بررسی برخورد پیامبران و امامان با سحر و ساحران در یک اثر
به گزارش خبرگزاری رسا، معاونت پژوهشی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی کتاب «پدیده سحر؛ چالشها و راهکارها» اثر محمدحسین یوسفی چناری را منتشر کرد.
محمدحسین یوسفی چناری در این کتاب که به تازگی از سوی معاونت پژوهشی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی منتشر شده است مواجهه فکری و عملی پیامبران و امامان با سحر و ساحران را بررسی و راهکارها و راهبردهای آنان را ارائه کرده است.
یکی از چالشهای بشر از ابتدای آفرینش تاکنون مسئله سحر بوده که همواره مورد مخالفت و مواجهه جدی پیامبران و ائمه اطهار علیهم السلام واقع شده است. امروز نیز شاهد نفوذ و رخنه این پدیده در حوزه های مختلف زندگی انسان هستیم که مشکلاتی را به وجود آورده است.
محمدهادی یعقوب نژاد معاون پژوهشی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی در سخنی با خوانندگان که در مطلع این کتاب نوشته، معتقد است: سِحر با چشم‌بندی و تردستی و گاه با استفاده از خواص ناشناخته فیزیکی و شیمیایی بعضی از اجسام و عناصر و گاه از طریق کمک‌گرفتن از شیاطین و تأثیر در جنبه‌های روانی و تلقینی انجام می‌شود. اساس کار ساحران بر تحریف حقایق است که عموماً از توجه بیش از حد عده‌ای به خرافات و اوهام سوءاستفاده می‌کنند و باعث گمراهی مردم و تحریف حقایق و متزلزل‌ساختن پایه‌های اعتقادات افراد ساده‌ذهن می‌شوند.
در اسلام، سحر به‌شدت مذمت و از آن نهی شده است؛ یادگرفتن آن حرام است، مگر برای ابطال سحر و پیشگیری از اغفال و گمراه‌شدن مردم. خواندن آیات و دعاهایی برای ازبین‌بردن سحر در کتب و روایات نیز وارد شده است.
به هر حال وجود سحر را نمی‌توان انکار کرد؛ برخی صورت‌های آن هم‌اکنون رواج دارد و هنوز واقعیت آن شناخته نشده است؛ مثل کارهایی که مرتاضان هندی انجام می‌دهند.
در این نوشتار ضمن بیان آیات و روایات در مذمت سحر، راهکارها و اقدامات عملی در مواجهه با ساحران، به استناد نحوه برخورد انبیا و امامان معصوم با آنان بررسی شده است.
محمدحسین یوسفی چناری هم در مقدمه ای که بر کتاب خود نوشته، بر این باور است که:
سحر به عنوان پدیده‌ای پیچیده در میان انسان‌ها سابقه‌ای بس طولانی دارد. این پدیده به‌طورعمده در مسیر اهداف شیطانی به کار رفته است. روی‌آوری به سحر و جادو امروزه نه‌تنها در محیط‌های کوچک و بسته روستایی، بلکه در خانواده‌های تحصیل‌کرده و زندگی شهری نیز راه یافته است. در عصر و روزگار ما سحر و جادوگری را به صورت‌های متفاوت و شکل‌های گوناگون در قالب هنر به مردم ارائه و ساحر را هنرمند معرفی می‌کنند. تنوع‌خواهی انسان‌ها و روی‌آوری به کارهای خارق‌العاده و شگفت‌انگیز بر این نابسامانی‌ها افزوده است و کسانی مرعوب این گونه رفتارها شده‌اند. سحر در زندگی اینان تأثیر عملی گذاشته است و برای رهایی از بن‌بست‌های زندگی چاره را پناه‌جویی از ساحران می‌دانند. اقبال و روی‌آوری به سحر و ساحری خسارت‌های جبران‌ناپذیر فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی و دینی را متوجه جامعه کرده است.
