پشت پرده ارتباط قائله بصره با «هسته‌های خاموش»
به گزارش خبرگزاری رسا، برخی مناطق عراق طی ماه‌های اخیر شاهد برگزاری تظاهرات‌هایی در اعتراض به بیکاری، نقصهای موجود در ارائه خدمات، فساد دولتی و بحران آب و برق بوده است و معترضان خواستار بهبود خدمات‌رسانی دولت به شهروندان و فراهم آوردن فرصت‌های شغلی برای جوانان هستند.
این اعتراضات در اواسط تیرماه سال جاری در جنوب عراق و به‌ویژه استان بصره آغاز و کم کم به دیگر استانهای این کشور همچون میسان، ذی قار، نجف و بابل کشیده شد.
حیدر العبادی، نخست‌وزیر عراق با گسترش اعتراضات در بصره به این استان سفر کرد و با مقامات نظامی و اداری و همچنین بزرگان این استان دیدار و گفت‌وگو کرد، اما این سفر نیز تأثیر چندانی در آرام کردن اوضاع نداشت.
حمله به فرودگاه بین‌المللی نجف و اختلال در پروازهای این فرودگاه، آتش زدن دفاتر جریان الحکمه و حزب‌الله عراق در استان نجف، آتش زدن دفتر حزب الدعوه و حمله به فراکسیون فتح در استان میسان، بسته‌شدن راه ارتباطی میان ناحیه ام قصر و منطقه الزبیر و تخریب اموال عمومی و حمله به نهادهای دولتی در دیگر استان‌ها از جمله پیامدهای اعتراضات خشونت‌آمیز بود که با موضع‌گیری‌های مختلفی از سوی مقامات و شخصیت‌های دینی و سیاسی در این کشور رو به رو شد.
شخصیت‌های دینی و سیاسی عراق ضمن تأیید حقانیت خواستههای معترضان و لزوم بهبود وضعیت معیشتی مردم، نیروهای امنیتی را به سعه صدرو پرهیز از شلیک به سمت تظاهرکنندگان و معترضان را به حفظ اموال عمومی و پرهیز از خشونت فرا می‌خوانند.
در این میان کم نبودند افراد و گروه‌هایی که این اعتراضات را نقطه امیدی برای رسیدن به خواستهها و اهداف خود در این کشور دیدند و تحریک معترضان، شدت بخشیدن به اعتراضات و سوق دادن آن به سوی اعمال خشونت‌بار را در دستور کار خود قرار دادند.
از جمله این اقدامات، توئیتی منتسب به رغد دختر صدام حسین بود که در شبکه‌های اجتماعی منتشر شد و در آن معترضان را به حمله به احزاب حامی ایران فراخواند که البته رغد این توئیت و انتساب آن به وی را تکذیب کرد.
برخی گزارش‌ها نیز عربستان سعودی را به دست داشتن در به خشونت کشیده شدن تظاهرات در جنوب عراق متهم کرده و تصریح کردند که سعودی‌ها از عوامل حزب منحل بعث و عناصر نزدیک به داعش برای ایجاد تخریب اموال عمومی در جنوب و مرکز عراق، تحت پوشش اعتراضات مردمی بهره برده‌اند.
برخی منابع عراقی نیز اعلام کردند که افراد نفوذی در میان معترضان از برخی کشورهای منطقه پول گرفته‌اند تا با آتش زدن پایگاههای بسیج مردمی در شهرهای مختلف، این کشور را به آشوب بکشانند.
از سوی دیگر سران برخی عشایر نیز برای جلوگیری از ورود اعتراضات به مرحله غیر قابل کنترل و با ابعاد نامعلوم، تلاش کردند زمام امور را به دست گرفته و حساب تظاهرات‌های مبتنی بر مطالبات اجتماعی را از اغتشاشگران جدا کردند.
عشایر بصره با برگزاری کنفرانس خبری و بیان مطالبات خود در سماوه و ناصریه، بیانیه‌هایی صادر و از دولت خواستند در اسرع وقت به آنها رسیدگی کند.
هوشیاری معترضان و تدابیر امنیتی برای مقابله با هرگونه آشوب و خرابکاری در شهرهای مختلف و بررسی خواستههای آنها، فروکش نسبی اعتراضات خشونت‌بار را به دنبال داشت که البته این امر نیز با عکس‌العمل شبکه‌های تلویزیونی وابسته به بعثی‌ها مانند الشرقیه و التغییر روبه رو شد، به گونه‌ای که آنها تلاش کردند از بهانههایی مانند نبود اینترنت و توقف فعالیت سایت‌ها و فضای مجازی، برای گرم نگه داشتن اعتراضات استفاده کنند.
