پشت پرده‌های حمله تروریستی روسیه
به گزارش خبرگزاری رسا، چند روز قبل انفجاری در مترو شهر سن پترزبورگ در روسیه بیش از ۱۰ کشته و چهل مجروح بر جای گذاشت. انفجار ساعت ۲:۴۰ عصر به وقت محلی و در یکی از واگن های متروی در حال حرکت بین دو ایستگاه سنایا و ایستگاه موسسه تکنولوژیکی به وقوع پیوسته است. کمیته ضدتروریسم روسیه همچنین اعلام کرد که بمب دیگری نیز در مترو شهر سن پترزبورگ کشف و خنثی شده است.
با وجود تاکید مقامات امنیتی روسیه مبنی بر مشخص نبودن دلیل انفجار، دادستانی کل روسیه این انفجار را حادثه ای تروریستی خواند و خبرگزاری اینترفکس از ضبط تصویر چهره فرد مشکوک به بمب گذاری توسط دوربین های نصب شده در ایستگاه خبر داد. پلیس امنیت و ماموران امدادی برای تسریع عملیات کمک رسانی متروی شهر سن پترزبورگ را پس از تخلیه بیش از هزار و دویست نفر، به طور کامل تعطیل کرده اند. بلافاصله پس از انفجار سن پترزبورگ، تدابیر امنیتی در فرودگاه این شهر و متروهای مسکو افزایش یافته است. سن پترزبورگ دومین شهر بزرگ روسیه است و بیستمین مترو شلوغ جهان را دارد.
این حادثه تروریستی اولین حادثه در روسیه نبوده و بیش از این نیز حوادثی این چنینی در این کشور به وقوع پیوسته بود. در شلوغی صبح زود ۲۹ مارس ۲۰۱۰، دو انفجار مهیب با فاصله چهل دقیقه دو ایستگاه مهم متروی مسکو را لرزاند. در عملیات دو زن بمبگذار انتحاری دست کم ۴۰ تن کشته و بیش از ۱۰۰ نفر زخمی شدند. در حالیکه در ساعات اولیه صبح پانصدهزار نفر از متروی مسکو استفاده می کنند، مقامات روسیه این حمله را مرگبارترین حمله تروریستی از سال ۲۰۰۴ توصیف کردند.
بمب گذاری انتحاری ۲۴ ژانویه سال۲۰۱۱ در فرودگاه بین المللی «دوموددوو» ۳۵ کشته و ۱۶۰ زخمی به جا گذاشت. سال ۲۰۱۳ با دست کم چهار حمله مهم تروریستی سالی مرگبار برای روسیه بود. در حمله ۲۹ دسامبر در ترمینال مسافربری ولگاگراد ۱۷ نفر کشته و دهها تن زخمی شدند. حمله انتحاری روز بعد در یک اتوبوس موجب کشته شدن ۱۴ نفر و همچنین مجروح شدن ۲۸ تن شد. این حملات درست یک ماه پیش از برگزاری المپیک زمستانی سوچی، روسیه را با چالش امنیتی بزرگی روبرو کرد.
طنین می‌نویسد: طی ماه های اخیر مقام های روسیه از کشف چندین نقشه بمب گذاری خبر داده بودند. دسامبر گذشته یک عملیات گسترده به دستگیری شش تن، از جمله چهار عضو داعش و مصادره مهمات و تسلیحات منجر شد. ماه نوامبر نیز مقامات امنیتی از خنثی کردن نقشه بمب گذاری در مسکو و سن پترزبورگ گزارش دادند.
با توجه به مطالب بالا و همچنین وجود تهدیدات امنیتی در روسیه، در بحث چرایی این حادثه تروریستی سناریوهای متعددی مطرح است که به موارد زیر به عنوان مهم ترین سناریوها می توان اشاره کرد:
الف) این حادثه تروریستی توسط گروه های تروریستی همچون داعش و تحریر الشام(جبهه النصره) صورت گرفته است. محتمل ترین سناریو نیز همین گزینه است. دلیل این امر نیز در دو عامل زیر است:
نخست؛ روسیه با ورود به بحران سوریه و حملات متعدد علیه گروه های تروریستی نقش موثری در مبارزه با تروریسم و سرکوب این گروه ها داشته است. طی روزهای گذشته روسیه نزدیک به ۲۰۰ حمله هوایی علیه تروریست های جبهه النصره در مناطق مختلف سوریه صورت داده است. همین حملات و حمایت از دولت سوریه موجب واکنش گروه های تروریستی در برابر مسکو شده است.
دوم؛ تعداد زیادی از مردم مناطق چچن و داغستان (برخی آمارها تخمین۵ هزار نفر) در میان گروه های تروریستی در سوریه قرار دارند و احتمال این امر که همین افراد در بازگشت از سوریه اقدام به چنین حملاتی بکنند، وجود دارد. به هرحال این مناطق همواره با روسیه دچار مشکلات متعددی بوده اند که یکی از این اختلافات،وجود عقاید افراطی و تروریستی همچون وهابیت در میان جوامع چچنی است.
ب) عده ای این حملات را ناشی از اعتراض های اخیر در روسیه می دانند. برخی معتقدند که تظاهرکنندگان چند روز اخیر در پشت پرده این حادثه قرار دارند. هر چند احتمال این سناریو اندک است، اما به عنوان یکی از گزینه های مطروحه باید مدنظر قرار دارد.
ج) برخی وقوع این حادثه را متاثر از گروه های افراطی در اروپا و روسیه می دانند. البته این گروه های افراطی بیشتر برحسب دستاوردهای ناسیونالیستی در اروپا وارد مناقشه می شوند. لذا وجود گروه های راست افراطی در عملیات سن پترزبورگ نیز بعید به نظر می رسد.
در مجموع باید تاکیدکرد که این حمله برگرفته از یک حادثه تروریستی و نشات گرفته از افکار تروریسم است. وقوع حوادث اخیر در روسیه همچون تظاهرات برضد پوتین و انفجار اخیر ناشی از وجود برنامه ریزی گسترده ای برای ناآرام نشان دادن روسیه در افکار عمومی از جهت نقش موثر این کشور در مبارزه با تروریسم است./981/ب101/ف