد که باید با گام‌هایی استوار و خردورزانه پیموده شود.

انقلاب‌اسلامی در جهان پرتنش و تحول‌خیزی به سر می‌برد که در آن، قدرت‌های غربیِ مستکبر و سلطه‌جو، بیش از سه دهه است که با تکیه بر برنامه‌ها و طرح‌های متعدّد، اندیشۀ شیطانی فروپاشی و اضمحلال این انقلاب دینی را در ذهن خود می‌پرورانند و در این راستا نیز گام‌های عملی برمی‌دارند.

از سوی دیگر، انقلاب‌اسلامی نیز آرمان‌ها و غایاتی را جستجو می‌کند که وصول به آن‌ها جز از رهگذر عقلانیت عمیق و راهبردی مبتنی بر ایدئولوژی اسلامی میسر نیست؛ ازاین‌رو، انقلاب‌اسلامی در موقعیت تاریخی و حساسی قرار گرفته است که ارزش و اهمیت آن از وقوع اصل انقلاب فروتر نیست و صیانت از هویت انقلاب، بسیار دشوارتر از ایجاد آن است.

اندیشکده‌ برهان که متشکل از جمعی از فرزندان انقلاب‌ اسلامی است، کانونی فعال در زمینه‌ تبیین گفتمان تمدن‌ساز انقلاب‌اسلامی محسوب می‌شود. تلاش این مرکز اندیشه‌محور بر این است که با تکیه بر سرمایه و استعداد معرفتی-علمی نیروهای فرهیخته‌ جریان انقلابی و ارزشی به تبیین گفتمان انقلاب کمک کرده و در مسیر تربیت نیروهای فکری تراز انقلاب‌اسلامی یا به تعبیری مؤمن اندیشه‌ورز جهادی بکوشد.

این مؤسسه مسیر مطلوب خود را حرکت در چارچوب الگوی امام-امت می‌داند و بر این اساس، مبنای گفتمان‌سازی جهادگران فکری این مرکز برپایه‌ تبیین بیانات، دغدغه‌ها و مطالبات سیاسی-فرهنگی امامین انقلاب و تولید پژوهش‌های معرفتی و راهبردی معطوف به این مهم است. بنابراین، اندیشکده‌ برهان بر آن است که در مسیر جهاد فکری و اعتقادی منسجم و متقن با پاسخ‌گویی مستدل و منطقی به پرسش‌ها و مسأله‌های کنونی جامعه، گره‌گشایی از معضلات فکری و نظری و شبهه‌زدایی و تولید تحلیل و تأملات سالم و پالوده از کج‌اندیشی و انحراف، گام بردارد.

از این رو با محمدجواد اخوان مدیر اندیشکده برهان به گفت‌وگو نشستیم که در ادامه می خوانید:

رسا_لطفا خود را معرفی کرده و از فعالیت‌ها و همکاری خودتان با اندیشکده برهان برای ما بگویید.

محمدجواد اخوان مدیر اندیشکده برهان هستم و از سال 92 مدیریت این اندیشکده را برعهده گرفتم. اندیشکده برهان بعد از فتنه 88 و در سال 1389 در راستای اهداف گفتمان انقلاب اسلامی تاسیس شد. آن دوران جامعه به شدت گرفتار غبار و شبهات گوناگون سیاسی، اجتماعی و عقیدتی بود و اندیشکده برهان با هدف دفاع فکری از انقلاب اسلامی فعالیت خود را آغاز کرد.

در آن شرایط نخستین اقدام فرهنگی که انجام گرفت راه اندازی اولین پایگاه تحلیلی تبیینی کشور در قالب مؤسسه برهان بود و این مجموعه کار خود را در حوزه‌های مختلف سیاسی، اقتصادی، فرهنگی، اجتماعی، بین المللی و تاریخی ادامه داد و به دفاع فکری از انقلاب اسلامی پرداخت.

