کتاب‌هایی که در ۱۰ سال بیشتر از ۳۰ بار تجدید چاپ شده‌اند

به گزارش خبرگزاری رسا به نقل از خبرگزاری کتاب، بررسی پرتکرارترین عناوین یک دهه گذشته نشر کشور نشان می‌دهد کفه ترازو به سمت آثار داستانی سنگینی می‌کند. همچنین از بین پنج کتاب بیش از 30 بار تجدید شده، چهار کتاب در حوزه دفاع مقدس و یک کتاب نیز به‌صورت ناشر مولف منتشر شده است.

نخستین بخش گزارش بررسی کتاب‌های بالای 30 بار تجدید چاپ 10 سال گذشته به پنج کتاب «خاک‌های نرم کوشک: خاطرات خانواده و همرزمان شهید»‌، «من زنده‌ام: خاطرات دوران اسارت»،‌ «دا: خاطرات سیده زهرا حسینی»،‌ «شاهکار قرن: استراتژی ایجاد درآمدهای انفعالی خرد و کلان» و «دختر شینا(خاطرات قدم‌خیر محمدی‌کنعان همسرسردار شهید حاج ستار ابراهیمی‌هژیر)» اختصاص دارد.  
 
خاک‌های نرم کوشک
«خاک‌های نرم کوشک: خاطرات خانواده و همرزمان شهید» شرح حال شهید عبدالحسین برونسی به قلم سعید عاکف است. این کتاب را انتشارات ملک اعظم خراسان رضوی نخستین‌بار سال 1386 منتشر کرده است.    

«خاک‌های نرم کوشک» 211 بار به تجدید چاپ رسیده بنابراین طی 10 سال گذشته بیشترین نوبت چاپ  را در همه حوزه‌ها به خود اختصاص داده است. صدرنشینی کتاب سعید عاکف در این بخش، در حوزه نشر دفاع مقدس نیز قابل توجه است؛ علاوه براین به نظر می‌‌‌رسد که انتشار موفقیت‌آمیز این کتاب از منظر آمار‌ها از سوی ناشر شهرستانی نیز قابل ملاحظه و بررسی است.
 
من زنده‌ام
«من زنده‌ام: خاطرات دوران اسارت» دومین کتاب جدول بیشترین نوبت‌های چاپ است. به نظر می‌‌رسد که قرار گرفتن کتابِ معصومه آباد با 188 بار چاپ از سال 1392 در این جایگاه نشان از میزان اهمیت مستند‌نگاری تاریخ دفاع مقدس دارد. مقام معظم رهبری در تقریظ بر آن نوشتند: «کتاب را با احساس دوگانه‌ اندوه و افتخار و گاه از پشت پرده‌ اشک، خواندم... این نیز از نوشته‌هایی است که ترجمه‌اش لازم است...»  
 
براساس این کتاب که شرح خاطرات دوران اسارت این عضو پیشین شورای شهر تهران است، نخستین مسابقه کتابخوانی «کتاب و زندگی» برگزار شد. موج رسانه‌ای این رویداد فرهنگی موجب شد تا این کتاب حوزه دفاع مقدس در عرض یک ماه به چاپ ‌سی‌ام برسد.
  
دا
«دا: خاطرات سیده زهرا حسینی» نیز که نخستین‌بار سال 86 به همت «سوره مهر» یکی از پرکار‌ترین ناشران حوزه دفاع مقدس منتشر شده است. نخستین تجربه نمایشگاهی موجب شد تا «دا» بیشتر بر سرزبان‌ها بیفتد.

حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، رهبر معظم انقلاب اسلامی درباره این کتاب فرمودند: «کتاب «دا» حقا و انصافا کتاب بسیار خوب و قابل طرح در سطح جهانی است.»

برگزیده نهمین جشنواره انتخاب کتاب سال شهید حبیب غنی‌پور، برگزیده دومین دوره جایزه جلال آل احمد و برگزیده بخش تاریخ و جغرافیای سی‌امین دوره جایزه کتاب از افتخارات این کتاب است.

