اسلام وسیع‌ترین پراکندگی جمعیت و سریع‌ترین رشد در دنیا را دارد

به گزارش خبرگزاری رسا، پایگاه اطلاع رسانی اندیشکده پیو (PEW) در گزارشی یافته های جدید خود درباره مسلمانان و اسلام در سراسر دنیا از جمله آمریکا را منتشر کرد. این اندیشکده در ابتدای گزارش خود تاکید کرد که اسلام در میان ادیان دنیا سریع ترین رشد را دارد و رشد مهاجرت از کشورهای اسلامی عراق و سوریه به غرب و نیز جنایات انجام شده از سوی داعش به نام دین اسلام، موجب شده است که مباحث مرتبط با اسلام و مسلمانان به یکی از مهمترین مباحث در عرصه های سیاسی جهان تبدیل شود.

پیو در ادامه به سوالات رایج در مورد اسلام و مسلمانان اشاره کرده و طبق یافته های خود به پاسخ آنها پرداخته است. اولین موضوعی که پیو مطرح می کند، جمعیت و پراکندگی جغرافیایی مسلمانان است. طبق این گزارش جمعیت مسلمانان جهان به 1.6 میلیارد نفر است که تقریبا 23 درصد از کل جمعیت جهان را تشکیل می دهند اما اسلام بعد از مسیحیت، وسیعترین پراکندگی جغرافیایی را داشته و نیز سریعترین رشد و پیشرفت را دارد. به طوری که انتظار می رود در چند سال آینده جمعیت مسلمانان از مسیحیان جهان پیشی بگیرد.

به گزارش پیو، گرچه مسلمانان خاورمیانه و شمال آفریقا قدیمی ترین مسلمانان هستند، اما بیشترین تراکم جمعیتی مسلمانان در این منطقه نیست، بلکه در آسیای جنوب و جنوب شرقی متمرکز شده است. به طوری که در منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا تنها 20 درصد از مسلمانان زندگی می کنند. همچنین در منطقه آسیا ـ اقیانوسیه به طور کلی 62 درصد از مسلمانان جهان حضور دارند؛ اندونزی بیشترین جمعیت مسلمانان را داشته اما انتظار می رود که هندوستان با وجود اکثریت جمعیت زیاد هندو، تا سال 2050 بیش از 300 میلیون مسلمان را در خود جای دهد. پیو اعلام می کند که جمعیت مسلمانان اروپا نیز رو به افزایش است و تخمین می زند که تا سال 2050 حدود 10 درصد از کل مردم اروپا مسلمان باشند.

یکی از سوالاتی که معمولا پاسخ دقیقی برای آن یافت نمی شود و منابع مختلف پاسخ های متفاونی در مورد آن ارائه می دهند، تعداد مسلمانان کشور ایالات متحده است. اندیشکده پیو در این باره اعلام می کند که مسلمانان کمتر از 1 درصد از جمعیت بزرگسال آمریکا را تشکیل می دهند. پیو در سرشماری و تحقیقاتی که به زبان های انگلیسی و اسپانیایی در سال 2014 درباره چشم انداز مذهبی آمریکا انجام داد، به این نتیجه رسید که 0.9 درصد از بزرگسالان آمریکا مسلمان هستند. پیو همچنین با در بررسی سرشماری سال 2011 خود که به زبان های انگلیسی، عربی، فارسی و اردو انجام شد، تخمین زد که 1.8 میلیون نفر از بزرگسالان (و 2.75 میلیون از تمام رده هاس سنی) آمریکا مسلمان هستند. همچنین طبق این نظرسنجی معلوم شد که 63 درصد از مسلمانان آمریکا مهاجر هستند.

چرا اسلام سریع‌ترین رشد را در سطح جهان دارد؟!

