گزارشی تحلیلی از مقدمات حمله به آخرین پناهگاه تروریستها در سوریه
به گزارش خبرگزاری رسا، مواضعی که از سوی روسها طی روزهای گذشته درباره شمال و جنوب سوریه مطرح شد به خوبی نشان دهنده حوادث جدیدی است که در آینده در جبهه های جنگ در سوریه رخ خواهد داد.
«سرگئی لاوروف» وزیر خارجه روسیه در جمع خبرنگاران اعلام کرد که همزمان با حل موضوع بازگشت آوارگان به سوریه باید تروریست های موجود در منطقه به خصوص در ادلب را ریشه کن کرد.
«سرگئی رودسکوی» رییس اداره عملیات ستاد ارتش روسیه در گفتگو با شبکه خبری روسیا الیوم گفت: «بیش از ۱۶۰ عنصر داعشی در جنوب غرب سوریه خود را تسلیم کرده‌اند و سویدا و درعا و قنیطره به طور کامل از وجود تروریست ها پاکسازی شده است. از آنجا که آمریکا و اردن بر خلاف تعهدات خود به عنوان دو کشور ضامن در منطقه، هیچ کاری برای ثبات اوضاع و کنترل درگیری در جنوب نکرده اند، ارتش سوریه با حمایت و پشتیبانی نیروهای روس توانستند کل منطقه را آزاد کنند. مناطق مجاور التنف که در کنترل نیروهای آمریکایی است، شاهد افزایش حضور تروریست های داعش است که سعی می کنند از این منطقه به عنوان پایگاهی برای حمله به حومه سویدا و ریف دمشق و تدمر و دیر الزور استفاده کنند».
همچنین وزارت دفاع روسیه اعلام کرد که تروریستهای هیأت تحریر الشام و دیگر گروههای تروریستی در شمال استانهای حماه و لاذقیه و جنوب غرب شهر حلب نیروهای خود را مستقر کرده اند و از آنجا مناطق مسکونی را هدف قرار می دهند. وزارت دفاع روسیه از سرکرده های گروههای تروریستی خواست که به اقدامات تحریک آمیز خود پایان دهند.
«عبدالباری عطوان» تحلیلگر مشهور جهان عرب با اشاره به این موضوع آورده است: « اظهار نظر دو مقام بارز روس تحولات سیاسی و نظامی سوریه را در هفته های اندک آتی روش می سازد؛ یکی ژنرال رودسکوی از فرمانده ارشد روسی که اعلام کرد که نیروهای سوری داعش و هیأت تحریر الشام را در جنوب سوریه شکست داده و ۳۳۳۲ کیلومتر مربع را آزاد کرده و ۱۴۶ شهرک را به کنترل خود درآورده اند و بر سه استان درعا، السویداء و قنیطره و کل مرز با اردن به طور کامل مسلط شده اند و دیگری لاوروف وزیر خارجه روسیه؛ هنگامی که بر ضرورت ریشه کنی تروریستهای در ادلب در شمال غربی سوریه تاکید کرد در واقع مسیر بعدی ارتش سوریه و روسیه را مشخص کرد. این در حالی است که بشار اسد رییس جمهور سوریه اخیرا هنگام نشست با هیات روسی در دمشق اعلام کرد که هدف ما درحال حاضر ادلب است هر چند که هدف واحدی در هر حال وجود ندارد.
عطوان می نویسد: استراتژی ارتش سوریه از ابتدای جنگ بر اساس هماهنگی با روسها و ایرانی ها برای بازپس گیری مرزها و گذرگاهها در شرق و غرب و شمال و جنوب این کشور بوده است که در مرزهای اردن و عراق تقریبا این مهم حاصل شده و مرزهای خطرناک ترکیه مانده است که سلاح، افراد مسلح و میلیاردها دلار از آن وارد می شود.
وی بیان کرد: برخی بر این باورند که حمله به ادلب به سبب هزینه سیاسی و نظامی سنگین آن و حضور عاملی به نام ترکیه و منطقه کاهش تنش بودن آن به تعویق می افتد. مقامات نظامی و سیاسی ترکیه از برخورد با مسکو و ارتش سوریه پرهیز می کنند و گواه آن نیز عدم دخالت در زمان حمله نیروی هوایی روسیه و ارتش سوریه در حلب بود. اما نکته این است که استانهای جنوبی که ارتش سوریه بر آنها مسلط شد در زمره مناطق کاهش تنش بود و تهدیدات رژیم صهیونیستی درباره نزدیک شدن ارتش سوریه به آن وجود داشت اما ارتش سوریه با قدرت به آنها حمله کرد و بر آن مسلط شد.
عطوان آورده است: جبهه جدیدی با سرپرستی اطلاعات ترکیه شامل احرار الشام، نور الدین زنگی، جیش الاحرار شکل گرفته است که هدف آن مقابله با هیأت تحریر الشام به رهبری ابو محمد الجولانی است که بر ۶۰ درصد ادلب مسلط است. بعید نیست که این گام با هماهنگی روسها با هدف مانع شدن از حمله نظامی به ادلب مشابه آنچه در جنوب سوریه انجام شد، برداشته شده باشد.
وی نوشت: این همزمان با ترورهای گسترده و اختلافات داخلی میان گروههای مسلح در ادلب است که ابوبکر المصری، ابوالبراء الحموی، ابوهمام اللاذقی از رهبران برجسته النصره را هدف قرار داده و احتمال افزایش ترورها در صورتی که الجولانی به فشارهای ترکیه تن ندهد هم وجود دارد.
