نسل انقلابی از دل خانواده تربیت می‌شود/ دولت بدون برنامه توسعه نمی تواند امید به توازن و تعادل داشته باشد

به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا، اصغر افتخاری عضو پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی در نشست تخصصی با عنوان «بایسته های اسلامی، توسعه پایدار و منطقه ای» که پیش از ظهر امروز یکشنبه 15 شهریور ماه در سالن حکمت پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی برگزار شد، گفت: توسعه و پیشرفت در کشور بار مفهومی دارد و اراده و تلاش ها برای ارتقای آن صورت گرفته است.

توسعه به معنی بهره مندی مردم جامعه از امکانات است

وی با بیان اینکه همه تجربه های ما در رابطه با توسعه محقق نشده است به آسیب شناسی آن اشاره کرد و گفت: توسعه دو رکن نظری و الگوی عملیاتی دارد، توسعه به معنی بهره مندی است و مفهوم بهره مندی در بهبود وضعیت جامعه است و مردم مشتاقانه آن را دنبال می کنند.

کارشناس مسائل اقتصادی مطرح کرد: کشورها دارای دو نوع وضعیت توسعه بوده و برخی بهره مند و برخی بی بهره از توسعه اقتصادی هستند.

افتخاری با بیان اینکه نگاه برخی افراد در این رویکرد حذف اختلاف ها و تفاوت ها نیست، بیان کرد: برخی معتقدند که توسعه محور واحدی دارد اما فرایندی باید طی شود و باید در برنامه دو مرحله ای، مرحله اول که سخت و جهادی است و بعد از عبور پیچ بهبود شرایط اقتصادی فراهم می شود.

وی با اشاره به رویکرد سازندگی که با رد کردن دوره سخت و از بین رفتن محرومیت حاصل می شود، عنوان کرد: یک رویکرد هم وجود دارد که پیش فرض آن این است که اختلافات را نمی توان حذف کرد و حتی اگر توسعه هم ایجاد شود باز شاهد اختلاف هستیم و باید به جایی رسید که یک محور مزیت برای تمام افراد جامعه وجود داشته باشد.

الگوی پایداری در کشورهای اسلامی برای توسعه

پژوهشگر علوم اقتصادی با بیان اینکه در جوامع سوسیالیستی این تفکر وجود دارد که گروه مرجع وضعیت بهتری باید داشته باشد و در نهایت بخشی از مالیات های آنها به جامعه بر می گردد، اظهار داشت: ملاحظات ایرانی و اسلامی از مفهوم توسعه یافتگی است و الگوی ویژه ای برای توسعه کشورهای اسلامی داریم و منظور آن پایداری در اقتصاد برای توسعه است.

افتخاری در ادامه گفت: الگوی توسعه پایدار این است که شرایط به گونه ای باشد که در چشم انداز آینده کشور اقتصاد پایدار باشد و مبانی نظری سبب ایجاد این رویه می شود، اما با تغییر دولت ها این رویه نیز تغییر می کند و آسیب زا است.

وی آسیب دیگر توسعه را در مفهوم تعادل دانست و افزود: باید بتوانیم به میزان مورد نیاز اقتصاد و سیاست را بهبود بخشیم، در مردم سالاری دینی و جامعه دینی مشارکت داشته باشیم، مردم سالاری دینی الگوی سیاسی خوبی است اما باید پشتوانه اقتصادی وجود داشته باشد، چرا که نهاد ها و گروه های سیاسی بعد از چند دهه، رفتار غیر توسعه ای از خود نشان می دهند و وارد مفاسد اقتصادی می شوند.

پژوهشگر علوم اقتصادی با اشاره به نقش گروه ها و احزاب در جوامع غربی و اینکه در نظام ما هنوز مسأله احزاب به خوبی درک نشده است، مطرح کرد: شهروند غربی به حزبی که مورد اعتماد است رای می دهد، اما در کشور ما رای گیری به صورت فردی است و به احزاب اطمینان نمی شود.

آسیب شناسی توسعه بر محوریت قدرت

افتخاری با بیان اینکه برخی ملاحظات ما ریشه در تاریخ دارد، گفت: برخی بر روی فرهنگ سیاسی مردم و نخبگان اشکالاتی را مطرح می کنند، موضوع از لحاظ استراتژیک در علوم انسانی مورد بحث است و عامل اصلی آن آسیب شناسی توسعه بر محور قدرت حاکمیت است.

وی در ادامه افزود: ما در ایران توسعه با محوریت سیاسی را پذیرفته ایم، الگوی توسعه و نظریه آن را دولتمردان داده اند و مربوط به هویت تاریخی گذشته است و باید روی این موضوع تأمل کرد.

پژوهشگر علوم اقتصادی با اشاره به نظریه توسعه متعادل که برنامه ریزی نشده است، بیان کرد: حجم بالایی از درآمد ملی و آسیب های تولید نفت مطرح می شود و اینکه قدرت سیاسی در کشور نسبت به مقوله توسعه بیشتر حرف می زند تا عمل کند.

بروکراسی کوچک و چابک برای توسعه

افتخاری با بیان اینکه قدرت سیاسی در بروکراسی باید به سمت بروکراسی های کوچک و چابک برود، اظهار داشت: از ابتدای پیروزی انقلاب اسلامی صحبت از این بود که دولت کوچکتر و چایک تر شود اما الان شاهد هستیم که دولت بزرگ تر هم شده است.

وی در ادامه خاطرنشان کرد: قدرت نظام سیاسی و ساخت قدرت تاثیر بر بروکراسی دارد، با بروکراسی بزرگ و تنبل عدم تعادل به وجود می آید، بسیاری از برنامه توسعه خوب طراحی می شود اما در هنگام تصمیم در ساختار بروکراسی خلاف اراده و عمل دیده می شود.