اندیشکده برهان به منظور توسعه اقدامات خود وارد عرصه انتشار نشریه و فعالیت‌های مکتوب شد و امروز که 9 سال از فعالیت این مجموعه می‌گذرد چندین هزار مطلب در قالب مقاله، یادداشت، مصاحبه و نشست در فضای مجازی و بیش از 200 عنوان کتاب منتشر کرده و در دسترس مخاطبان قرار داده است. نشریه برهان اندیشه نیز از دیگر فعالیت‌های این مجموعه است که به صورت مجله در اختیار علاقه مندان قرار می‌گیرد.

رسا_ لطفا بفرمایید در حال حاضر در اندیشکده چند گروه پژوهشی به فعالیتهای علمی مشغول هستند؟

گروه‌های پژوهشی اندیشکده برهان عبارتند از: گروه سیاسی، گروه دین و اندیشه، گروه فرهنگی اجتماعی، گروه اقتصادی و گروه تاریخ که هرکدام از این گروه‌ها با محوریت قراردادن حوزه‌ کاری خود موضوعات و مسائل کلان انقلاب اسلامی را تحلیل کرده، ابعاد گفتمان انقلاب اسلامی و گفتمان ولایت را در این محورها تبیین و به شبهات و پرسش ها پاسخ می‌دهند و در نهایت به تولید محتوای مکتوب و مجازی در حوزه خود می‌پردازند.

به طور کلی هدف ما از مجموعه این اقدامات دفاع نرم و فکری از انقلاب اسلامی و تبیین مولفه‌های مختلف گفتمان انقلاب اسلامی در عرصه‌های مختلف سیاسی، فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی و بین المللی است.

رسا_ لطفا بفرمایید آیا عملکرد گروه‌ها تا به امروز رضایت بخش بوده است؟

بنده نمی‌توانم راجع به این موضوع قضاوتی داشته باشم، بلکه قضاوت در این باره برعهده مخاطبان است، آنچه که من می‌توانم در این خصوص عرض کنم این است که مجموعه اندیشکده برهان اولین مجموعه‌ای بود که در قالب وبگاه تحلیلی تبیینی وارد فضای مجازی شد و تا قبل از آن در این قالب هیچ گونه تولید محتوایی در سایت های فارسی زبان وجود نداشت.

اندیشکده برهان سعی کرده با مخاطبین خود و به ویژه نسل جوان، دانشجویان، طلاب و کسانی که تشنه معارف انقلاب اسلامی هستند و از طرف دیگر در معرض شبهات و ابهامات بسیاری قرار دارند که نظام سلطه در پی اشاعه آن است، ارتباط برقرار کند.

نخستین کتاب تبیین بیانیه گام دوم انقلاب اسلامی با عنوان «انقلاب در گام دوم» در سال جاری به همت اندیشکده برهان منتشر شد، کتابی که می‌توانم ادعا کنم تا به امروز کاری در تراز آن دیده نشده و این کتاب برگزیده جشنواره کتاب داستان اهل قلم نیز شد.

همچنین در حوزه‌های مختلف مؤلفه‌های گفتمان انقلاب اسلامی، اقتصاد مقاومتی، مدیریت جهادی، ساخت درونی استحکام قدرت و غیره کارهای مختلفی انجام شده است و امروز یکی از موثرترین مراکز رصد و پایش اقتصاد مقاومتی در اندیشکده برهان فعالیت می‌کند و خروجی‌های آن در قالب پایش فصلی اقتصاد مقاومتی، سنجش سالیانه اقتصاد مقاومتی و روند پژوهی اقتصاد مقاومتی منتشر شده و در دسترس مخاطبان قرار گرفته است. این مجموعه با استفاده از حدود 200 جلد کتاب در قالب سیر مطالعاتی، محتواهای مختلف و مورد نیاز جوانان را در اختیار آنان قرار داده است.

رسا_در اندیشکده با چند پژوهشکر همکاری می‌کنید و پژوهشگران و استادان مجموعه چه کسانی هستند؟

ما در مجموعه با شبکه‌ای از پژوهشگران و نویسندگان در ارتباط هستیم، اساتید بزرگواری در طول 9 سال گذشته در کارهای پژوهشی با ما همکاری داشتند که جمعیت این پژوهشگران بالغ بر 500 نفر می شود و بسته به میزان توانمندی‌های افراد از یک مقاله گرفته تا یک کتاب در پروژه‌های مختلف از این ظرفیت استفاده شده است.

