تقابل محور عمودی و افقی متخاصم در عرصه سوریه و پیروزی ایران بر آمریکا
به گزارش خبرگزاری رسا، آکادمی مطالعات امنیت داخلی رژیم صهیونیستی (INNS) در مقاله‌ای به قلم اودی دیکل سرتیپ بازنشسته نیروی اطلاعات نظامی ارتش رژیم صهیونیستی به بررسی موازنه های قدرت و معادلات سیاسی و رقابت های موجود در سوریه در دوره بعد از پایان موجودیت داعش پرداخته است.
دیکل در خلاصه ای که از این مقاله ارائه کرده، آورده است که رقابت کنونی برای تسلط بر اراضی سوریه به رقابت بین ایران و آمریکا تبدیل شده که دو محور مهم را تشکیل داده اند. محور اول با تلاش‌های آمریکا به صورت عمودی (شمال به جنوب) شکل گرفته و محور دوم با تلاش ایران به صورت افقی (شرق و غرب) صورت گرفته است . این موضوع عصاره درگیری های عملیاتی سوریه در مرحله بعد از پایان کار داعش است.
این تحلیلگر صهیونیستی می‌افزاید در عین حال جنوب‌غرب کشور از درعا گرفته تا ارتفاعات جولان همچنان در معرض فعالیت و نفوذ رژیم صهیونیستی و اردن قرار دارد، لذا باید قبل از دست رفتن فرصت، تلاش‌ها در این عرصه دنبال شود. مشخصا از تماس‌های برقرار شده مشخص می‌شود که مذاکراتی برای رسیدن به استراتژی مشترک صهیونیستی اردنی آمریکایی با هدف جلوگیری از نفوذ و موجودیت ایران و متحدانش به ویژه حزب‌الله و شبه نظامیان شیعه در جنوب سوریه شکل گرفته است.
دیکل در این مقاله تأکید می‌کند که بعد از شکست‌های گسترده‌ای که داعش طی ماه‌های گذشته با آن مواجه شده، شاخص‌ها نشان دهنده نزدیک بودن فروپاشی این گروه در سوریه افزایش پیدا کرده است. در حال حاضر اراضی واقع در شرق سوریه که به زودی از دست داعش آزاد خواهد شد، به کانون اصلی درگیری‌ها بین ایران و آمریکا تبدیل شده و نیروهای دو طرف تلاش دارند کنترل این مناطق را در دست بگیرد. در همین راستا در ژوئن دور اول مرحله نهایی حمله ائتلاف مورد حمایت آمریکا برای آزادسازی شهر الرقه با مشارکت نیروهای کردی و عربی و پشتیبانی هوایی نیروهای ائتلاف و برخی دیگر از کشورهای دنیا دنبال شده و در طرف مقابل نیز ایران به دنبال تأسیس سوریه در مرحله بعد از سقوط داعش است و نیروهای مورد حمایت ائتلاف اسد تلاش دارند سیطره خود را در منطقه دیر الزور افزایش داده و از طریق آن به الرقه و مناطق مجاور آن نفوذ کرده و مراکز حیاتی در طول مرزهای سوریه و عراق را تحت کنترل خود بگیرند.
دیکل در ادامه مطلب خود تأکید می‌کند که مسابقه برای شکل دادن به عرصه سوریه که در حالت حاضر بر محور آزادسازی الرقه متمرکز شده ، مشتمل بر دو نوع تلاش استراتژیک است. اولین تلاش به رهبری ایران و با هدف تأسیس گذرگاه زمینی ایجاد ارتباط بین محوری دنبال می‌شود که از ایران در شرق آغاز شده و از طریق عراق به سوریه و لبنان در غرب برسد. روش این تلاش‌ها تسلط متحدان ایران بر مناطق مرزی گذرگاه مذکور بین عراق و و نواحی مرزی این کشور با سوریه است و نیروهای ارتش سوریه و متحدانش نیز در بخش سوری مرزها ، این گذرگاه را تکمیل می‌کنند. این چیزی است که علی‌اکبر ولایتی مشاور رهبر انقلاب اسلامی ایران نیز به آن اشاره کرد و پیروزی استراتژیک بزرگی برای متحدان ایران و محور مقاومت ضد صهیونیستی به شمار می‌رود که از تهران آغاز شده و تا عراق و سوریه و لبنان امتداد پیدا می‌کند. در مقابل این محور، ائتلاف آمریکا قرار دارد که از موضع رقابت با این تلاش ها بر آمده وبه دنبال ایجاد مانع از شمال به جنوب در راستای مسدود کردن گذرگاه زمینی ایران و جداسازی نفوذ ایران از سوریه و لبنان و اردن وغرب خلیج فارس است. این تلاش ها با هدف ایجاد منطقه‌ای امن دنبال می شود که متحدان واشنگتن کنترل آن را در اختیار داشته و از مرزهای ترکیه در شمال و شرق سوریه کشیده شده و تا مرزهای اردن و عربستان سعودی امتداد پیدا کند.