یکی از برجسته‌ترین اهداف انبیای الهی هدایت انسان‌ها به سوی رشد و کمال است. ساحران با ابزار سحر موانعی در مسیر تعالی بشریت و راه پیامبران ایجاد کرده‌اند و همواره در گذر زمان معضل‌آفرین بوده‌اند؛ ازاین‌رو پیامبران و اولیای الهی به اقدامات علمی و عملی در مواجهه با سحر و ساحران دست زده‌اند. جهت برون‌رفت از این چالش و مشکل، شناخت و تبیین سیره علمی و عملی پیامبران الهی و معصومان علیهم السلام در مواجهه با پدیده سحر و ساحران در این نوشتار مورد بررسی قرار گرفته است. بررسی نوع رفتار پیامبران الهی و پیشوایان معصوم علیهم السلام امروزه می‌تواند به عنوان راهکار و راهبردی ارزشمند مورد توجه قرار گیرد.
با توجه به پیشینه بسیار طولانی پدیده انحرافی سحر، نوشته‌هایی پراکنده‌وار در منابع روایی و نیز منابع تفسیری وجود دارد که در آن سحر مذمت و به دوری از ساحران توصیه شده است؛ اما به پژوهشی مستقل که در آن واکنش پیشوایان معصوم علیهم السلام مورد بررسی قرار گرفته و راهکارهای آنان ارائه شده باشد، دست نیافتیم. این سخن بدان معنا نیست که هیچ کتابی در این زمینه به دست چاپ و نشر سپرده نشده است، بلکه کتاب‌هایی روانه بازار شده‌اند که به لحاظ ظاهری مخاطب‌پسندند؛ ولی از منظر آموزه‌های دینی کمتر به محتوا نگریسته‌اند.
نکته‌ای که در این کتاب برای نویسنده حایز اهمیت بوده، این است: موضوع بحث در این کتاب مفاهیمی از قبیل سحر، کهانت و شعبده است که اسباب آن بر ما پنهان و مخفی است و تشخیص درست از نادرست و سره از ناسره آن کاری بس دشوار است؛ ازاین‌رو در بررسی مباحث دقت لازم صورت گرفته و سعی شده است بیشتر از قرآن و علوم اهل بیت علیهم السلام استفاده شود؛ چون این منابع سرچشمه‌های زلال معرفت‌اند که خودِ آنان علوم ربانی خود را به چشمه آب صاف و زلال لایتناهی تشبیه کرده‌اند: « عَنْ مُقَرِّنٍ قَالَ سَمِعْتُ أَبَاعَبْدِاللَّهِ علیه السلام یَقُولُ ... وَ ذَهَبَ مَنْ ذَهَبَ إِلَیْنَا إِلَی عُیُونٍ صَافِیَةٍ تَجْرِی بِأَمْرِ رَبِّهَا لَا نَفَادَ لَهَا وَ لَا انْقِطَاع ».(محمد بن یعقوب کلینی؛ الکافی، ج ۱، ص۱۸۴، کتاب الحجه، ح۹) علوم اهل بیت بر اساس فطرت و برهان است
و از ذات اقدس حق سرچشمه گرفته است و هرگز فیضان و جوشش آن پایان‌پذیر نخواهد بود.
این کتاب در یک مقدمه و سه فصل منتشر شده است. فصل اول کتاب به مفاهیم و کلیات، فصل دوم به تهدیدها و تأثیرهای سحر و فصل سوم به مبارزه انبیا و امامان معصوم علیهم السلام با سحر اختصاص دارد.
لازم به ذکر است چاپ اول این کتاب در شمارگان ۴۰۰ نسخه در تابستان ۱۳۹۷ از سوی انتشارات پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی وابسته به دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم منتشر شده است.
علاقه مندان به تهیه کتاب مذکور می توانند به آدرس قم، چهارراه شهدا، خیابان ارم، نبش کوچه ۲۰، فروشگاه نشر پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی مراجعه یا با تلفن ۰۲۵۳۷۸۳۲۸۳۴ تماس حاصل نمایند./998/د ۱۰۳/ش