پژوهشگران مجموعه عمدتا از نسل سوم انقلاب اسلامی هستند و یکی از برکات این مجموعه همکاری با نسل جوان است. خیلی از این عزیزان معروفیت رسانه‌ای ندارند اما قلم توانمندی دارند و در عین حال مجموعه از اساتید بزرگوار و با سابقه مانند جناب آقای دکتر شهریار زرشناس که در حوزه تاریخچه ادبیات معاصر ایران فعال هستند نیز بهره می‌گیرد.

استاد زرشناس با نگاه انتقادی از تاریخ ادبیات معاصر ایران کتابی را در سه جلد در اندیشکده برهان به رشته تحریر درآورده و این کتاب مرجع کاملی است برای کسانی که می‌خواهند روایت ناگفته و جدیدی را از تاریخ ادبیات معاصر ایران مطالعه کنند.

رسا_بفرمایید تا کنون چه طرح هایی در گروه‌های علمی اندیشکده برهان انجام شده است؟

در این سالها کارهای مختلفی انجام شده که به بعضی از آنها اشاره می‌کنم؛ یکی از کارهایی که در اندیشکده برهان صورت گرفته تبیین بیانیه گام دوم انقلاب اسلامی با عنوان منشور گام دوم است که در قالب کتاب «انقلاب در گام دوم» منتشر شده است.

پروژه دیگری که انجام شده مربوط به روند پژوهی اقتصاد مقاومتی می شود و در آن وضعیت اقتصادی از سال 1393 که رهبر معظم انقلاب سیاست‌های کلی اقتصاد مقاومتی را مطرح کردند تا به امروز بررسی شده تا مشخص شود چه میزان اقتصاد کشور در حوزه‌های مختلف مقاوم شده که محصول این پژوهش نیز در اختیار مخاطبان قرار گرفته است.

مقایسه دستاوردهای انقلاب اسلامی با روندی که در دوره رژیم ستم شاهی پهلوی دنبال می‌شد، پروژه دیگری است که در اندیشکده انجام گرفته است. در این تحقیق روند جمهوری اسلامی و روند رژیم گذشته با هم مقایسه و با توجه به این قیاس چنین بیان شد که اگر خدای نکرده انقلاب پیروز نمی‌شد و جمهوری اسلامی پدید نمی‌آمد، امروز ایران در چه جایگاهی قرار داشت، محصول این پروژه نیز در قالب یک کتاب با عنوان «ایران بدون شاه» منتشر شده است.

پروژه دیگری که توسط مجموعه انجام شده، بررسی کارنامه جمهوری اسلامی ایران در دوره ولایت رهبر معظم انقلاب حضرت امام خامنه‌ای است. این پژوهش به مناسبت سی‌مین سال رهبری معظم له انجام و به صورت کتاب «اعتلای میراث روح الله» منتشر شده است.

نقد و بررسی سند الگوی پایه پیشرفت اسلامی ایرانی از دیگر دستاوردهای اندیشکده برهان به شمار می رود که مرکز الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت آن را خدمت رهبر معظم انقلاب اسلامی تقدیم کرد و ایشان نیز از نخبگان کشور دعوت کردند تا پیرامون این موضوع بحث و تبادل نظر کرده و دیدگاه‌های خود را ابراز کنند و اندیشکده برهان نیز به عنوان یک مجموعه پژوهشی انقلابی نظرات و دیدگاه‌های خود را در قالب یک مجموعه به این مرکز ارسال کرد. همچنین این مجموعه پژوهشی به صورت کتاب «ایران 1444» در اختیار مخاطبان قرار گرفت.

رسا_ لطفا بعضی از نویسنده‌های شاخص اندیشکده را نام ببرید؟

آقایان دکتر شهریار زرشناس، نویسنده کتاب «تاریخچه ادبیات معاصر ایران» در سه جلد؛ دکتر رضا سراج، کارشناس مسائل سیاسی نویسنده کتاب «از مکتب نیاوران تا کابینه توسعه‌گرا» و تعدادی از کتابه ا به صورت کار پژوهشی مشترک به همت جمعی از پژوهشگران اندیشکده برهان منتشر شده و در قالب‌های مختلف در اختیار مخاطبان قرار گرفته است.

