تحلیل قرآنی ـ روایی نکات مهم خطبه امروز

به گزارش خبرگزاري رسا، «علیرضا معاف» در یادداشتی در تحلیل و توضیح قرآنی و روایی و نکات مهم خطبه رهبر معظم انقلاب اسلامی، حضرت آیت‌الله سید علی خامنه‌ای نوشت: چرا ایام اللهی همچون تشییع شهید سلیمانی را باید دائماً برای مردم یادآوری نمود؟

«وَ لَقَدْ أَرْسَلْنا مُوسى بِآیاتِنا أَنْ أَخْرِجْ قَوْمَکَ مِنَ الظُّلُماتِ إِلَى النُّورِ وَ ذَکِّرْهُمْ بِأَیَّامِ اللَّهِ إِنَّ فِی ذلِکَ لَآیاتٍ لِکُلِّ صَبَّارٍ شَکُورٍ.»(ابراهیم/5)

خداوند متعال در این آیه شریفه خطاب به جناب موسی (ع) امر میکند: ««ایام الله» را برای قومت یادآوری نما.»

علامه طباطبایی می‌گوید: منظور از «ایام الله»، ایامی است که بخاطر حوادث خاصی که در آن اتفاق افتاده،  امر خداوند و آیات و نشانه های بزرگی و اقتدار و سلطنت خداوند ظاهر و آشکار گردیده (ر.ک:المیزان؛ ج12، ص18)

ضرورت یادآوری ایام الله به مفهوم شناسی آن بازمیگردد زیرا منظور از «ایام الله» روزهای خاصی است که در آن روزها دست قدرت و عزت الهی در جامعه ظهور و بروز بیشتری داشته و همگان به عینه میبینند و لمس کردند که اتفاقی(چه نزول نعمت و یا نزول عذاب) خارج از اسباب و علل مادی افتاده است.

اصولاً باید گفت یکی از روش های تربیتی قرآن کریم، «تذکّر» و «یادآوری» است؛ و این روش، دقیقاً نقطه مقابل روش شیطان و جریان های شیطانی، همچون جریان نفاق است که یکی از کار ویژه هایشان را «انساء»(فراموشاندن) تعریف کرده اند: (مجادله: 19؛ انعام: 68، یوسف: 42، کهف: 63 )

در این میان، یکی از اموری که یاد خدا را در ذهن ها متبادر می کند، برخی حوادث عبرت آموزی است که در برخی ایام خاص در حیات یک جامعه به وقوع پیوسته است و مردم جامعه در آن ایام خاص، جلوه های رحمت یا غضب الهی را بطور ملموس، محسوس و ممسوس درک نمودند.

از آنجا که انسان‌ها نوعاً فراموشکار هستند، باید برخی وقایع خاص پیش‌آمده در جامعه که یاد خدا و سنت های الهی را به همراه دارد، همواره برای آنان یادآوری شود؛ چراکه این کار روحیه‌ای جدید در آنان برای ادامه مسیر ایجاد می‌نماید.

قرآن کریم در آیات متعددی به یادآوری ایام الله در دوران هر پیامبری می پردازد؛ و این یادآوری ها آنقدر زیاد است که گویی تعمّدهوشمندانه و اصرار حکیمانه برای بازگویی آن وجود دارد.

برای مثال، در آیاتی که مربوط به داستان جنگ بدر در سوره مبارکه انفال آمده است، اشاره به عنایات خاص خداوند در جنگ بدر دارد که سپاه ۳۱۳ نفره اسلام در برابر سپاه هزار نفره دشمن با قاطعیت پیروز شد.(انفال/۷، ۹، ۱۱، ۲۶)

یوم الله دیگر در قرآن کریم، ماجرای جنگ احزاب است: (احزاب/۹ و ۱۰)

همچنین یکی از مواردی که خداوند قرآن کریم اصرار به یادآوری آنها دارد، شکست های عملکردی و گفتمانی منافقان است. در یک آیه سخن منافقان و بیماردلان در جنگ بدر یادآوری می‌شود: (انفال: 46) و در آیات دیگری، سخنان و کارشکنی‌های آنان در جنگ احزاب: (احزاب: 13-12).

این یادآوری‌ها، علاوه بر کمک به تبیین بهتر گفتمان اسلام انقلابی، فواید متعددی دیگری هم برای عموم مردم جامعه اسلامی و هم برای خواص جامعه در پی دارد که به مبارزه با جریان نفاق کمک شایانی خواهد کرد؛ اولین فایده یادآوری ایام الله، افزایش وحدت در میان مردم است.

بر اساس نظر مفسران قرآن، فایده دیگر یادآوری ایام‌الله، افزایش اعتماد مردم به وعده‌های الهی، افزایش روحیه اعتماد به نفس و امید به آینده و افزایش روحیه مردم برای مقاومت در برابر سختی‌ها و در برابر دشمنان داخلی و خارجی است.

همچنین علاوه بر ذلت دشمنان خارجی، رسوایی منافقین و فتنه‌گران داخلی نیز باید دائماً بازگو و یادآوری شود؛ چراکه منافقین و کفار همواره از این تذکر و یادآوری واهمه دارند و از آن فرار می کنند:

"فَما لَهُمْ عَنِ التَّذْکِرَةِ مُعْرِضِینَ * کَأَنَّهُمْ حُمُرٌ مُسْتَنْفِرَةٌ * فَرَّتْ مِنْ قَسْوَرَةٍ؛  چرا آنها این‌همه از یادآوری گریزانند. همچون گورخرانى رمیده که از شیر فرار کرده‌اند!" (مدثر/۵۱-۴۹)/1360/