بررسی مسأله تنش های اخیر هند و پاکستان و بحران کشمیر

به گزارش خبرگزاری رسا، در ادامه سلسله نشست های تحلیلی جهان اسلام اتحادیه بین المللی امت واحده  نشست «بررسی مسأله تنش های اخیر هند و پاکستان و بحران کشمیر» با حضور کارشناسان این حوزه در دفتر این اتحادیه برگزار شد.

در ابتدای این نشست ارزیابی از حل بحران کشمیر با نگاهی به بازیگران منطقه ای و بین المللی مورد بررسی قرار گرفت.

پیرمحمد ملازهی (کارشناس مسائل شبه قاره) در این‌باره اظهار داشت: بحران کشمیر یک بحران دیرپای جهان بوده و با وجود سناریوهای مختلفی که درباره ی حل آن مطرح است هیچ کدام به مرحله عمل نرسیده است. علت این مساله اختلاف نظرهایی است که هر کدام از طرفین درگیر نسبت به این مساله دارند. در زمان تقسیم شبه قاره تقسیم بر اساس مذهب انجام شد و وقتی تقسیم بندی بر اساس هویت مذهبی پیش آمد دو هویت اسلامی و هندویسم در تقابل با هم قرار گرفتند. طبق تقسیم بندی که رهبران آن زمان نهضت هند داشتند چه رهبران مسلمان و چه هندو، هر منطقه ای که اکثریت مسلمان داشتند جزو پاکستان و هر منطقه که اکثریت هندو باشد جزو هند باشد. این تضاد هویتی در چند منطقه لاینحل ماند که از جمله آنها کشمیر بود.

وی در ادامه گفت: کشمیر به عنوان منطقه ای راجه نشین در اختیار حاکم دوگراها قرار داشت. که حدود ۱۰۰ سال پیش آن را از انگلیس اجاره کرده بودند. زمان اعلام استقلال هند و پاکستان، حاکم هندو مذهب حاضر به همراهی با پاکستان نشد و الحاق به هند را پذیرفت. و این سرآغاز جنگ های هند و پاکستان بر سر مساله کشمیر بود.

وی گفت: با مداخله سازمان ملل جنگ پایان می پذیرد و خط مرزی مشترک بین هند و پاکستان به عنوان خط آتش بس تشکیل می شود که یک سوم کشمیر در اختیار پاکستان و دو سوم در اختیار هند قرار می گیرد. کشمیر برای هر دو کشور دارای اهمیت فراوان است.

ملازهی در رابطه با سناریوهایی که در طول تاریخ  در حل نزاع کشمیر مطرح شده است بیان داشت:

• الحاق به پاکستان
• الحاق به هند
• کشمیر مستقل

هر کدام از این سناریوها واکنش های مختلفی را به دنبال داشته است.

پاکستان بدان علت که کشمیر را جز هویت اسلامی خود می داند و هم چنین از نظر موقعیت ویژه جغرافیایی مانند مساله آب و امنیت داخلی پاکستان، نگاه خاص و ویژه ای به این منطقه دارد و هند نیز مدعی جدایی ناپذیر بودن کشمیر از هندوستان است چرا که حفظ تمامیت ارضی و یکپارچگی هند را در گرو عدم جدایی کشمیر می داند زیرا در این کشور ایالت های مختلفی وجود دارد که تحت تاثیر مسائل قومی و مذهبی خواستار جدایی از هند هستند.

وی گفت:  از بازیگران بین المللی در منطقه کشمیر، می توان به نقش آمریکا اشاره کرد که از استقلال کشور حمایت می کند و با توجه به اهمیت استراتژیکی کشمیر به آن توجه ویژه ای دارد.  به این اعتقاد که کشمیر بعد از استقلال امکان حیات ندارد و نیازمند یک قدرت بین الملی است و لذا آن قدرت آمریکا است.

ملازهی بیان داشت: مساله جنگ هند و پاکستان کمکی به حل بحران کشمیر نمی­کند و بحث دیگر جنگ­های نیابتی است که هر دو کشور دنبال می­کنند. هند و پاکستان می دانند که راه حل نظامی کمکی به مساله کشمیر نخواهد کرد و مناسب ترین راه حل، راه حل سیاسی است.

وی همچنین در ادامه گفت: باید توجه داشت که کشمیر در طول تاریخ نه متعلق به هندوستان بوده و نه پاکستان بلکه همیشه حالت استقلال خود را داشته و در تمام حکومت های قبل سرزمین کشمیر تنها مالیات به حکومت های حاکم داده است. حتی در زمان استعمار انگلیس، از سوی انگلیسی ها به خاندان مهاراجه اجاره داده شد. بنابراین کشمیر در هر حال به شکل مستقل وجود داشته و تنها پیوندهایی با قدرت های حاکم داشته است که اگر طرح کشمیر مستقل به نتیجه برسد امکان پایان بحران کشمیر وجود دارد.

همزمانی حمله تروریستی در ایران و هند

سرباز روح الله رضوی(اهل کشمیر و فعال حوزه بین الملل) گفت: تقارن و همزمانی حمله تروریستی در ایران و هند در فضای ایران نوعی همزاد پنداری را در ایران نسبت به قضیه هند به‌وجود آورد که در سطح سیاسی و اجتماعی قابل لمس بود. این فضا ایجاد شد که اتفاقی مشابه در هند و ایران رخ داده است. چرا که دو گروه جهادی سلفی در دو کشور وارد شده اند و هر دو از طرف پاکستان مورد حمایت قرار گرفته بود.