شاهکار قرن
«شاهکار قرن: استراتژی ایجاد درآمدهای انفعالی خرد و کلان» نوشته امید علیزاده در چهارمین ردیف این جدول با 155 بار چاپ قرار دارد. این کتاب اقتصادی که سال 1395 به‌صورت ناشر مولف به چاپ رسیده با اختلاف 73تایی از کتاب بعدی این جدول خودنمایی می‌کند؛ این کتاب در واقع جدول پرتکرار‌ها را تنوع بخشیده است.

دختر شینا
آخرین کتاب این جدول «دختر شینا(خاطرات قدم‌خیر محمدی‌کنعان همسرسردار شهید حاج ستار ابراهیمی‌هژیر)» است. دیگر کتاب دفاع مقدس که به قلم بهناز ضرابی‌زاده نوشته شده را سوره مهر سال 1390 منتشر کرده و طی 10 سال گذشته 82بار تجدید چاپ شده است.  دختر شینا در بخش خاطره شفاهی، شانزدهمین دوره جایزه کتاب سال دفاع مقدس به‌عنوان اثر برگزیده انتخاب و به زبان‌های ترکی استانبولی، انگلیسی و عربی نیز ترجمه شده است.

موفقیت‌های این کتاب، موجب شد تا در فهرست 105 کتاب انتخابی مجمع ناشران دفاع مقدس برای عرضه در نمایشگاه بین‌المللی کتاب فرانکفورت سال 2015 قرار گیرد.
 
پر تکرار‌ترین عناوین در 10 سال اخیر
و اما جدول کتاب‌هایی که در 10 سال اخیر؛ یعنی از سال 1386 تا کنون برای اولین بار منتشر و بیش از 30 نوبت، تجدید چاپ شده‌اند:
 

سنگینی کفه ترازو به سمت تالیف و داستان
در بررسی جدول فوق متوجه می‌شویم که کتاب‌های تالیف با 23 عنوان، جایگاه بالاتری را نسبت به سایر کتاب‌ها به خود اختصاص داده‌اند در حالی‌که چهارعنوان ترجمه و پنج عنوان دیگر تدوین و گرد‌آوری شده‌اند.

در میان آثار تالیفی اما کفه ترازوی با 18 عنوان نیز به سَمت آثار داستانی سنگینی می‌کند؛ علاوه براین محور، 10 داستان تالیفی در یک دهه گذشته به دفاع مقدس اختصاص دارد. کتاب «سلام بر ابراهیم» که نخستین‌بار در سال 1388 از سوی «پیام آزادی» به چاپ رسید تا سال جاری 47 بار تجدید‌چاپ شده است و در رتبه 17 جدول پرتکرار‌ترین‌ها قرار دارد؛ علاوه براین تنها کتاب حوزه دفاع مقدس است که در دومین طرح «پاییزه کتاب» به‌عنوان یکی از کتاب‌های پُرفروش معرفی شد.
 
«رویای نیمه شب» به‌عنوان رمان تاریخی، «کافه پیانو»، «قهوه‌ سرد آقای نویسنده» و مجموعه دو جلدی «تو، تویی؟!: داستان‌های کوتاه و شگفت‌انگیز» به‌عنوان تنها کتاب حوزه کودک و نوجوان، پرتکرار‌ترین‌های داستان ‌طی یک دهه گذشته نشر ایران را تشکیل داده‌اند.

از میان عناوین ترجمه‌ای نیز دو عنوان «ملت عشق» نوشته ایلیاف شافاک و «من، پیش از تو» نوشته جوجومویز در جدول پرتکرارها قرار گرفته‌اند.

تنها یک مجموعه شعر
یکی دیگر از نکات قابل توجه در این بررسی، وجود تنها یک مجموعه شعر در فهرست پرتکرار‌ترین کتاب‌های دهه اخیر است؛ حال آنکه کشور ایران، کشور شعر و شاعری به شمار می‌آید و سالانه مجموعه شعرهای زیادی از سوی ناشران کشور به انتشار می‌رسند.

مجموعه شعر «آن‌ها»ی فاضل نظری به‌عنوان تنها مجموعه شعر این جدول در جایگاه 41 جای گرفته است؛ مجموعه‌ای که در سال 1388 منتشر شده است. 