رسا_آثار و طرح هایی که اندیشکده برهان برای آینده مد نظر دارد، چیست؟

یکی از اهدافی که اندیشکده برهان دنبال می‌کند روندپژوهی پیشرفت انقلاب اسلامی است.

پروژه‌های پژوهشی در خصوص تحولات منطقه‌ای و بین المللی و ترجمه چند کتاب در این حوزه در دستور کار مجموعه است؛ کتاب های خوبی که برای مخاطب فارسی زبان مفید بوده اما متاسفانه ترجمه نشده است. همچنین موضوع آزادسازی فلسطین و پایان کار رژیم صهیونیستی از دیگر اهداف پژوهشی اندیشکده برهان است و دیگر اینکه توسعه فعالیت‌های مجموعه در حوزه تولید محتوا و مرجعیت فکری برای جوانان انقلابی نیز یکی از برنامه‌های آینده اندیشکده برهان به شمار می رود.

رسا_ درباره فعالیت‌های آینده اندیشکده بفرمایید؟

برنامه ما برای آینده این است که ان‌شاءالله فعالیت‌های تولید محتوا را به گونه‌ای توسعه دهیم که بتوانیم بسته کامل سیر مطالعاتی را در اختیار نسل جوان به خصوص دانشجویان، طلاب و جوانان انقلابی تشنه معارف انقلاب اسلامی قرار دهیم.

نشریه برهان اندیشه می‌تواند با تبیین مؤلفه‌های گفتمان انقلاب اسلامی به طور جامع و کامل پایگاه اثرگذار معرفتی و فکری انقلاب اسلامی باشد و بیش از پیش در این عرصه نقش آفرینی کند.

رسا_شما آینده پژوهش را چطور ارزیابی می‌کنید و به پژوهشگرانی که می‌خواهند در عرصه تحقیق وارد شوند، چه توصیه‌ای دارید؟

خوشبختانه پژوهش در کشور ما رشد خوبی داشته اما در حوزه علوم انسانی هنوز ضعف های جدی وجود دارد. به اعتقاد بنده در امر پژوهش باید چندنکته را مد نظر قرار داد؛ اول اینکه نگاه انتقادی به حوزه علوم انسانی وارد شود و برای دستیابی به عمق معارف الهی و حقیقت بشری باید از ساختارها و قالب های کلیشه‌ای و دست و پا گیر حاکم بر روش های پژوهشی دانشگاه‌ها عبور کنیم؛ از این جهت ما در حوزه آموزشی و پژوهشی علوم انسانی به یک تحول عظیم نیاز داریم.

کلان موضوع انقلاب اسلامی، نظام اسلامی و مسائل آن باید مدنظر پژوهشگران باشد؛ چرا که جامعه کنونی نیازمند پژوهش در این حوزه‌ها است.

نکته مهم دیگری که در این عرصه وجود دارد حمایت از پژوهش و پژوهشگری است، متأسفانه نظام اندیشه‌ای در کشور ایران به خوبی مورد حمایت دستگاه‌های مسؤول قرار نمی‌گیرد و در واقع به دلیل دوری حوزه اندیشه از حوزه بازار عملا اندک حمایتی که از طرف مجموعه‌های دولتی صورت می‌گیرد در شرایط سخت اقتصادی از دستور کار خارج می‌شود و این مسأله ضربه بزرگی به نظام اندیشه‌ای کشور وارد می کند و لازم است در این خصوص تدابیر مؤثر و کارگشایی اتخاذ شود.

من همه دانشجویان و طلاب عزیز را دعوت می‌کنم آثار و محصولات محتوایی اندیشکده برهان را مطالعه و نظرات و دیدگاه‌های خود را اعلام و ما را از نیازهای علمی و معرفتی خود مطلع کنند تا اندیشکده برهان بتواند این نیازمندیها را در دستور کار تولید محتوا قرار دهد.