نگاهی به آثار علامه قطب الدین شیرازی + دنلود

به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا امروز روز تولد "قطب الدين شيرازي" فيلسوف ايراني است. به همین مناسبت در این نوشته به معرفی آثار این دانشمند بزرگ ایرانی پرداخته ایم.
قطب الدین شیرازی کیست؟
محمود بن مسعود بن مصلح  معروف به قطب الدین شیرازی دانشمند، طبیب، فیزیک‏دان، ریاضیدان و منجم ایرانی یکی از بزرگترین دانشمند ایرانی، و فیلسوفان صوفی منش بود. وی در ماه صفر 634 ه.ق در خاندانی دانشمند متولد شد.
قطب‏ الدین شیرازى از دانشمندان جامع و بزرگ و در علوم معقول و منقول سرآمد فضلای عصر خود بود و در طول مدت حیات خود بیش از بیست اثر به فارسی و عربی از خود باقی گذاشت. او علاوه بر پزشکی، بر علوم دیگری چون ریاضی، نجوم، فلسفه، علوم ادبی، دین شناسی، موسیقی، نواختن رباب و سرودن شعر، بازی شطرنج و فنون شعبده‌ بازی به چیرگی شگفت‌انگیزی دست یافت.
علامه قطب‌الدین شیرازی در علم موسیقی و فیزیک نیز از سرآمدان زمان خود بوده است. اگرچه قطب‌الدین را نمی‌توان شاگرد صفی‌الدین ارموی نظریه پرداز موسیقی قرن هفتم دانست اما او را باید بدون شک اولین شارح کتب صفی‌الدین ارموی قلمداد کرد. قطب‌الدین بخش مفصلی از کتاب دائره‌المعارف چند جلدی خود به نام درة التاج را به موسیقی اختصاص داده و در آنجا به تشریح نظریات صفی‌الدین ارموی مخصوصاً مطالبی که در رساله الشرفیه بیان شده پرداخته است.

آثار :
1- درة التاج لغرة‌الدباج از مهمترین آثار علامه قطب‌الدین می باشد که دانشنامه‌ایست فلسفی به معنای «علم‌العلوم». کتاب درةالتاج (۷۰۵-۶۹۳) پس از شفای ابن سینا مهمترین کتاب جامعی است که در فلسفه تألیف شده است و به طور کلّی دوازده رشته از علوم و از آن جمله موسیقی را در برمی‌گیرد.
کتاب دره التاج پس از شفا مهم‌ترین تألیف جامعی است که در علوم فلسفی (علم اعلی یا الهیات، علم اوسط یا ریاضیات و علم اسفل یا طبیعیاّت و نیز علم منطق) تألیف شده است و در آن دوازده رشته از علم و از آن جمله موسیقی آمده است. اهمیت کتاب آنست که آن مهم‌ترین تألیف فلسفی به زبان فارسی محسوب می‌شود.
قطب الدین در «دره التاج» همه‌ی مباحث را با استناد به آیات قرآنی و احادیث و احکام مذهبی سخت درمی‌آمیزد و بدینسان می‌بینیم که شعار فلاسفه‌ی قرون وسطائی اروپا که می‌گفتند «فلسفه خادم دین است» در کشور ما نیز اجراء شده است.
2- نهایه الادراک فى درایه الافلاک (به عربی، در زمینه ی نجوم و هیئت)، دارای ۴ مقاله: مقدّمات، هیئت اجرام، زمین و مقادیر اجرام. همچنین دارای مطالب جدیدی در باره ی مکانیک، زمین شناسی، هوا شناسی و نور و مباحثی در باره ی نظرات کیهانی ابن هیثم و ابوبکر محمّد بن احمد خرقی.
3- تحفة الشاهیه(به عربی، در نجوم و هیئت)
4- ترجمه فارسی کتاب اصول اقلیدس از خواجه نصیر در هندسه
5- اختیارات مظفری (به فارسی، در نجوم و هیئت)
6- رسالة فی حرکة الدرجه فی النسبه بین المستوی و المنحنی (منسوب به علّامه، در هیئت و ریاضی)
7- شرح کتاب حکمة‌الأشراق از شهاب‌الدین سهروردی (از این روست که او را فیلسوف اشراقی دانسته‌اند)
8- تحفة السعدیه (شرحی بر کتاب قانون در طب از ابن سینا)
9- شرح کتاب مفتاح العلوم از سکاکی (مفاتح المفتاح)
10- شرح کتاب مختصر الأصول از ابن حاجب (در فقه)
11-رساله در تحقیق عالم مثال (در باره ی عالم مثال، معاد جسمانی و کیفیت آخرت)
12- رساله ی فعلت فلاتلم (در هیئت)
13- شرح کتاب روضه‌الناظر از خواجه نصیر طوسی
14- اجوبه‌المسائل (در طرح چند پرسش و ابهام فلسفی)

