نگاهی بر جلد دوم کتاب «با کاروان حسینی از مدینه تا مدینه»
ابن قولویه از ام سلمه همسر پیامبر نقل می‌کند که گفت: از آن هنگامی که خداوند جان پیامبرش را گرفت، نوحه‌گری جنیان را نشیندم مگر آن شب که فهمیدم فرزندم حسین کشته شده است.
به گزارش خبرنگار سرویس کتاب و نشر خبرگزاری رسا، مؤسسه انتشارات زمزم هدایت وابسته به پژوهشگاه علوم اسلامی امام صادق (علیه‌السلام) کتاب با کاروان حسینی از مدینه تا مدینه را در دو جلد به قلم جمعی از نویسندگان منتشر کرده است.
نویسندگان کتاب را در دو جلد نگاشته اندد که عناوین زیر در جلد دوم دیده می شود:
رویداد‌های کربلا، رویداد‌های راه کربلا تا شام، کاروان امام حسین در شام و حرکت به‌سوی مدینه منوره.
از آن روزی که خداوند زمین را آفرید، به زمین کربلا چنان شرافتی بخشیده که بر هیچ جای دیگر زمین حتی مکه معظمه نبخشیده است، لذا نویسندگان در فصل نخست از بخش چهارم کتاب به فضلیت و قداست زمین کربلا پرداخته اند و طبق روایاتی که از کتب روایی معتبر شیعه و اهل سنت نقل شده است، چنین اورده اند:
برای مثال در کتاب المزار شیخ مفید از امام سجاد (علیه السلام) نقل شده که فرمود: خداوند بیست و چهار هزار سال پیش از آنکه کعبه را بیافرید و حرم قرارش دهد، زمین کربلا را حرمی امن و مبارک قرار داد و آنگاه که خدای متعال زمین را به لرزه درآورد و تکانش دهد، زمین کربلا همان گونه که هست نورانی و پاکیزه بالا برده می‌شود و در برترین باغ از باغ‌های بهشت و برترین خانه آن جای می‌کیرد؛ که جز پیامبران یا رسولان در آن منزل نکنند و کربلا در میان باغ‌های بهشت همانند ستاره برای ساکنان زمین می‌درخشد و نور آن چشم بهشتیان را خیره می‌سازد و ندا می‌دهد: منم سرزمین مقدس، پاکیزه و مبارک که سیدالشهدا و سرور جوانان بهشت را برگرفته ام.
در بخش پنجم از این اثر به رویداد‌های راه کربلا تا شام پرداخته شده و حجت‌الاسلام و المسلمین محمد جعفر طبسی در فصل نخست به نشانه‌های خشم الهی در پی شهادت امام حسین پرداخته است و نشانه‌های آسمانی و زمینی را چنین برمی شمارد:
نشانه‌های آسمانی: فریاد جبرئیل، کسوف خورشید، سیه ست آسمان، سرخ شدن آشمان، گریه آسمان، خون باریدن آسمان، باریدن خاکستر از آسمان، کریه و درود فرشتگان بر امام حسین، شیون آسمان‌ها و زمین و فرشتگان.
نشانه‌های زمینی: جوشیدن خون از زیر سنگ، نوحه‌گری جن، عزاداری پرندگان، خاکستر شدن زعفران و تلخ شدن گوشت، آثار اندوه و در خار بن ملک.
وی در ادامه در توضیح نوحه‌گری جنیان از کتاب شریف کامل الزیارات چنین می‌نویسد:
ابن قولویه از ام سلمه همسر پیامبر نقل می‌کند که گفت: از آن هنگامی که خداوند جان پیامبرش را گرفت، نوحه‌گری جنیان را نشیندم مگر آن شب که فهمیدم فرزندم حسین کشته شده است. گوید یکی از جنیان آمد و چنین گفت: ای دیدگان من هرچه در توان دارید اشک بریزید، زیرا پس از من کسی بر شهیدان نمی‌گرید؛ بر قومی که مرگ آنان را به‌سوی ستمگران از نسل عبد راهنمایی می‌کند.
در تاریخ آمدن اهل‌بیت به کربلا اختلاف نظر وجود دارد: آیا چهلم نخست بود؟ یا دوم؟ حجت الاسلام و المسلمین محمدامین پور امینی در بخش آخر کتاب در صفحه ۷۱۱ این اثر تحقیقی دررباره اربعین انجام داده است و اقوالی از بزرگان شیعه آورده است که در این درباره نظر داده‌اند؛ او در این باره می‌نویسد:
شماری از کسانی که می‌گویند بازگشت در اربعین نخست بوده است بدین شرح است:
۱- ابوریحان بیرونی: او می‌گوید: «در بیستم (صفر) سر حسین نزد پیکرش بازگردانده شد و با آن دفن گردید. زیارت اربعین در این روز است و حرم ایشان پس از بازگشت از شام به زیارت وی شتافتند.