کتاب‌های کاربردی آموزشی
کتاب‌های کاربردی نیز در جدول پرتکرار‌ترین‌ها رتبه‌های قابل توجهی را به خود اختصاص داده‌ و بالاتر از بسیاری  کتاب‌ها قرار گرفته‌اند. «مطلع مهر: راهکارهای جامع و کاربردی برای انتخاب همسر»، «راهنمای مصور سفر زیارتی عراق»، «رازهایی برای کسب موفقیت و ثروت» و «مبانی زوج‌درمانی و خانواده‌درمانی» هر چهار عنوان در ردیف کتاب‌های تالیفی هستند.

از میان اید دسته از عناوین،‌ کتاب «راهنمای سریع اورژانس» با  78بار چاپ از سال 1388 و به همت ناشر شهرستانی در ششمین رتبه این جدول خودنمایی می‌کند. 35بار چاپ‌ «کمک‌های اولیه: امداد و نجات» از سال 1389 از سوی یک ناشر دیگر شهرستانی نیز نشان از نیاز بازار نشر به کتاب‌های آموزشی دارد.

همچنین دو عنوان ترجمه‌ای «راز» و «هنر شفاف اندیشیدن» که در حوزه روانشناسی هستند و مخاطب عام دارند را نیز می‌توان در دسته کتاب‌های کاربردی قرار داد.

انقلاب و دفاع مقدس
از میان کتاب‌هایی که رویکرد انقلابی و دفاع مقدسی دارند، عناوین مختلفی در ژانر‌های داستانی و خاطره‌نویسی دسته‌بندی می‌شوند که در بخش‌های قبل به آن‌ها اشاره شد. اما به جز آن‌ها، عناوین دیگری را نیز در این گروه موضوعی قرار می‌دهیم که در لیست بالا قرار گرفته‌اند: «اطلس نبردهای ماندگار: عملیات نیروهای زمینی در هشت سال دفاع مقدس: شهریورماه 1359 - مردادماه 1367 » و «انسان 250 ساله: بیانات مقام معظم رهبری درباره زندگی سیاسی-مبارزاتی ائمه معصومین‌(ع)» «موج فتنه: از جمل تا جنگ نرم».

بررسی آماری و پیشبینی آینده بازار کتاب
پرونده کتاب‌هایی که  بیش از 30 بار طی یک دهه به چاپ رسیده‌اند، تنوع موضوعی قابل توجهی را نشان نمی‌‌دهد؛ اما بررسی این دامنه سلیقه مخاطب، حاکی از توجه بازار به کتاب‌های تالیفی به ویژه داستان است؛ علاوه براین موضوع معدود کتاب‌های ترجمه نیز شامل داستان، روانشناسی و کتاب‌های علمی و آموزشی است.

بررسی این نوع آمار‌ها توان پیش‌بینی، را افزایش می‌دهد تا فعالان حوزه نشر اعم از مترجم و مولف و نویسنده و ناشر براساس خواست و مطالبه مخاطب به انتشار کتاب دست بزند؛ البته ناشر نیز در تعیین سرنوشت بازار بی‌تاثیر نیست و با ابزار‌های متنوع تبلیغ می‌تواند به انتخاب مخاطب سمت و سو بدهد. البته نباید فراموش کرد که نوع خریدها و نسبت برخی از ناشران با نهادهای دولتی و شبه‌دولتی نیز در آمار انتشار برخی کتاب‌ها تاثیر مستقیم دارند.

نمونه‌‌های متعددی از تاثیر تبلیغ بر تجدید چاپ کتاب‌ها قابل ارائه است. به‌عنوان مثال طرح پاییزه کتاب به‌عنوان راهکار معاونت فرهنگی وزارت فرهنگ و  ارشاد اسلامی برای تقویت جایگاه کتابفروشی‌ها، تولید تیزر‌های تبلیغاتی در رسانه ملی و یا برگزاری مسابقات کتابخوانی را می‌توان نام برد./۹۲۵/ د ۱۰۳/ش