طی هفته‌های گذشته نیروی هوایی آمریکا مجموعه‌ای از حملات هوایی را بر ضد نیروهای بشار اسد در بخش جنوب شرقی مرزهای سوریه و عراق در منطقه التنف در مثلث بین سوریه و عراق و اردن انجام دادند. آمریکا این منطقه را منطقه کاهش درگیری ها اعلام کرده و آن را تحت نفوذ خود گرفت تا نیروهای بشار اسد یا نیروهای وابسته به ایران اجازه اوضاع در این منطقه و نداشته باشد.
معادلات محور افقی و عمومی متخاصم در سوریه
دیکل در ادامه مقاله خود استقرار نیروهای حامی ایران در طول مرزهای عراق سوریه و اردن را سرخوردگی برای طرح و برنامه‌های آمریکا با هدف تجزیه سوریه دانست و تأکید کرد که ایرانی‌ها معتقدند که واشنگتن به دنبال ایجاد ارتباط بین بخش شمال شرقی سوریه تا بخش جنوب شرقی آن تا مرزهای اردن هستند. به همین علت واشنگتن فعالیت‌ها و حملات خود را در منطقه التنف افزایش داده است.
این تحلیلگر مسائل صهیونیستی مدعی شد که بر اساس مطالبی که از تهران به گوش می‌رسد، ایرانی‌ها به دنبال رسیدن به اهداف زیر هستند:
- دفاع از نفوذ ایران در عراق و باقی ماندن بشار اسد در حاکمیت و دفاع از اهداف استراتژیک ایران از طریق ایجاد گذرگاه زمینی از تهران تا بیروت.
- از بین بردن داعش در طول مرزهای سوریه و عراق.
- به شکست کشاندن طرح و برنامه آمریکا برای تجزیه سوریه.
- جلوگیری از تسلط نیروهای مورد حمایت آمریکا در بخش‌های شرقی سوریه.
به این ترتیب تصادفی نبود که تهران شرق سوریه را به عنوان هدف شش موشک خود انتخاب کند که مجموعه‌ای از گروه‌های داعش در دیرالزور را هدف قرار داد. ایران از طریق این عملیات توان خود در استفاده از موشک‌های بالستیک را نشان داد و تأکید کرد که از اجرای عملیات در بخش‌هایی که آمریکا به دنبال ایجاد نفوذ خود در آن است، واهمه‌ای ندارد.
مواضع روسیه در این زمینه به صورت کامل مشخص نیست. دولت مسکو روسیه را شریک تلاش‌های سوریه و ایران در منطقه شرق این کشور برای از بین بردن توطئه‌های آمریکا می‌داند. در همین رابطه روزنامه الوطن سوریه چندی پیش از تقویت نیروهای سوری و روسی در مناطق صحرایی سوریه برای بازپس گیری دیرالزور خبر داده بود.
گزارش‌های رسیده همچنین از تلاش‌های اردن برای ایجاد هماهنگی بین نمایندگان روسیه و آمریکا خبر می‌دهد. همچنین گزارش‌های دیگری حاکی از آن است که روسیه به دنبال جلوگیری از ایجاد اصطکاک بین نیروهای دولتی سوریه و متحدانش و نظامیان آمریکا است.
از سوی دیگر آمریکا برای تسلط بر جنوب شرق سوریه اقدام به استقرار سامانه‌های موشکی خود از نوع هیمارس در پایگاه هوایی نیروهای ویژه آمریکا در نزدیکی منطقه التنف کرد، دولت روسیه بلافاصله این اقدام را نیازمند موافقت دولت مرکزی دمشق دانست و تأکید کرد که استقرار چنین سلاح‌هایی نشان می‌دهد که آمریکا به دنبال مبارزه با گروه‌های داعشی نیست. مسکو تأکید کرد که آمریکا در جلوگیری از فرار گروه‌های تروریستی داعش از الرقه به دیرالزور شکست خورده است.
این تهدید امنیتی رژیم صهیونیستی می‌افزاید که به نظر می‌رسد ائتلاف اسد به رهبری ایران و روسیه به دقت فعالیت‌های آمریکا در جنوب و شرق سوریه را دنبال می‌کنند. این در حالی است که آمریکایی‌ها همچنین به دنبال ایجاد منطقه‌ای امن در شمال مرزهای سوریه و اردن انجام حملات بیشتر بر ضد نیروهای مورد حمایت بشار اسد هستند.