۲- شیخ بهائی: «نوزدهم ماه صفر، روز زیارت اباعبدالله است. این زیارت از امام صادق نقل شده است. در این روز جابر به زیارت آن حضرت به زیارت آن حضرت آمد، که با آمدن اهل‌بیت آن حضرت از شام به کربلا و به مقصد مدینه هم‌زمان گردید.
۳- علامه مجلسی: درباره علت استجبار زیارت سیدالشهدا در روز اربعین می‌فرماید: «مشهور میان اصحاب این است که علت آن، بازگشت اهل‌بیت حسین در چنین روزی به کربلا است، هنگامی که از شام برمی‌گشتند؛ و علی بن الحسین سر‌ها را به پیکر‌ها ملحق ساخت.
برخی از علما بازگشت در اربعین اول را از اساس نفی کرده و به‌طور جد آن را بعید شمرده‌اند؛ که از جمله این‌هایند:
۱- سید بن طاووس: وی در اقبال الاعمال گوید: من در کتاب مصباح خواندم که حرم حسین همراه سرورمان علی بن الحسین در روز بیستم صفر به مدینه رسیدند. در غیر مصباح یافتم: «آنان در راه بازگشت از شام در روز بیستم صفر به کربلا نیز رسیدند.» این هر دو بعید می‌نماید، چرا که ابن زیاد طی نامه‌ای به یزید ماجرا را برایش نوشت و برای بردنشان اجازه گرفت و تا رسیدن پاسخ آن‌ها را نفرستاد. این خود نیازمند حدود بیست روز یا بیشتر است، زیرا نقل شده است که وقتی آن‌ها را به شام برد، مدت یک ماه را در جایی که آنان را از سرما و گرما حفظ نمی‌کرد بودند.
۲- علامه مجلسی: وی می‌گوید: فائده: درباره اینکه علت استحباب زیارت آن حضرت در این روز چیست؟ چیزی نیامده است. طبق مشهور میان اصحاب علت این است که حرم حسین در چنین روزی در بازگشت از شام، به کربلا رسید و علی بن الحسین سر‌ها را به پیکر‌ها ملحق ساخت. گفته‌اند که در چنین روزی به مدینه رسیدند و این هر دو بسیار بعید است، زیرا زمان، چنان که از اخبار و روایات برمی‌آید، این امکان را نمی‌دهد و اینکه این واقعه در سال بعد بوده باشد نیز بعید است.
مرسسه انتشارات زمزم هدایت وابسته به پژوهشگاه علوم اسلامی امام صادق (علیه‌السلام) کتاب با کاروان حسینی از مدینه تا مدینه، را در دو جلد و با شمارگان ۱۰۰۰ نسخه و قیمت ۱۲۰۰۰۰ تومان روانه بازار نشر کرده است.
نویسندگان کتاب را در دو جلد نگاشته اندد که عناوین زیر در جلد دوم دیده می شود:
رویداد‌های کربلا، رویداد‌های راه کربلا تا شام، کاروان امام حسین در شام و حرکت به‌سوی مدینه منوره.
از آن روزی که خداوند زمین را آفرید، به زمین کربلا چنان شرافتی بخشیده که بر هیچ جای دیگر زمین حتی مکه معظمه نبخشیده است، لذا نویسندگان در فصل نخست از بخش چهارم کتاب به فضلیت و قداست زمین کربلا پرداخته اند و طبق روایاتی که از کتب روایی معتبر شیعه و اهل سنت نقل شده است، چنین اورده اند:
برای مثال در کتاب المزار شیخ مفید از امام سجاد (علیه السلام) نقل شده که فرمود: خداوند بیست و چهار هزار سال پیش از آنکه کعبه را بیافرید و حرم قرارش دهد، زمین کربلا را حرمی امن و مبارک قرار داد و آنگاه که خدای متعال زمین را به لرزه درآورد و تکانش دهد، زمین کربلا همان گونه که هست نورانی و پاکیزه بالا برده می‌شود و در برترین باغ از باغ‌های بهشت و برترین خانه آن جای می‌کیرد؛ که جز پیامبران یا رسولان در آن منزل نکنند و کربلا در میان باغ‌های بهشت همانند ستاره برای ساکنان زمین می‌درخشد و نور آن چشم بهشتیان را خیره می‌سازد و ندا می‌دهد: منم سرزمین مقدس، پاکیزه و مبارک که سیدالشهدا و سرور جوانان بهشت را برگرفته ام.
در بخش پنجم از این اثر به رویداد‌های راه کربلا تا شام پرداخته شده و حجت‌الاسلام و المسلمین محمد جعفر طبسی در فصل نخست به نشانه‌های خشم الهی در پی شهادت امام حسین پرداخته است و نشانه‌های آسمانی و زمینی را چنین برمی شمارد:
نشانه‌های آسمانی: فریاد جبرئیل، کسوف خورشید، سیه ست آسمان، سرخ شدن آشمان، گریه آسمان، خون باریدن آسمان، باریدن خاکستر از آسمان، کریه و درود فرشتگان بر امام حسین، شیون آسمان‌ها و زمین و فرشتگان.