پیو در پاسخ به این سوال که چرا اسلام سریعترین رشد را در سطح جهانی دارد، ابراز داشت که دو فاکتور تعیین کننده در این موضوع وجود دارد که هر دوی آنها به مساله پراکندگی جمعیت مربوط است. فاکتور اول این است که مسلمانان نسبت به سایر پیروان ادیان دارای فرزندان بیشتری هستند. هر زن مسلمان به طور متوسط 3.1 فرزند دارد در حالی که زنان در سایر ادیان به طور متوسط 3.1 فرزند دارند. همچنین مسلمانان جوانترین جمعیت را دارا هستند (داری میانه سنی 23 سال در سال 2010) که از میانه سنی سایر ادیان جوان تر است. در نتیجه جمعیت زیادی از مسلمانان یا در حال ازدواج و یا ازدواج کرده اند و انتظار می رود که به زودی با فرزندآوری آنان جمعیت مسلمانان بیشتر شود. به این عوامل می توان میزان بالای باروری زنان مسلمان را نیز اضافه کرد. علاوه بر این می توان به عامل مهاجرت در افزایش تعداد مسلمانان در مناطق مختلف جهان از جمله اروپای غربی و آمریکای شمالی اشاره کرد. پیو در ادامه اعلام می کند که به طور تقریبی تمامی مسلمانان جهان به چند چیز مشترک ایمان دارند که از جمله آنها اعتقاد به خدای یگانه، پیامبری حضرت محمد (ص) و نیز انجام برخی آداب اسلامی از جمله روزه در ماه رمضان است.

طبق تحقیقات انجام شده از سوی پیو، بیشتر مسلمانان جهان با گروه داعش مخالف هستند. به طور مثال 92 درصد از مردم لبنان از این گروه تروریستی اظهار برائت می کنند. این در حالی است که 62 درصد از مردم پاکستان درباره این موضوع پاسخی ارائه نکردند. به طور کلی اکثر مسلمانان بیان می کنند که بمب گذاری انتحاری و سایر اقدامات خشونت بار علیه غیرنظامیان، به ندرت قابل قبول و یا هرگز قابل قبول نیست. 92 درصد از مردم اندونزی و 91 درصد از مردم عراق با حملات انتحاری علیه غیرنظامیان مخالفند.

اندیشکده پیو در یکی از نظرسنجی های خود به این نتیجه رسید که از هر ده مسلمان آمریکایی هفت نفر (69 درصد) معتقد هستند که مذهب در زندگی آنان نقش بسیار مهمی دارد. در این نظرسنجی قریب به اتفاق مسلمانان (96 درصد) اظهار داشتند که به خداوند اعتقاد دارند و دو سوم از آنان (65 درصد) اعلام کردند که روزانه به انجام فرایض اسلامی می پردازند. در همین حال 47 درصد نیز اعلام کردند که حداقل به صورت هفتگی در مراسم عمومی اسلامی شرکت می‌کنند. طبق نتایج تحقیقات پیو، نکته جالب توجه این است که مسلمانان آمریکا با وجود این آمار اعلام شده، به اندازه ای که مسیحیان این کشور به مسیحیت پایبندی دارند، به دین اسلام پایبندی ندارند و این در صورتی است که در سایر جماعت های اسلامی در کشورهای دیگر، این گونه نیست.

وبسایت اندیشکده پیو در ادامه به بررسی تفاوت های میان شیعه و سنی می پردازد و بیان می کند که این دو بخش از اسلام مانند فرقه های کاتولیک و پروتستان در مسیحیت هستند و می گوید که به جز ایران، عراق و لبنان که اکثریت مسلمانان ساکن در آنها را شیعیان تشکیل می دهند، اکثر جمعیت کشورهای مسلمان را اهل تسنن تشکیل می دهند. در آمریکا نیز 65 درصد از مسلمانان اهل تسنن و 11 درصد شیعیان هستند.

برداشت مردم اروپا و آمریکا از مسلمانان

اندیشکده پیو در یکی از نظرنسجی های خود در سال 2014 از مردم آمریکا خواست که در مورد احساس خود نسبت به مسلمانان، از یک تا 100 امتیاز دهند که امتیاز 0 نشان دهنده بدترین احساس و امتیاز 100 نشان دهنده بالاترین احساس بود. مردم آمریکا در مجموع احساس خوبی نسبت به مسلمانان نشان ندادند. به طوری که میانگین امتیازات نسبت به مسلمانان در سراسر آمریکا برابر با عدد 40 بود.

مردم آمریکا نسبت به سایر عقاید و مذاهب دیدگاه بهتری نشان دادند. در این رتبه بندی عقاید و مسلک هایی که بیشترین امتیاز را کسب کرده بودند به ترتیب عبارت بودند از: یهودیان، مسیحیان، مسیحیان اوانجلیک، بوداییان، هندوان، مورمون ها، آتئیست ها (بی خدایان و لامذهبان) و در آخر مسلمانان. حدود 59 درصد از مردم آمریکا معتقدند که مسلمانان این کشور به اندازه زیادی مورد تبعیض قرار گرفته اند و 76 درصد معتقدند که این تبعیض رو به افزایش است. در همین حال 49 درصد از مردم آمریکا اعتقاد دارند که حداقل عده ای از مسلمانان ساکن در این کشور احساسات ضد آمریکایی دارند.

