عاشورا «اردوگاه مسیح» نیست

 به گزارش خبرگزاری رسا، در ابتدا پال کینگ برای معرفی فیلم این جمله را بیان داشت که «ما تمام سعی خود را کردیم که از مسائل ژئوپلتیک دور بمانیم». فیلم با تصاویری از تجمعات مردم در شهرهای شیراز، کاشان، یزد و روستای خاکک آن استان آغاز و آمارهایی از کمیت شیعیان روی صفحه نمایش پدیدار ‏شد. این آمار می‌کوشید این قضاوت را منتقل کند که ایران قوی‌ترین کشور شیعه‌نشین در منطقه بوده و تعداد شیعیان نسبت به سنی‏‌ها در جهان اسلام ۱۵ درصد است.

در نگاه دو کارگردان: «ایران پایدارترین کشور منطقه است و بسیاری از مردم باور دارند که این کشور بزرگ‌ترین محافظ مذهب تشیع به‌شمار می‌آید. ارائه تاریخچه کوتاهی از تمایزات پیروان شیعه و سنی در صدر اسلام ورود فیلم به موضوع بود و سپس بیان اینکه به علت عدم تمایز سیاست و دیانت در اسلام شیعی، در نگاه شیعیان حضرت علی(ع) خلیفه[امام] مسلمین بوده ولی از دیدگاه اهل تسنن تنها رهبری مذهبی به‌شمار می‌آید. سپس داستان قیام امام حسین(ع) به صورت خیلی مختصر به صورت نوشتار پدیدار شد که آن حضرت تصمیم گرفتند به کوفه بروند تا از مردمی که از ایشان خواسته بودند که برای به دست گرفتن حکومت در آن منطقه به آنجا مهاجرت کنند، بیعت بگیرند. شهادت امام حسین(ع) و یارانش یکی از مسائل بنیادین در جدایی بین شیعه و سنی از نگاه کارگردانان معرفی شد».

تصاویری از دهه اول عاشورا و رویداد شهادت کودک خردسال، یعنی حضرت علی اصغر(ع) تأثری عمیق را در بین حضار برانگیخت. ارزش‌‏هایی مانند قربانی‌کردن، همدلی و همیاری در مشارکت برای عزاداری نیز از جمله مسائلی بود که از دید کارگردانان در محرم هرساله نمایش داده می‏‌شوند. به باور آنها، آنچه که بیش از همه مردم را به تأسف وا می‌‏دارد؛ شهادت و تحقیر منزلت بزرگان مذهب شیعه است.  

در نگاه کارگردان فیلم، مسئله عزاداری‏‌های دهه محرم در غرب به صورت یک کارناوال معرفی شده که در واقع این واقعیت قضیه نیست. کارگردانان همچنین به این نکته توجه داشتند که رنگ سبز نماد سپاه امام حسین(ع)، رنگ سفید نماد شهدا و رنگ قرمز نشانه یزیدیان ویژگی‌هایی هستند که با همان دیدگاهی که غربی‌ها در تنظیم رنگ کارناوال‏‌های خود استفاده می‏‌کنند، فاصله زیادی دارد. این رنگ‌‏ها کاملاً سمبل‌‏های عقیدتی و مذهبی هستند.

نکته‌‏ای که از سوی کارگردانان بسیار حائز اهمیت بوده حضور مردان مسن تا نوجوان‏‌ها در ترکیب دسته‌های عزاداری و رعایت نظم و ترتیب میان گروه‌های سنی است. این رده‌‏بندی سنی مراعات شده از دیدگاه کارگردانان نشان از تلاش این مراسم برای حفظ احترام به بزرگان و پیشگامان در این حرکت نمادین است. در ورود به صحنه‌های شهر کاشان تصاویری پخش می‏‌شود که نوحه‌سرایان کنار هم ایستاده‌‌اند و هرکدام قسمتی از نوحه را قرائت می‏‌کنند؛ شخصی که قرار است نوحه بخواند پارچه ترمه قرمزی در دست می‏‌گیرد که از دیدگاه کارگردانان حرکت بسیار جالب و نشان‌دهنده هنر محلی آنجا بوده است که باز هم در دل این مراسم گنجانده شده بود تا گوشه دیگری از فرهنگ عمومی مردم مناطق به نمایش گذاشته شود.

در طول فیلم تنها جایی که از نقش زنان نام برده شد؛ بخشی بود که طی نوشتارها ذکر می‏‌شود: زنان در کنار خیابان می‏‌ایستند و زمانی که دسته‌‌ها رد می‏‌شوند زنان هم با سینه‌زنی و عزاداری و حتی با گریه دسته‏‌ها را همراهی می‏‌کنند.

به نظر کارگردانان سنت عزادارای عاشورایی صرف نظر از وجه مذهبی آن در نگرشِ یک غربی، خود یک نوع هنر است که هنرمند و بیننده را به یک اندازه دخیل می‏‌کند. پخش صحنه‌‏هایی از شب عاشورا در داخل مسجد که مردان نیمه عریان شروع به سینه‌زنی می‌کنند. در نگاه کارگردان جایی است که مراسم به اوج رسیده و حالت خلسه به علت تکرار نت‏‌های موسیقیایی نوحه و فضای تاریک و صداهای یکنواختی که از اطراف به گوش می‏‌رسد به این عزاداران دست می‏‌دهد.

کارگردانان در انتهای فیلم، به معرفی حضرت زینب می‌پردازند: حضرت زینب(س) یکی از بازماندگان حادثه عاشورا بوده که پایه‌گذار چگونگی این مراسم شد و افرادی که در محل عزاداری شیراز، کاشان و یزد حضور داشتند این مسائل را در گفت‌و‌گو به پال کینگ، کارگردان فیلم‏ منتقل کرده‌اند./982/ب102/د