نشانه‌های زمینی: جوشیدن خون از زیر سنگ، نوحه‌گری جن، عزاداری پرندگان، خاکستر شدن زعفران و تلخ شدن گوشت، آثار اندوه و در خار بن ملک.
وی در ادامه در توضیح نوحه‌گری جنیان از کتاب شریف کامل الزیارات چنین می‌نویسد:
ابن قولویه از ام سلمه همسر پیامبر نقل می‌کند که گفت: از آن هنگامی که خداوند جان پیامبرش را گرفت، نوحه‌گری جنیان را نشیندم مگر آن شب که فهمیدم فرزندم حسین کشته شده است. گوید یکی از جنیان آمد و چنین گفت: ای دیدگان من هرچه در توان دارید اشک بریزید، زیرا پس از من کسی بر شهیدان نمی‌گرید؛ بر قومی که مرگ آنان را به‌سوی ستمگران از نسل عبد راهنمایی می‌کند.
در تاریخ آمدن اهل‌بیت به کربلا اختلاف نظر وجود دارد: آیا چهلم نخست بود؟ یا دوم؟ حجت الاسلام و المسلمین محمدامین پور امینی در بخش آخر کتاب در صفحه ۷۱۱ این اثر تحقیقی دررباره اربعین انجام داده است و اقوالی از بزرگان شیعه آورده است که در این درباره نظر داده‌اند؛ او در این باره می‌نویسد:
شماری از کسانی که می‌گویند بازگشت در اربعین نخست بوده است بدین شرح است:
۱- ابوریحان بیرونی: او می‌گوید: «در بیستم (صفر) سر حسین نزد پیکرش بازگردانده شد و با آن دفن گردید. زیارت اربعین در این روز است و حرم ایشان پس از بازگشت از شام به زیارت وی شتافتند.
۲- شیخ بهائی: «نوزدهم ماه صفر، روز زیارت اباعبدالله است. این زیارت از امام صادق نقل شده است. در این روز جابر به زیارت آن حضرت به زیارت آن حضرت آمد، که با آمدن اهل‌بیت آن حضرت از شام به کربلا و به مقصد مدینه هم‌زمان گردید.
۳- علامه مجلسی: درباره علت استجبار زیارت سیدالشهدا در روز اربعین می‌فرماید: «مشهور میان اصحاب این است که علت آن، بازگشت اهل‌بیت حسین در چنین روزی به کربلا است، هنگامی که از شام برمی‌گشتند؛ و علی بن الحسین سر‌ها را به پیکر‌ها ملحق ساخت.
برخی از علما بازگشت در اربعین اول را از اساس نفی کرده و به‌طور جد آن را بعید شمرده‌اند؛ که از جمله این‌هایند:
۱- سید بن طاووس: وی در اقبال الاعمال گوید: من در کتاب مصباح خواندم که حرم حسین همراه سرورمان علی بن الحسین در روز بیستم صفر به مدینه رسیدند. در غیر مصباح یافتم: «آنان در راه بازگشت از شام در روز بیستم صفر به کربلا نیز رسیدند.» این هر دو بعید می‌نماید، چرا که ابن زیاد طی نامه‌ای به یزید ماجرا را برایش نوشت و برای بردنشان اجازه گرفت و تا رسیدن پاسخ آن‌ها را نفرستاد. این خود نیازمند حدود بیست روز یا بیشتر است، زیرا نقل شده است که وقتی آن‌ها را به شام برد، مدت یک ماه را در جایی که آنان را از سرما و گرما حفظ نمی‌کرد بودند.
۲- علامه مجلسی: وی می‌گوید: فائده: درباره اینکه علت استحباب زیارت آن حضرت در این روز چیست؟ چیزی نیامده است. طبق مشهور میان اصحاب علت این است که حرم حسین در چنین روزی در بازگشت از شام، به کربلا رسید و علی بن الحسین سر‌ها را به پیکر‌ها ملحق ساخت. گفته‌اند که در چنین روزی به مدینه رسیدند و این هر دو بسیار بعید است، زیرا زمان، چنان که از اخبار و روایات برمی‌آید، این امکان را نمی‌دهد و اینکه این واقعه در سال بعد بوده باشد نیز بعید است.
مرسسه انتشارات زمزم هدایت وابسته به پژوهشگاه علوم اسلامی امام صادق (علیه‌السلام) کتاب با کاروان حسینی از مدینه تا مدینه، را در دو جلد و با شمارگان ۱۰۰۰ نسخه و قیمت ۱۲۰۰۰۰ تومان روانه بازار نشر کرده است.
علاقه‌مندان می‌توانند برایتهیه این کتاب به آدرس قم خیابان دور شهر نبش کوچه سوم پلاک هشتاد و یک مراجعه و یا با شماره تلفن: ۳۷۷۳۰۷۳۵- ۰۹۱۰۲۰۴۲۰۷۱ تماس حاصل نمایند. /۹۹۸/ن ۶۰۱/ش
ارسال نظرات