پژوهشگر علوم اقتصادی با تأکید بر اینکه برای مبارزه با فساد نظریه و مصوبه خوب است اما در حد حرف باقی می ماند، بیان کرد: گاهی شاهد هستیم که مصوبات در بدنه ساختاری به ضد خودش تبدیل می شود و میزان فساد ها بیشتر از سیاست ها است که برای مقابله با آن وضع شده است.

افتخاری در ادامه مطرح کرد: هر چه نظام سیاسی در امر توسعه قدرت بیشتر باشد، بازیگرهای دیگر و نهاد های مدنی و اجتماعی حذف می شود، خانواده از فعالیت های اجتماعی حذف می شود و تولید اقتصادی برای خانواده این است که زن و مرد باید پا به پای هم کار کنند و تربیت فرزندان را به دیگران واگذار می کنند که شاهد هستیم این نهادها نیز به خوبی نیز مسؤولیت تربیت فرزندان را نیز انجام نمی دهند.

تربیت نسل انقلابی از دل خانواده

وی با بیان اینکه در نظام فاسد پهلوی خانواده ها توانستند نسل انقلابی تربیت کنند، بیان کرد: اما با این توصیف شرایط توسعه خانواده کارکرد خود را از دست داده است و طلاق ها افزایش می یابد، تصور دولت این است که خودش کار تربیت را انجام دهد اما وظیفه دولت این نیست و باید خدمت کند، باید زمینه ساز برای توسعه باشد در غیر این صورت اگر دولت وارد مسائل دیگری شود اختلال در نظم توسعه به وجود می آید.

پژوهشگر علوم اقتصادی با بیان اینکه بخش خصوصی و نهادهای مدنی ما خوب کار نمی کند، خاطرنشان کرد: دولت قواعدی را برای تولید مطرح می کند اما نهادهای خصوصی به دنبال بودجه از دولت هستند و وقتی قدرت سیاسی زیاد شود توسعه را آسیب زا می کند و همه بار توسعه به گردن دولت می افتد.

افتخاری با بیان اینکه در سازمان اجرایی و برنامه کمترین اشکال را داریم و توفیق پایدار نداشته ایم، گفت: هر دولتی برنامه خود را انجام داده است و استمرار در برنامه ها وجود نداشته است و این مسأله منجر به عدم تعال شده است.

وی با تأکید بر اینکه باید بر توسعه خاص ملی توجه شود، بیان کرد: با پیروزی انقلاب اسلامی رویکرد آن تمرکز بوده است و دستاوردهای ما متناسب باهزینه ها یمان نیست چرا که قدرت سیاسی به پول عادت کرده است و به پول نفت متکی است.

پژوهشگر علوم اقتصادی با انتقاد از اینکه برخی این موضوع را به عنوان یک خصیصه و ویژگی ملی مطرح می کنند، بیان کرد: به نظر این واقعیت نیست و نباید تصویر منفی را نشان داد چرا که در طول تاریخ مردم ما فرهنگ بالای داشته اند و برخی با فرافکنی آن را به فرهنگ مرتبط می داند.

در دین اسلام انتقادها بیشتر مورد توجه حاکمان است

افتخاری با بیان اینکه در دین اسلام بیشتر انتقادها بر روی حاکمان است، بیان کرد: عمده نظارت حضرت علی (ع) متوجه دولتمردان است و به دستگاه نظارتی تأکید می کنند و صاحبان قدرت و استاندران و کارگزاران مورد نقد هستند.

وی در ادامه افزود: در گفتمان دینی ما رویکرد مثبت به نفع مردم است و سختگیری به دولتمردان است، زمانی که یکی از حاکمان در زمان حضرت علی(ع) خانه ای را به حلال هم می خرد حضرت علی (ع) این کارگزار را مورد نکوهش قرار می دهد که چرا مال خود را گسترش داده است.

پژوهشگر علوم اقتصادی ادامه داد: امامان و معصومان به مردم عادی می گویند که اگر شخصی برای بهبود وضعیت خانواده معاش کند جهاد کرده است ولی به حاکمان سخت می گیرد، این به این دلیل است که ضریب نفوذ رشوه در بین مردم کم است اما اگر دولتمردان بخواهند رشوه بپذیرند تمام افراد تحت امر آنها مجوز دریافت رشوه را می گیرند.

افتخاری با بیان اینکه در گفتمان دینی به ملاحظات قدرت حساسیت وجود دارد، مطرح کرد: برای ایجاد تعادل باید مراقب شخصی که نقش اصلی را دارد بود که مصوبات توسعه را به ضد خودش تبدیل نکند و برای پیشرفت در الگوی پایدار باید فکر اساسی بر روی فرمول قدرت داشته باشیم.

اتکا به پول نفت منجر به توسعه نمی شود

وی با اشاره به اینکه دولت بدون برنامه توسعه نمی تواند امید به توازن و تعادل داشته باشد، گفت: در این صورت سازوکارها به هم می خورد و منطق دچار آسیب می شود، در مالکیت نفت تنها نگاه تاریخی آن را ملی می دانیم اینکه نفت اول الگوی استعماری بوده و بعد ملی شده است اما اینکه مردم را عادت به پول نفت دهیم توسعه نیست.

پژوهشگر علوم اقتصادی با بیان اینکه ما هنوز نفت را ملی نکرده ایم، بیان کرد: ما الگوی قدیمی و خام خوری را دنبال می کنیم در صورتی که اگر از فرآورده ای نفتی به درستی استفاده کنیم و خام خواری را کنار بگذاریم به توسعه متعادل و پایدار دست می یابیم./818/201/ب1