نکته جالب توجه این که تاثیر تبلیغات گسترده رسانه ها در آمریکا است به طوری که نظرسنجی پیو بیان می کند 47 درصد از مردم آمریکا هیچ اطلاعی از مسلمانان ندارند و 52 درصد از مردم این کشور اعلام کرده اند که در طول زندگی خود حداقل یک مسلمان را می شناخته اند.

مساله مهم دیگری که می توان به آن اشاره کرد، ادامه مقبولیت مسلمانان در برخی کشورهای غربی با وجود حملات تروریستی گروه داعش و سوء استفاده از دین اسلام است. طبق نظرسنجی انجام شده از سوی اندیشکده پیو در سال 2016، میزان این مقبولیت در سراسر اروپا متفاوت است. در راس بالاترین محبوبیت مسلمانان در اروپا سه کشور فرانسه (67 درصد)، آلمان (65 درصد) و انگلستان (63 درصد) قرار دارند. در حالی که پایین ترین محبوبیت مسلمانان به ترتیب در سه کشور ایتالیا (25 درصد)، لهستان (19 درصد) و مجارستان با (14 درصد) قرار دارد.

چگونگی روابط بین مسلمانان و مردم غرب

اکثر شرکت کنندگان در نظرسنجی پیو در چند کشور اروپای غربی از جمله 62 درصد در فرانسه و 61 درصد در آلمان اعلام کردند که روابط بین مسلمانان و مردم غرب بد بوده است. در حالی که این آمار در میان مردم آمریکا 48 درصد بود. به طور مشابه اکثر شرکت کنندگان در نظرسنجی پیو در چندین کشور با اکثریت غالب مسلمانان از جمله ترکیه، لبنان، مصر و اردن با این نظر که روابط بین مسلمانان و غرب بد بوده است، موافق بودند. این در حالی است که تعداد کمتر از مسلمانان در کشور های پاکستان و اندونزی به چنین موضوعی اعتقاد داشتند.

در این نظرسنجی معلوم شد که تعداد زیادی از مردم در هفت کشور با اکثریت جمعیت مسلمان، معتقدند که مردم غرب مغرور هستند. عده زیادی در این کشورها سایر صفات منفی را در میان مردم غرب رایج می دانند که از آن جمله می توان به این نکات اشاره کرد: 66 درصد از مسلمانان در این هفت کشور مسلمان معتقدند که مردم غرب خشن هستند؛ 64 درصد معتقدند که مردم غرب خسیس و 61 درصد معتقدند که مردم غرب بی اخلاق هستند. در همین حال عده کمتری در این جامعه آماری صفات مثبت را به مردم غرب نسبت می دهند. به طوری که تنها از نظر آنان 44 درصد  از آنان مردم غرب به زنان احترام می گذارند، 33 درصد معتقدند که مردم غرب صداقت دارند و تنها 31 درصد نسبت به مردم غرب تحمل و پذیرش دارند.

دیدگاه مردم غرب نسبت به مسلمانان بسیار پیچیده تر است. 50 درصد از مردم در چهار کشور از جمله روسیه و آمریکا معتقدند که مسلمانان خشن هستند و 58 درصد مسلمانان را متعصب می دانند. در همین حال عده کمی در این جامعه آماری، مسلمانان را با صفاتی مانند خسیس، بی اخلاق و خودخواه می خوانند. همچنین تنها 22 درصد از مردم غربی معتقدند که مسلمانان نسبت به زنان احترام می گذارند اما عده زیادی (51 درصد) معتقدند که مسلمانان صادق و درستکار و 41 درصد معتقدند که مسلمانان مردمی سخاوتمند هستند.

شایان ذکر است که اندیشکده پیو گزارش تحقیقات خود را درباره موضوعات مختلف در پایگاهی اینترنتی منتشر می کند و این گزارش ها هر چند ماه یک بار به روز رسانی می شوند. گزارش پیش رو نیز نتایج تحقیقات و مطالعات پیو از چند سال پیش تا سال 2016 را ارائه می کرد./847/ب901/ک

مترجم: امیر رحیمیان