بی بی سی عربی و رادیو مونت کارلو فرانسه نیز از قافله عقب نمانده و از اعتراضات اجتماعی در عراق به عنوان «انتفاضه» یاد می‌کردند.
پس از گذشت مدتی از آرام شدن اعتراضات، تظاهرات و ناآرامی‌های شهر بصره از روز سه‌شنبه (۱۳ شهریورماه) باردیگر از سر گرفته شد، به طوری معترضان روز پنج‌شنبه (۱۵ شهریورماه) با حمله به ساختمان استانداری بصره، آن را آتش زدند و برخی منابع نیز از تصرف ساختمان شورای استانداری بصره از سوی معترضان، به آتش کشیده شدن چندین ساختمان دولتی و مقر احزاب خبردادند که این امر با عکس‌العمل پلیس و ورود بیش از ۱۰۰۰ نیروی امنیتی به این شهر رو به رو شد.
مقامات عراقی نیز در واکنش به این اتفاقات راهی بصره شده و جریان صدر خواستار تشکیل نشست فوری پارلمان با حضور وزرا و مسؤولان برای رسیدگی به مشکل این استان شد.
در همین راستا، عصر روز جمعه(۱۶ شهریورماه) نیز ساختمان کنسولگری ایران در بصره هدف تعرض حملات این افراد قرار گرفت، به‌طوری که این افراد بدون این که مقاومتی از سوی نیروهای امنیتی صورت گیرد وارد ساختمان کنسولگری ایران شدند.
به هر حال باید حساب تظاهرکنندگانی که در اعتراض به کاهش سطح خدمات، بیکاری و فساد تظاهرات می‌کنند با عناصری که در پی سوءاستفاده از این تظاهرات برای تفرقه‌افکنی میان ملت عراق و ایران هستند، تفاوت قائل شد، چرا که شبکه ماهواره‌ای «العهد» عراق به نقل از منابع اختصاصی، فایلهای صوتی منتشر کرده که حکایت از آن دارد که سرویس جاسوسی عربستان سعودی در حوادث چند روز گذشته استان بصره عراق دست دارد و این شبکه اعلام کرد که فایلهای صوتی به دست آمده نشان می‌دهد که اطلاعات سعودی اقدام به جذب افرادی در عراق برای استفاده از آنها در مواقع حساس کرده است.
از سوی دیگر، هنوز در مناطق مختلف عراق هسته‌های خاموشی از داعش و عناصر بعثی وجود دارند که منتظر فرصتی هستند که بتوانند انتقام خود را از نیروهای بسیج مردمی و ایران بگیرند و تحرکات اخیر بصره این فرصت را برای آنها فراهم کرد که ساختمان کنسولگری ایران در بصره، مقر جنبش نُجَباء، بسیج مردمی، مقر سازمان بدر، ساختمان منتسب به حزب الدعوة و.. هدف قرار بگیرد.
هیأت بسیج مردمی عراق که بیشترین نقش را در سرنگونی داعش و عناصر باقیمانده تکفیری داشته است، در بیانیه‌ای اعلام کرد که حمله به مراکز این نهاد به دستور خارجی‌ها صورت گرفت و از سوی مزدوران در داخل و خارج از بصره انجام شد.
شورای استانداری بصره نیز از نقش برخی سفارتخانه‌های خارجی، بعثی‌ها، عناصر داعش و مزدوران سیاسی در آتش زدن مقرها و نهادی دولتی و حزبی در این استان خبر داد و در همین راستا، احمد عبدالحسین، عضو این شورا اعلام کرد که طرف‌های شرکت‌کننده در عملیات‌های خرابکارانه در پوشش تظاهرات‌های مردمی، گروه‌هایی خارج از قانون، مزدوران سیاسی، برخی سفارتخانه‌های کشورهای خارجی و دستگاه‌های اطلاعاتی بین‌المللی، برخی از بعثی‌ها و عناصر داعش حاضر در استان بصره و خارج از آن هستند.
برخی کارشناسان بر این باورند که وجود دست‌های بیگانه در ناآرامی‌های اخیر بصره غیر قابل انکار است به گونه‌ای که ابومهدی المهندس، نایب‌رییس هیأت بسیج مردمی عراق تصریح کرد: مدارکی در دست دارد که بر دخالت آمریکایی‌ها دراین ناآرامی‌ها اذعان دارد.
