نسخه فارسی-آلمانی ۴۰۰ غزل منتخب از دیوان حافظ منتشر شد

 به گزارش خبرگزاری رسا به نقل از پایگاه اطلاع رسانی شهر کتاب، نسخه فارسی-آلمانی ۴۰۰ غزل منتخب از دیوان حافظ منتشر شد.

آغاز آشنایی آلمانی زبان‌ها با ادبیات فارسی به قرن هفدم باز می‌گردد، زمانی‌که پای اروپاییان به شرق باز شد. سعدی، در میان شاعران ایرانی، نخستین شاعری بود که آثارش به قلم آدام اولئاریوس در سال‌های ۱۶۵۴ و ۱۶۹۶ ترجمه و منتشر شد.

سومین شاعری که بعد از سعدی و خیام اشعارش به آلمانی ترجمه شد، حافظ بود. این ترجمه در دو مجلد تحت عنوان «دیوان محمد شمس‌الدین حافظ» در توبینگن در سال  ۱۸۱۲-۱۸۱۳ میلادی به قلم یوزف فون‌هامر پورگشتال انتشار یافت.

هامر پورگشتال، در پژوهش درباره حافظ و ترجمه غزلیات او، از شرح سودی بُسنوی بهره گرفته بود. اگرچه ترجمه‌اش خشک و بی‌روح بود، اما گوته با نبوغ شاعرانه خود از خلال همین ترجمه به عظمت حافظ پی برد و کتاب معروف دیوان غربی-شرقی خود را با الهام از او سرود و هفت سال بعد در سال ۱۸۱۹ میلادی آن را در همان مؤسسه‌ای که ترجمه هامر پورگشتال را چاپ کرده بود، منتشر کرد.

اگرچه دیوان غربی-شرقی گوته، تنها یکی از آثار بزرگ گوته در آخرین سال‌های عمر اوست، اما او در این اثر به ادراک تازه‌ای از زیبایی دست می‌یابد و قالب غریب غزلیات حافظ را با عمیق‌ترین مقاصد خود هماهنگ می‌کند و تلفیقی خلاقانه از هنر شرق و غرب به دست می‌دهد. علاوه بر مترجمان یاد شده و گوته، متفکرانی چون یوهان گوتفرید هردر وهامان، شلگل و نووالیس شاعر به اهمیت ادبیات شرق به ویژه اشعار حافظ پی برده بودند و در آثارشان به آن اشاره کرده‌اند. 

به جز گوته، بسیاری از شاعران آلمانی نیز از طریق ترجمه‌های هامر پورگشتال در اشعار خود از حافظ الهام گرفتند. یکی از آنها فریدریش روکت شاعر و مستشرق آلمانی است که در محضر هامر پورگشتال فارسی آموخت و توانست مناسب‌ترین قالب را در زبان آلمانی برای ترجمه‌ی غزل‌های حافظ بیابد.

روکرت در ترجمه خود دقیقاً ساختار غزل را حفظ کرد. ترجمه‌ای که او از غزلیات حافظ و اشعار ده‌ها شاعر ایرانی دیگر به دست داد، جزو شاهکارهای ترجمه در زبان آلمانی به شمار می‌رود. ترجمه او از غزلیات حافظ، که رایحه متن اصلی را به خواننده منتقل می‌کند، باعث به وجود آمدن قالب غزل در زبان آلمانی شد، چنان که خود او و آگوست فون پلاتن، در آن قالب اشعار زیبایی به آلمانی سرودند.

در زمان حیات روکرت، دو اثر مهم درباره حافظ در آلمان منتشر شد: اولی تصحیح متن دیوان حافظ، به نام «ترانه‌های حافظ» به قلم هرمان بروکهاوس، و دومی کتاب سه جلدی وینسنتس فن روزنتسوایگ، (ترجمه‌ای که اکنون پیش رو دارید)، ترجمه منظومی از حافظ بود که در سال‌های ۱۸۵۴-۱۸۶۴ میلادی در لایپزیگ و وین انتشار یافت. به عقیده آنه ماری شیمل کمتر مترجمی در تاریخ ادبیات جهان توانسته‌است به خوبیِ روکرت، زیبایی ادبیات فارسی را به زبان دیگر منتقل کند و از این طریق بر غنای زبان خود بدین حد بیفزاید. در سال ۱۸۶۵ میلادی، گزیده‌ای از غزلیات حافظ به قلم گ. ه. ف. نسلمان منتشر شد.

فریدریش بودنشتت دفتری از اشعار خود را با الهام از حافظ با عنوان «خنیاگر شیراز» به سال ۱۸۸۰ میلادی منتشر کرد. پس از اوهانس بتگه ۱۱ اثر رمانتیک خود را به نام «سرودهای حافظ»، با الهام از حافظ سرود. دامنه تاثیر شعر حافظ به آثارهاینه، ریکله و نیچه هم رسید.

در این دیوان ۴۰۰ غزل منتخب از حافظ وجود دارد که توسط وینسنتس ریترفون روزنتسوایگ به نظم درآمده و توسط علی عبداللهی تصحیح شده است. دیوان حافظ تاکنون بیش از چهارصد بار به اَشکال و شیوه‌های گوناگون، به زبان فارسی و دیگر زبان‌های جهان به چاپ رسیده است، تا کنون چندین‌بار تلاش‌هایی برای ترجمه اشعار حافظ به زبان آلمانی صورت گرفته است ولی در آن‌ها کمتر به قالب غزل و وزن این اشعار توجه شده است و انتشار این اثر به صورت نظم و به زبان آلمانی برای اولین‌بار است که روی می‌دهد و این موضوع باعث می‌شود این دیوان بیش از پیش مورد توجه علاقمندان قرار گیرد.

دیوان حافظ شیرازی با ترجمه منظوم وینسنتس ریترفون روزنتسوایگ و تصحیح علی عبداللهی با شمارگان ۱۵۰۰ نسخه در ۱۱۰۳ صفحه به بهای ۵۷ هزار تومان از سوی انتشارات کتاب‌سرای نیک منتشر و روانه کتابفروشی‌ها شده است./ ۹۲۵/ د ۱۰۳/ش