علّامه قطب‌الدین رسالات و تألیفات دیگری نیز دارد که در منسوب کردن برخی از این آثار به علامه در نظر مورخان جای شبهه و ابهام است و از آنها می توان به رسالات زیر اشاره نمود :
1- حاشیه بر کتاب الکشاف عن الحقایق التنزیل از زمخشری
2- فتح المنان فی تفسیر القرآن
3- خریدة العجایب
4- رساله فی بیان الحاجه الی الطب و آداب الاطباء و وصایائهم
5- شرح کتاب نجات ابن سینا
6- شرح اشارات ابن سینا
7- مشکلات التفاسیر یا مشکلات القرآن
8- مشکل الاعراب
9- شرح الاسرار از شهاب‌الدین سهروردی*التبصره فی الهیئه

مقاله شناسی علامه قطب الدین شیرازی:
درباره علامه قطب الدین و آثار وی نیز مقالات زیر نوشته شده است:
1- سیری در آثار قطب الدین شیرازی، بابك رشنوزاده، كیهان فرهنگی» مرداد 1386  شماره250.
2-  قطب الدين شيرازي و رشيد الدين همداني، يوسف الهادي، «گزارش میراث » فروردين و تير 1394 شماره68-69.
3-  قطب الدین شیرازی و آراء و آثار او ،  عباس حاجیها ، پیك نور (علوم انسانی) » زمستان 1387  شماره4
4- انسان مدنی در اندیشه قطب الدین شیرازی، مرتضی یوسفی راد ، علوم سیاسی »   (پياپي 17)، بهار 1381  شماره1
5-  جایگاه «شرح قانون» قطب الدین شیرازی، محمد همراه یف، اطلاعات حكمت و معرفت »   (پياپي 93)، دي 1392  شماره10
6- ابوالثناء قطب الدین محمودبن مسعود شیرازی، كتاب ماه علوم و فنون » ارديبهشت 1388  شماره25
7- گزارش همایش قطب الدین شیرازی (1)،  الهام نادری فرید، مقام موسیقایی » تير و مرداد 1385  شماره33
8-  درآمدی بر اندیشه سیاسی قطب الدین شیرازی،  مرتضی یوسفی راد، روش شناسی علوم انسانی » بهار 1381  شماره30
9-  قطب الدین شیرازی و برازندگی های او ،  احمد بهشتی، عقل و دین » شماره7
10-  اثر قطب الدین شیرازی در پزشكی، التحفه السعدیه،  تارو میمورا، تاریخ علم » پاييز و زمستان 1391  شماره13
11-  توصیف قطب الدین شیرازی در منابع تاریخی متقدم (انگلیسی)،  كاوه نیازی، تاریخ علم » پاييز و زمستان 1390  شماره11

ضمنا علاقه مندان می توانند مقاله نقد آثار علامه قطب الدين محمود شيرازي(با تأكيد بر رويكرد آثار پزشكي و معرفي هر يك از آثار) را از فایل ضمیمه دریافت کنند./925/ت 302/ش
منابع:
http://cofelink.com
http://cofelink.com