شخصیت و امامت امیرالمؤمنین در اشعار اهل سنت قرن اول هجری
به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا، کتاب شخصیت و امامت امیرالمؤمنین علیه‌السلام در اشعار اهل سنت قرن اول هجری از سوی پژوهشکده حج و زیارت و در چهار بخش مفاهیم و کلیات، از تولد تا رحلت پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله، از رحلت پیامبر اکرم تا دوران خلافت و دوران خلافت و حکومت تا شهادت تدوین شده است.
در دیباچه این اثر که به بررسی و تحلیل اشعار بعضی افراد سرشناس قرن اول اسلام درباره امام علی علیه‌السلام می‌پردازد، آمده است: شخصیت با عظمت امیرالمؤمنین علی بن ابی‌طالب علیه‌السلام چونان آفتاب عالمتابی است که تاریخ بشریت را روشن کرده و همه را به بیان فضائلش واداشته است حتی کسانی را که تمایل به آشکار شدن فضائل نداشته‌اند.
اما متأسفانه شخصیتی که دوست و دشمن بر علم و دانش، فضل و کمال، و ایمان و شجاعتش اعتراف داشتند و تقدم او را بر دیگران انکارناپذیر می‌دانستند، نسبت به مرجعیت سیاسی او تمکین نکردند و جهان بشریت را از فیض او محروم ساختند.
تأسف‌بارتر این‌که با وجود روایات، اشعار و نقل‌های تاریخی فراوانی که در فضائل او و خاندانش، در منابع اولیه اسلام، وجود دارد، دست‌های آلوده‌ای در کار است که این فضائل را از بعضی آثار و منابع اهل تسنن حذف کنند.
در مقدمه این کتاب با اشاره به روایتی از پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله که فرمودند «هرکس بمیرد و امام زمان خود را نشناسد با مرگ جاهلی مرده است»، می‌خوانیم: این سخن پیامبر دلالت دارد بر این‌که امامت از اصول دین است؛ زیرا به یقین می‌دانیم اگر کسی جاهل به فرعی از فروع دین باشد، مرگش جاهلی محسوب نمی‌شود؛ هرچند دانستن آن فرع واجب بوده باشد.
در پرتو این تکلیف الهی، شناخت ابعاد شخصیت فردی و اجتماعی امام علی علیه‌السلام و امامت و خلافت آن حضرت، همواره یکی از موضوعات محوری در فرهنگ و تاریخ اسلام، برای دوستان و دشمنان آن حضرت بوده است.
نکته حایز اهمیت این تحقیق که دیدگاه شعرا و ادبای اهل سنت قرن اول هجری را درباره شخصیت حضرت علی علیه‌السلام بررسی می‌کند این است که همه سراینده‌ها به طور رسمی به عنوان شاعر شناخته نشده‌اند، بلکه صرفا به دلیل داشتن قریحه شعری، ابیاتی چند سروده‌اند.
علت انتخاب اشعار شعرای قرن اول در عنوان تحقیق، این است که بسیاری از آنها علی علیه‌السلام را از نزدیک دیده‌اند یا اوصاف و ویژگی‌های شخصیتی آن حضرت را با یک واسطه از افراد مطمئن شنیده‌اند، از این‌رو سخنان و سروده‌هایشان از اتقان و استحکام بیشتری در معرفی چهره تابناک حضرت علی علیه‌السلام برخوردار است.
نویسنده در بخش دوم اثر ذیل عنوان نحوه ولادت و نام‌گذاری علی علیه‌السلام آورده است: یکی از ویژگی‌های بی‌نظیر علی بن ابی‌طالب علیه‌السلام تولد ایشان داخل کعبه و چگونگی نام‌گذاری آن حضرت است؛ چه رازی در شخصیت علی علیه السلام نهفته است که مادرش برای رسیدن درد زایمان، نزد کعبه رفته و دیوار کعبه شکافته می‌شود اما هنگام تولید عیسی، مادرش مأمور می‌شود از مسجد بیرون رود؟!
حاکم نیشابوری و علامه لکنهوئی گفته‌اند: «روایات متواتر است که فاطمه بنت اسد، علی بن ابی‌طالب علیه‌السلام را داخل کعبه به دنیا آورد» و حافظ محمد بن علی قفّال شافعی آورده است که وقتی فاطمه بنت اسد را درد زایمان فرا گرفت، ابوطالب هگام شب او را داخل کعبه آورد و فاطمه، علی علیه‌السلام را آنجا دنیا آورد.
در ادامه این نوشتار با تأکید این‌که «کسی جز علی علیه‌السلام داخل کعبه زاده نشده است»، آمده است: برخی دیگر از دانشمندان سنی گفته‌اند: «علی علیه‌السلام در مکه مشرفه داخل بیت الحرام به دنیا آمده است و قبل از وی کسی داخل بیت الحرام متولد نشده بود و این فضیلتی است که خداوند، به خاطر اعلان رتبه علی علیه‌السلام و گرامی داشتنش، وی را به این فضیلت مختص کرده است.»
کتاب شخصیت و امامت امیرالمؤمنین علیه‌السلام در اشعار اهل سنت قرن اول هجری به کوشش حافظ نجفی زنجانی در قطع وزیری، 448 صفحه، شمارگان 1000 نسخه و به قیمت 18200 تومان از سوی مؤسسه فرهنگی هنری مشعر وابسته به حوزه نمایندگی ولی فقیه در امور حج و زیارت منتشر شده است./920/پ202/ق