دانیال نبی در اسلام و یهود

به گزارش خبرگزاری رسا، انتشارات اندیشه احسان کتاب دانیال نبی در اسلام و یهود را به قلم محمد منابی منتشر کرده است.

این کتاب، نخستین اثر مستقل به زبان فارسی در حوزه ادیان تطبیقی است که بر پایه کهن‌ترین و معتبرترین منابع غربی - شرقی و یهودی - اسلامی به واکاوی جایگاه دانیال نبی از منظر دو دین بزرگ ابراهیمی یعنی اسلام و یهودیت و همچنین به فراز و نشیب مراحل زندگانی ایشان می‌پردازد. هرچند که دانیال نبی یکی از شخصیت‌های برجسته بنی اسرائیل به شمار می‌روند، اما مطالعات دقیق در مورد شخصیت ایشان در دست محققان وجود ندارد.

اما از آنجا که در روایات کتاب مقدس و کتب تواریخ اسلامی معلوم است، دانیال نبی پس از سقوط بابل در سال ۵۳۹ ق. م به دست یکی از پادشاهان پارسی، به شهر شوش، راه می‌یابند و پس از فوت در آنجا دفن می‌شوند و تاکنون این شهر با وجود مقبره زیبای ایشان، مقصد هزاران یهودی و حتی مسلمانان شده است؛ چراکه از زمان فتح ایران به دست مسلمانان در سال ۱۶ هجری تاکنون، علی رغم اختلاف محققان در مورد مکان دفن و آرامگاه دانیال نبی، نزد مسلمانان از جایگاه ویژه‌ای برخوردار است.

از آنجایی که در قرآن کریم نامی از حضرت دانیال نیامده، در سنت اسلامی شخصیت وی کم‌تر شناخته شده است. در واقع حتی در دین یهود نیز تصویر روشنی از حضرت دانیال وجود ندارد و زمان حیات این نبی را به دوره‌های مختلف نسبت می‌دهند. از سوی دیگر در ایران و در شهر شوش مقبره‌ای به وی منسوب است که البته درباره این نسبت نیز شک و تردید فراوان وجود دارد.

از این رو، پژوهش و تحقیق درباره این شخصیت ضروری به نظر می‌رسد و این کتاب شاید بتواند بخشی از این ابهامات را روشن کند. دانیال نبی در کتاب مقدس به عنوان یکی از پیامبران برجسته بنی اسرائیل نام برده می‌شود و در بخش عهد عتیق کتاب مقدس یهودیان کتابی به نام کتاب دانیال وجود دارد. کتاب دانیال در واقع به دوازده فصل تقسیم بندی شده است، شش فصل اول آن به حوادث زندگی ایشان و خواب‌هایی که تعبیر می‌کند اختصاص دارند و قسمت دیگر آن که از فصل هفتم شروع و تا بخش دوازدهم ادامه می‌یابد، به خواب‌ها و رؤیا‌های دانیال نبی پرداخته شده است.

در این کتاب بررسی شده است که چگونه دانیال نبی در دربار به موقعیت حساسی دست یافته و چگونه با قضاوت‌های خود و تعبیر پیشامدها، صاحب تأثیری در دربار شده است. در میان عامه مسلمانان، این شخص بزرگوار را به عنوان چهره محبوب معرفی کرده اند. در بیشتر کتب تواریخ اسلام ایشان به صورت متفاوتی معرفی شده و در میان کتب غربی به خصوص در آثار خاورشناسان و دایرة المعارف‌ها نیز فراوان درباره‌ی ایشان مطالبی مطرح شده است.

در این کتاب همچنین به توصیف زندگانی حضرت دانیال نبی در قبل و پس از اسارت بابلی، روایت ماجرای چگونگی سرنگونی پادشاهی یهودیت درمیان پیشگویی ها، انبیاء قبل از دانیال نبی و آن دسته از منابع تاریخی که درباره واقعه تاریخی اسارت بابلی به دست حکومت بابل سخن آمده پرداخته شد و همچنین روایت داستان دانیال نبی و سه رفیق ایشان در کاخ سلطنتی و همچنین پیشگویی‌ها و رؤیا‌های تعبیر شده توسط وی، فرشته و داستان زندانی و به چاه افکندن ایشان چه در حکومت بابلی و چه در میان حکومت هخامنشی و تأثیر بسزای ایشان در هنگام رهایی از اسارت و قبل از آن، همین طور چگونگی رسیدن ایشان به مقامی عالی در دربار بابلی و هخامنشی، و آراء و احوال ایشان با استناد به منابع یهودی و اسلامی پرداخته خواهد شد.

این نوشتار شامل سه فصل با عنوان های: امپراتوری بابل، اسارت یهودیان و تقسیم بندی پیامبران در عهد عتیق، دانیال نبی از نگاه یهودیت و جایگاه دانیال نبی در اسلام است.