نگاهي به رفتار دولت در حوزه سياست خارجي

به گزازرش خبرگزاری رسا،  طي 4 سال اخير، دولت يازدهم در حوزه سياست خارجي خود تابع يک سري رفتارهاي خاص بوده است. يکي از اين موارد ، که خود را در گفتار و مواضع دولتمردان فعلي آشکار ساخته است، حل مسائل و معضلات سياست خارجي از طريق مذاکره با غرب بوده است. همگان متفق القول هستند که سياست خارجي دولت يازدهم بيشتر بر مبناي مراوده  کشورهاي غربي بنا نهاده شد. در جريان مذاکرات هسته اي  ميان ايران و اعضاي 5+1 نيز عملا ايالات متحده آمريکا و تروييکاي اروپايي طرف مقابل دولت و وزارت امور خارجه قرار داشتند. به عبارت بهتر، اکثر فرصت چهارساله دولت يازدهم در عرصه سياست خارجي، صرف تعامل با غرب در راستاي انعقاد توافق هسته اي و رفع تحريمهاي ايران شد. 

واقعيت امر اين است که مطابق قانون اساسي جمهوري اسلامي ايران، سياست کلان کشور ما «نه شرقي – نه غربي» است. بر اين اساس دستگاه ديپلماسي و سياست خارجي کشورمان نيز بايد حول اين محور حرکت کند و سياست نه شرقي نه غربي را در راهبردپردازي ها و رفتار خود رعايت کند. از سوي ديگر، در مشي کلان سياست خارجي جمهوري اسلامي ايران، کشورهاي مسلمان و مستضعف جايگاه ويژه اي دارند. اين نکته نيز قاعدتا  بايد به صورتي اساسي مورد توجه دولتمردان ما قرار گيرد. متاسفانه دولت يازدهم هيچ يک از اين دو اصل را رعايت نکرد. همان گونه که مي دانيم رئيس جمهور مجري قانون اساسي است اما در دولت يازدهم، از سياست نه شرقي نه غربي تا حدود زيادي عدول شد. از سوي ديگر، دولت يازدهم ارتباط با کشورهاي مسلمان و مستضعف را نيز در سياست خارجي خود مورد توجه قرار نداد.

به طور کلي تصور دولت يازدهم اين بود که همه مشکلات جمهوري اسلامي ايران ريشه در گره هاي کور به وجود آمده در حوزه سياست خارجي دارد. براي همين، دولت يازدهم براي بازکردن اين گره‌ها، تمام توان خود را در حوزه سياست خارجي متمرکز کرد. از آنجا که از ديد دولت، عمده ترين معضلات ما در اين خصوص به موانعي باز مي گشت که آمريکا و اروپا در مقابل ما قرار داده بودند،ما وارد مذاکرات برجام شديم؛ غافل از اينکه ايالات متحده آمريکا و متحدين غربي آن پس ازپيروزي انقلاب اسلامي ايران از هيچ گونه اقدامي در راستاي تقابل با نظام و ملت ايران فروگذار نکرده بودند. همچنين دولت يازدهم از اين موضوع غافل ماند که طرف مقابل غربي، هر چه باشد دشمن است و اساسا انتفاع ملت ايران را در هيچ حوزه اي بر نمي‌تابد. ما در طول حدود 4 دهه پس از پيروزي انقلاب اسلامي ايران بارها مشاهده کرده‌ايم که آمريکا و اروپا نهايت تلاش خود را به کار گرفته اند تا جلوي رشد ملت ايران را بگيرند. 

در هر حال دولت يازدهم همه توان خود را براي بهبود روابط با غرب به کار گرفت اين در حالي بود که غرب به عنوان دشمن ما، اساسا به دنبال بهبود روابط نبود. در اين ميان، به سخنان و تذکرات حکيمانه مقام معظم رهبري نيز از سوي دولتمردان ما توجهي نشد. معظم له بارها عنوان کردند که نگاه به بيرون براي حل معضلات درون خطاست. ايشان تاکيد داشتند که تکيه کردن به دشمنان قسم خورده اين ملت براي حل مشکلات اشتباه است. در هر حال، دولت بر مشي خود در اين خصوص اصرار داشت و تمامي وقت و توان خود را صرف بهبود مناسبات با ايالات متحده آمريکا و اروپا کرد. در مقابل نيز مشاهده کرديم که واشنگتن و اتحاديه اروپا عملا در مقابل ملت ايران قرار گرفتند و به اجراي سخت‌گيرانه برجام روي آوردند. /۹۱۶/ ۱۰۲/ع

حامد رشيدي