وی گفت: اسناد و شواهد جامعی درباره دست داشتن کنسولگری آمریکا در حوادث بصره، به طرف‌های ذی‌ربط داده‌ایم و آمریکایی‌ها تهدید کرده‌اند اگر دور دوم نخست‌وزیری (حیدر العبادی) تمدید نشود، بصره را به آتش خواهند کشید.
همچنین، برخی حمله به کنسولگری ایران و فضاسازی رسانههای سعودی برای تفرقه‌افکنی میان عراق و ایران را از دیگر نکات قابل تأمل در این شرایط می‌دانند به ویژه این که شبکه‌های سعودی از جمله العربیه بارها در طول تابستان سعی کرده‌اند، مشکلات قطع برق و کمبود آب آشامیدنی در بصره را به ایران نبست دهند.
واکنش شخصیت‌های عراقی
با این وجود شخصیت‌های عراقی واکنشی جدی و قاطع به حوادث بصره به ویژه حمله به کنسولگری این کشور داشتند و در همین راستا، نوری مالکی، معاون رییسجمهور و رییس ائتلاف دولت قانون در پارلمان عراق از کوتاهی نیروهای امنیتی در برخورد به موقع با خرابکاران در بصره انتقاد کرد.
قاسم أعرجی، وزیر کشور عراق نیز طی سخنرانی خود در جلسه ویژه پارلمان این کشور گفت که دستور داده کسانی که به اموال عمومی آسیب رسانده و به شرکت کنندگان در تظاهرات بصره حمله کردند، تحت پیگرد قانون قرار بگیرند.
فؤاد معصوم؛ رییسجمهور عراق
فؤاد معصوم، رییسجمهوری عراق نیز با محکوم کردن حمله به سرکنسولگری جمهوری اسلامی در بصره، خواستار تحقیق فوری، شناسایی عوامل حمله و برخورد قانونی با آنان شد. ابراهیم جعفری، وزیر خارجه عراق نیز، هدف اصلی آشوبگران در حمله به کنسولگری ایران را تخریب روابط دوستانه دو ملت ایران و عراق دانست و گفت: آشوب گران از سوی یک عده ناشناس هدایت می‌شوند تا هم وجهه عراق را تخریب کنند و هم روابط دوستانه ایران و عراق را تخریب کنند و ما به دنبال عاملان آن هستیم.
البته هوشیاری برگزارکنندگان تظاهرات‌ها در بصره پس از حمله به کنسولگری ایران و اعلام برائت آنها از این حمله قابل قدردانی و گواهی بر وجود افرادی تطمیع شده از سوی نیروهای بیگانه در پوشش معترضان است.
به هرحال آنچه مسلم است به دور از همه سوء استفادههای عوامل بیگانه، مردم بصره خواستار بهبود در شرایط معیشتی خود هستند. خواستهای به حق و غیر قابل انکار که باید از سوی دولت عراق مورد توجه قرار گیرد.
مقتدا صدر؛ رهبر جریان صدر
در همین راستا، پیشنهادهایی از سوی مقتدا صدر رهبر جریان صدر برای برون رفت از وضعیت موجود و بهبود شرایط معیشتی استان بصره مطرح شده به طوری که همکاری با کشورهای همسایه در خصوص برخی از پرونده‌های مهم خدمت‌رسانی و افزایش سهم آب عراق، حمایت از نهادهای دولتی در بصره، به‌ویژه بندرها و فرودگاه‌ها در برابر دخالت‌های خارجی و غیر رسمی، پایان دادن به دخالت‌های غیر رسمی در استان بصره به‌ویژه دخالت‌های احزاب و شبه‌نظامیان و حتی نیروهای بسیج مردمی، کمک‌رسانی از همه استان‌ها به صورت داوطلبانه به بصره، درخواست برای برگزاری تظاهرات صلح‌آمیز در استان بصره در حمایت از اهالی و تظاهرات کنندگان و شهدا و مجروحان این استان از جمله پیشنهادهای صدر برای برون رفت از وضعیت موجود است.
به نظر می‌رسد بررسی پیشنهادهای ارائه شده از سوی مقتدا صدر و تشکیل نشست فوری پارلمان با حضور وزرا و مقامات عراقی بتواند به مشخص شدن سرنوشت استان بصره کمک کرده و با همراهی و هوشیاری معترضان دست‌های بیگانه در این ناآرامی‌ها رو شود./۸۴۷/ب۱۰۱/ع
زهره نوری