عطوان بیان کرد: نکته بارز این است که ادلبِ دیگری برای گروههایی که به مصالحه با ارتش سوریه تن ندهند وجود ندارد و آنها چاره ای جز مرگ یا رفتن به مرزهای ترکیه و کشته شدن به دست نیروهای ترکیه ندارند و در هر دو حالت مرگ در انتظار آنهاست.
وی می نویسد: ترکیه در مخمصه سختی گرفتار شده است از سویی ایستادن در برابر حمله سوری-روسی به مثابه از دست دادن همپیمان روس خود است و از سویی اردوغان یک آواره جدید هم به کشورش راه نمی دهد و به دنبال خلاصی از ۳.۵ میلیون آواره سوری است و از همین رو تمایلش بر نابودی هیأت تحریر الشام یا همان جبهه النصره است».
استان ادلب از شمال به ترکیه، از شرق به حلب و از جنوب به استان حماه و از غرب به استان لاذقیه محدود می شود. ادلب هفتمین استان سوری از نظر مساحت است و تعداد ساکنان آن قبل از ۲۰۱۱ حدود یک میلیون و پانصد هزار نفر بود.
مسیحیان در این استان به ویژه در جسرالشغور حضور داشتند. شهرهای مهم این استان ادلب، معره النعمان، جسرالشغور، اریحا و حارم هستند. این استان باغات زیتون زیادی دارد و بخش اعظم زیتون سوریه در این استان است. ادلب از تنوع جغرافیایی برخوردار است کوههای حارم، الاربعین و الزاویه و نیز دشت های حاصلخیزی دارد که دارای منابع آبهای زیرزمینی است.
گروههای تروریستی مختلفی در ادلب حضور دارند که مهمترین گروهها عبارتند از هیأت تحریر الشام که جبهه النصره نامیده می شود و نامش را به هیت التحریر الشام تغییر داده است این گروه به ویژه از جولای ۲۰۱۷ بیشترین نفوذ را در ادلب به دست آورده است.
از دیگر گروهها در ادلب جیش البادیه و الملاحم است که دو گروهی کوچک هستند که در جنوب ادلب می جنگند. در ۱۱ ژانویه ۲۰۸ جیش الملاحم با صدور بیانیه ای اعلام کرد که در کنار جیش البادیه در جنوب ادلب می جنگد.
حزب الترکستانی الاسلامی از دیگر گروههای تروریستی وابسته به القاعده است که شکل گیری آنها در استان شینجیانگ در شمال غرب چین است اما در سوریه حضور دارند. این گروه دارای ابزاری رسانه ای مانند شبکه ویژه تلگرامی هستند که بیانیه ها و فعالیت خود را از این طریق منتشر می کنند.
گروه تکفیری داعش که بر روستاها و شهرکهایی میان حماه و ادلب مسلط است و آنها را از هیأت تحریر الشام گرفت است.
همچنین گروههای دیگری مانند احرار الشام، که هیأت تحریر الشام در جولای ۲۰۱۷ بر مناطق آنها مسلط شد، جنبش موسوم به نور الدین زنگی، جیش الاحرار، فیلق الشام، جیش العزه(بخشی از ارتش آزاد سوریه) و برخی گروههای کوچکتر در ادلب حضور دارند.
نبرد ام المعارک و واکنش ترکیه
برخی از نبرد ادلب به عنوان ام المعارک نام می برند و برخی دیگر از واکنش ترکیه در صورت هر گونه اقدام نظامی ارتش سوریه سخن می گویند. عده ای می گویند که با توجه به گروههای تروریستی شرور و جنگنجوی در ادلب هستند از آن به عنوان نبرد سخت یاد می کنند اما برخی دیگر بر این باورند که با توجه به اینکه تروریستها و گروههای مسلحی که در ادلب هستند به مثابه فراریان و شکست خوردگان جبهه های دیگر بوده اند از این رو ارتش سوریه کار سختی در پیش ندارد. تروریستها پس از رقم خوردن نبرد جنوب به نفع ارتش سوریه سخت در وحشت و هراس به سر می برند.
به اعتقاد این دسته آخر؛ تروریستهایی که در ادلب هستند همخوانی با یکدیگر ندارند و ارتش سوریه طی عملیاتی برق آسا می تواند طومار آنها را در هم بپیچد به ویژه که ارتش سوریه اینبار در جبهه های دیگر مشغول نیست و با تمام توان می تواند ضربه مهلک را به آنها وارد کند.
از نگاه ناظران امور سوریه باید نبرد ادلب با آتش سنگین همراه باشد و پرونده جنگ سریعا بسته شود. برخی با اشاره به واکنش احتمالی ترکیه نیز بر باورند که احتمالا ترکیه کار خاصی انجام ندهد به ویژه که رژیم صهیونیستی در هنگام نبرد جنوب جرات نکرد مداخله کند و فقط بر خط آتش بس میان سوریه و این رژیم تاکید کرد.
بدون شک، اردوغان منافع ترکیه را دنبال خواهد کرد و مواضع مقامات ترکیه را هم که درباره ادلب بیان می شود باید در راستای کسب منافع بیشتر ازسوی آنکارا دانست.
قدر مسلم آن است که طوفان ببر در شمال سوریه از چند روز قبل شروع شده است و ام المعارک در راه است به ویژه که بیش از ۵۰ هزار تروریست در ادلب هستند و آنها که دیگر مکانی در سوریه ندارند و نمی توانند به کشور دیگری هم بروند تا سرحد مرگ خواهند جنگید.
به هر حال پرونده ادلب نیز مانند دیگر مناطق به نفع دولت سوریه رقم خواهد خورد و باید منتظر روزهای آتی و تحولات جبهه شمالی سوریه ماند./۸۴۷/ب۱۰۱/ع
فرزاد فرهادی/مهر