دیکل با اشاره به امکان افزایش تنش بین آمریکا و ایران در سوریه و عراق تأکید کرد که دولت دونالد ترامپ دربرگیرنده عناصر تندرو در دشمنی با ایران است و آنها به دنبال توسعه دایره جنگ در سوریه هستند، چرا که این موضوع امکان ایجاد درگیری با ایران را فراهم می‌کند. این عناصر طرح کمربند مورد حمایت آمریکا از شمال تا جنوب سوریه را مطرح کردند تا بتوانند جلوی تلاش‌های منطقه‌ای ایران را بگیرند. این در حالی است که جیمز ماتیس وزیر جنگ آمریکا و و فرماندهان ارتش این کشور با ایجاد جبهه‌ای گسترده بر ضد ایران و متحدانش در سوریه مخالف هستند ، چرا که به دیدگاه آنها این موضوع باعث می‌شود تمرکز واشنگتن برای رسیدن به اهداف مورد نظر در سوریه از بین برود. به همین علت آمریکایی‌ها تلاش دارند جلوی تقابل با ایران یا روسیه را بگیرند.
این گزارش در ادامه تأکید کرد که رژیم صهیونیستی و اردن باید خود را برای احتمال فرار عناصر داعش از شمال شرق سوریه به سمت جنوب و ارتباط با شاخه تروریستی داعش در مرزهای جولان آماده کنند. سوریه به خوبی می‌داند که چه چیزی در جنوب کشور انتظارش را می‌کشد، لذا حملات گسترده خود را به همراه متحدانش در منطقه درعا طی هفته‌های گذشته افزایش داده است.
در این میان رژیم صهیونیستی همچنان به بهانه‌هایی که از زمان آغاز جنگ در سوریه تراشیده بود ، به دنبال تحقق هدف اصلی خود یعنی ایجاد منطقه‌ای جدا در مرزهای جولان است که تا هر قدر که امکانش را دارد ، آن را عمق بدهد. بهانه‌های رژیم صهیونیستی برای این اقدام شامل موارد زیر است:
- حمایت از شهرک‌نشینان صهیونیست در جولان اشغالی از راکت های عمدی و غیر عمد ارتش سوریه یا گروه‌های مسلح.
- جلوگیری از حضور هر نوع نیروی رسمی یا غیررسمی سوریه در این منطقه.
- ارائه کمک‌های مالی و پذیرایی از عناصر گروه‌های تروریستی که در این منطقه مستقر هستند که رژیم صهیونیستی از آن تحت عنوان کمک به همسایگان و آوارگان یاد می‌کند.
خطرات موجودیتی جبهه جنوب سوریه برای رژیم صهیونیستی
به این ترتیب مقامات رژیم صهیونیستی اعتقاد دارند که این رژیم باید برای تقسیم مناطق نفوذ خود نظیر ترکیه وارد عمل شود. آنها مدعی هستند که روسیه و ایران نیز به دنبال چنین اهدافی می‌گردد. رژیم صهیونیستی بر اساس بهانه‌های اعلام شده خود به دنبال اجرای سیاست‌های محرمانه با تعدادی از طرف‌های منطقه‌ای برای رسیدن به اهداف خاص خود است. ایجاد هر نوع منطقه بی‌طرف در اراضی سوریه در نزدیکی مرزهای جولان اشغالی که تحت مدیریت یا نفوذ یا نظارت رژیم صهیونیستی باشد، ارزش استراتژیک ویژه‌ای برای این رژیم در کوتاه مدت و بلندمدت دارد. عوامل این ارزش گذاری را می‌توان در موارد زیر جستجو کرد:
- مرزهای فلسطین اشغالی با مصر و نوار غزه بعد از توافق کمپ دیوید با ایجاد منطقه بی‌طرف همراه شد. همچنین رژیم صهیونیستی به دنبال ایجاد رژیم خودمختار در فلسطین است که در مواضع اقتصادی و امنیتی و سیاسی وابسته به رژیم صهیونیستی باشد. اردن نیز به خودی خود یک منطقه انسانی و جغرافیایی بی‌طرف برای تضمین امنیت رژیم صهیونیستی در کرانه شرقی رود اردن و عاملی برای بازدارندگی در برابر خطر عراق و سوریه برای آینده رژیم صهیونیستی است. رژیم صهیونیستی در حال حاضر اهمیت فوق‌العاده‌ای برای خطرناک‌ترین جبهه تهدید موجودیت خود قائل است و تلاش می کند طرح‌های توسعه‌طلبانه آن در کوتاه‌مدت و بلندمدت را با موانعی مواجه کند.