وی گفت:  نکته مهم در این مسأله این است که از هر چند از نظر ظاهری شباهت هایی وجود دارد اما ریشه های این دو حادثه بسیار متفاوت است. چرا که علت اصلی این حملات به نیروهای هند در کشمیر بحران حل نشده کشمیر است. هند این ادعا را دارد که باید پاکستان حمایت خود را از گروه‌های مسلح کشمیری قطع کند. اما در این مسأله همه قائل هستند که حتی اگر پاکستان حمایت خود را به طور کامل از گروه های مبارزاتی بردارد، بحران کشمیر حل نمی شود. چرا  که ریشه‌های مسأله بسیار وسیع تر است.

رضوی در ادامه بیان داشت: کشمیری ها حدود چهل سال برای حل بحران کشمیر مبارزه سیاسی را دنبال کردند اما به دنبال شکست و بن بست های راه حل سیاسی، مردم کشمیر به سمت مبارزات مسلحانه روی آوردند. وخامت اوضاع با سیاست­های هند هر روز بیشتر هم می­شود. هند ادعا می­کند چند صد مبارز مسلح در کشمیر وجود دارند اما برای مقابله با این چند صد نفر چند صد هزار نیروی مسلح هندی در کشمیر حاضرند. علی رغم این اوضاع مبارزات از سال 2003 به بعد افول کرد و در سال ۲۰۰۸ به علت اینکه هندوها می خواستند در کشمیر معبدی بسازند با اعتراض مردم روبرو شدند. اعتراضات به صورت مسالمت آمیز بود و بدون هر گونه وابستگی به گروه های مبارز کشمیری اما با حمله نیروهای نظامی هند اعتراضات به خاک و خون کشیده شد. بعد از این اقدام هند، جوانان کشمیری هر چه بیشتر به گروه های مسلح پیوستند و بر خلاف گذشته که برای آموزش نظامی نیاز به آموزش در کمپ های نظامی در پاکستان داشتند این بار در خود کشمیر و بدون آموزش نظامی سلاح بدست گرفتند. جوانانی که از دانشگاه و محل کار خود جدا می شوند و بعد از دو یا سه هفته خبر پیوستن آن ها به گروه های مسلح منتشر می شود و بعد از حدود شش ماه از سوی نیروهای هندی در درگیری ها کشته می شوند. خب اینها همه حاکی از این است که مساله میان هند و پاکستان به چند صد نفر نیروی مسلح وابسته یا غیر وابسته به پاکستان ختم نمی شود و بسیار ریشه ای تر از آن است.

نقش ایران در حل بحران  کشمیر

رضوی در رابطه با قرابت های فرهنگی و تاریخی ایران و کشمیر اینطور اظهار داشت: کشمیر در شبه قاره هند، از نظر فرهنگی وجه متمایزی دارد. از قرن 6 و 7 هجری، ورود اسلام به کشمیر با ورود صوفی ها و مبلغان ایرانی همراه شد. که بارزترین چهره فرهنگی و اسلامی در تاریخ کشمیر میرسیدعلی همدانی است. در این دوره کشمیر با فرهنگ و تمدن فارسی پیوند خورد و در طول تاریخ با علما و عرفا و تجار ایرانی ارتباط برقرار کردند. از طرف دیگر با مهاجرت ایرانی ها به کشمیر و استقرار آن ها در آنجا ارتباط های نسلی و نسبی بین ایران و کشمیر بوجود می آید. با این سابقه فرهنگی و مذهبی ایران در کشمیر، نگاه عمومی کشمیری ها به ایران نگاه مثبتی است.

وی گفت: ایران در طول زمان های متمادی حامی مردم کشمیر بوده و دو یا سه سال بعد از بحران کشمیر، نماینده رسمی ایران در سازمان ملل  مساله کشمیر و دفاع از مردم کشمیر را بیان می کند. موضع‌گیری‌های آیت الله بهبهانی و آیت الله کاشانی در سال 1329 نسبت به حق تعیین سرنوشت مردم کشمیر و هم چنین صحبت های امام با تعبیر کشمیر عزیز ما و لزوم حمایت از کشمیر  در کنار نام فلسطین از جمله حمایت های ایران قبل از انقلاب است.

وی همچنین بیان داشت: بعد از انقلاب نیز فضا در حمایت از مردم کشمیر با توجه با نگاه خاص انقلاب به بحث حمایت از مظلومان تشدید می شود. می شود و این مساله ها از نظر مردم کشمیر دور نمانده است. این نکته ها نشان از وجود ظرفیت فرهنگی ایران در حل بحران کشمیر از طریق سیاسی دارد و این در شرایطی است که در عرصه بین الملل مانع اصلی طرح مذاکرات پیرامون کشمیر هند است که از هرگونه طرحی در مجامع بین المللی برای حل بحران کشمیر مخالفت می کند و آن را به عنوان یک مسأله داخلی می داند در حالی که به تایید قطع نامه های شورای امنیت و نیز شرایط حاکم بر کشمیر، این یک مساله داخلی نیست.

وی در مورد اینکه آیا طرح استقلال کشمیر یک طرح آمریکایی هست هم باید اظهار داشت: واقعیت میدانی منطقه کشمیر چنین فرصتی را به آمریکا نخواهد داد. چرا که کشمیر منطقه ای مسلمان نشین و گرایشات اسلامی است و اکثریت اهل سنت آنان نیز صوفی مذهب هستند. مردم کشمیر بارها و بارها در رخدادهای مختلف در اعتراض به سیاست های قدرت های دنیا از جمله آمریکا و اسراییل تظاهرات داشته اند و حتی در این تظاهرات ها، شهید داده اند اما حاضر نشده اند که با آمریکا هیچ گونه همراهی را نشان دهند./847/ب101/ف