- مقامات رژیم صهیونیستی اعتقاد دارند این عرصه آخرین عرصه ای است که می‌تواند بزرگ‌ترین خطرات را برای رژیم صهیونیستی و آینده آن ایجاد کند. این موضوع از چندین جنبه حائز اهمیت است:
الف: بسیج نیروها و تسلیحات بر ضد رژیم صهیونیستی در این جبهه طی دهه‌های گذشته متوقف نشده است. در این جبهه ائتلاف سوریه به همراه حزب‌الله لبنان پیروزی‌هایی را به ارتش رژیم صهیونیستی به دست آورد و همچنان این رژیم را تحت فشار گذاشته و قدرت بازدارندگی را در برابر آن محقق کرده که مجموعه قدرت‌های عربی در تاریخ درگیری‌های عربی و صهیونیستی موفق به تحقق آن نشدند.
ب: جبهه مذکور تسلیحات یک ارتش نظامی و سازماندهی مبارزاتی غیرنظامی را دارد و موشک‌ها و تسلیحات و نیروی انسانی آماده برای حمل سلاح دارد که از تجربه مبارزاتی بالایی برخوردار هستند.
ج: این جبهه فاصله زیادی با ناوگان تسلیحاتی و نیروی انسانی آموزش‌دیده رژیم صهیونیستی ندارد. در برخی مناطق این فاصله تنها چند صد متر و در برخی مناطق چند ده کیلومتر است. به این ترتیب جبهه مذکور می‌تواند 50 تا 70 درصد جبهه داخلی رژیم صهیونیستی را تهدید کند.
د: این جبهه به همراه متحدان خود از سوریه و حزب‌الله و یک قدرت برتر منطقه‌ای تقویت پیدا کرده و پیروزی‌هایی را به دست آورده است، علاوه بر این که ارتباطات استراتژیک بین این طرف‌های سه‌جانبه و اتحادیه روسیه به عنوان یک قدرت برتر جهانی در زمینه مبارزه با گروه‌های تروریستی به وجود آمده است.
ه: تحقق اهداف رژیم صهیونیستی در نزدیکی مرزهای جولان اشغالی این دیدگاه را تقویت می‌کند که این رژیم به دنبال الحاق بخش سوری جولان به خاک خود بوده و می‌خواهد با بلعیدن اراضی دیگر، به وسعت خود بیفزاید.
و: رژیم صهیونیستی به این ترتیب می‌تواند این بخش از خاک سوریه را از ارتباط عملیاتی و نظامی با جبهه شمال که مقارن با جبهه جنوبی لبنان است، بازدارد. به این ترتیب رژیم صهیونیستی از تبدیل شدن این دو بخش به جبهه ای واحد و ایجاد بازدارندگی مشترک و توقف توسعه‌طلبی رژیم صهیونیستی در این منطقه جلوگیری می‌کند و می‌تواند با کمترین هزینه‌ها یا فشارهای داخلی سیاسی و بین‌المللی در عرصه لبنان از دست توانمندی‌های جبهه مقاومت لبنان خلاص شود.
بازیگران پازل رژیم صهیونیستی در سوریه
بازیگرانی که رژیم صهیونیستی به عنوان جذب و تسلط بر آنها برای تحقق اهداف خود در زمینه ایجاد منطقه حائل است را براساس موقعیت و اهمیت کنونی می‌توان در موارد زیر برشمرد:
- بازیگران داخلی و محلی از میان بقایای گروه‌های تروریستی مسلح در شاخه‌های مختلف از داعش گرفته تا جریان‌های مسلح اسلام‌گرا و غیر اسلام‌گرا در مناطق جنوبی. رژیم صهیونیستی به احتمال فراوان تلاش خواهد کرد از مناسبات و ارتباطات خود با تعدادی از فرماندهان این گروه‌ها که برخی از این روابط به صورت علنی و بسیاری از آن به صورت محرمانه دنبال شده است ، استفاده کند و این ارتباطات را در جهت تحقق اهداف خود به کار گیرد.
- بازیگران همسایه از جمله اردن از دیگر عناصر این محور هستند. مقامات صهیونیست به خوبی می‌دانند که تلاش‌های آنها برای به کارگیری اردن در تحقق این هدف بخش مکمل از نقش اردن در پازل آمریکا و متحدانش در جنگ سوریه است که به دنبال تحقق اهداف مرحله‌ای و استراتژیک می‌گردند. رژیک صهیونیستی و گروه‌های مسلح مستقر در نزدیکی مرزهای اردن و سوریه می‌توانند بهانه‌هایی را برای اردن ایجاد کنند مبنی بر اینکه عمان نمی‌تواند فرود موشک‌ها در اراضی خود در نتیجه درگیری‌ها بین ارتش سوریه و عناصر مسلح را تحمل کند. همین موضوع باعث می‌شود که اردن نیز خواستار ایجاد کمربند حائل در مرزهای سوریه شود.
- بازیگران بین‌المللی متخاصم با سوریه: این نیروها از جمله دولت آمریکا به دنبال سامان‌دهی مجدد سوریه تجزیه شده از شمال به جنوب هستند./۸۴۷/ب۱۰۱/ف
منبع: تسنیم