رفتار شناسی الجزیره و العربیه در پوشش خبری تظاهرات مردمی
به گزارش مرکز رصد خبرگزاری رسا، کشورهای عربی در سال‌های اخیر شاهد خیزش‌های مردمی بسیاری بوده اند. نوع برخورد رسانه های مختلف در قبال این تظاهرات و همچنین جهت دهی به خواست مردم از سوی این شبکه ها از اهمیت زیادی برخوارد است. شبکه های ماهواره ای عرب زبان به حسب حمایت مالی خود از کشورهای مختلف راهکار و رویکرد متفاوتی را در قبال تظاهرات مختلف اتخاذ می‌کنند. این شبکه ها احیانا از تظاهرات به شدت حمایت کرده و یا آن را به صورت خنثی مورد پوشش قرار می‌دهند. گاهی هم به بایکوت اخبار تظاهرات مردمی می‌پردازند.
در همین راستا لبنان و عراق این روزها به عرصه تظاهرات مردمی در اعتراض به فساد سیاسی و اقتصادی تبدیل شده است. مردم که در اعتراض به وضعیت نامطلوب کشورشان و سهم دهی احزاب سیاسی به خیابان ها ریخته اند، به دنبال اصلاحات سیاسی و اقتصادی هستند.
سیاست متناقض در قبال تظاهرات مردم عراق و لبنان
شبکه های ماهواره ای اما در قبال این دو تظاهرات موضع متفاوتی را اتخاذ کرده اند. در این راستا شبکه الجزیره به صورت گسترده تظاهرات مردم عراق را پوشش می‌دهد. این شبکه با توجه به موضع منفی خود در قبال نظام سیاسی کنونی عراق به گزارش تظاهرات بسنده نکرده بلکه با تحلیل ها و گزارش‌های متفاوت درصدد جهت دهی به تظاهرات برآمده است. این شبکه در برنامه های خبری خود به مراتب از زبان کارشناسان مختلف برلزوم سرنگونی نظام سیاسی فعلی تأکید کرده است. الجزیره از سوی دیگرتظاهرات عراق را جنبشی علیه ایران و گروه های حامی مقاومت توصیف می‌کند، حال اینکه تظاهرات فعلی تنها باهدف مقابله با فساد اقتصادی و سیاسی کلید خورد و اتفاقا مردم عراق حضور پررنگی در قالب الحشد الشعبی برای مبارزه با داعش دارند.
مانور الجزیره بر وجود شعارهای ضد ایرانی در تظاهرات عراق بدون ارائه هیچگونه دلیل و شاهدی
شبکه العربیه نیز در این راستا محاکمه نوری المالکی و سیاستمداران همفکر با وی را خواسته اصلی تظاهرکنندگان القا می‌کند و به هیچ وجه از مطالبات اساسی مردم حرفی به میان نمی‌آورد.
ادعای العربیه مبنی بر انتقاد شدید تظاهرکنندگان از نوری المالکی به دلیل همکاری با ایران
باید تأکید کرد هدف اصلی الجزیره و العربیه جهت دهی به خواست تظاهرکنندگان عراقی است. به تعبیر دیگر این دو شبکه تلاش دارند خواسته های دیگری را از زبان تظاهرکنندگان مطرح کنند تا به مطالبه آنها تبدیل شود. این شبکه ها نه تنها نظام سیاسی عراق را کاملا بی‌مصرف و فاسد عنوان می‌کنندٰ، بلکه از این تظاهرات برای هجمه علیه جریان دولت القانون که همکاری فراوانی با محور مقاومت اسلامی داشته است، استفاده می‌کنند. در برنامه های کارشناسی نیز خواسته های مردم محور گفت‌وگوهای این دوشبکه نبوده و بیش از هرچیزی ادعای واهی نفوذ ایران در عراق مطرح شده و سخن از مقابله مردم با آن به میان می‌آید.
جالب اینجاست این دو شبکه و سایر شبکه های همسو در حالی که حضور پررنگی در پوشش تظاهرات عراق دارند در قبال تظاهرات پرشور بیروت و مقابله نیروهای نظامی با آن به صورت خنثی عمل کرده اند. با توجه به اینکه اغلب تظاهرکنندگان وابسته به جریان آزاد ملی به رهبری میشل عون،هم سو با حزب الله لبنان است الجزیره و العربیه از پرداختن به آن طفره می‌روند. این موضوع زمانی مهم تر جلوه می‌کند که دولت تمام سلام،رییس جمهور لبنان هم سو با جریان 14 مارس است. جریانی که با حمایت عربستان عامل اصلی بروز نابسامانی های سیاسی و اجتماعی بیروت از قبیل عدم انتخاب رییس جمهور و مساله جمع آوری زباله های بیروت است. نکته جالب دیگر این است که شبکه العربیه در روزهای اخیر مدعی حضور عناصری از حزب الله لبنان برای ایجاد درگیری با نیروهای امنیتی شده بود و در گزارش های خبری خود طرفداران نصرالله را به آشوب خیابانی متهم کرده بود.
چشم بسته العربیه و الجزیره به روی تظاهرات بحرین و یمن
همین امر در قبال تظاهرات کنونی در یمن و بحرین نیز به وضوح مشهود است. شبکه العربیه در حالی تظاهرات کوچک تعز، عدن و سایر شهرهای جنوب یمن را با تصاویر بسته پوشش می‌دهد که تظاهرات چند ده هزار نفری مردم یمن در اعتراض به تجاوز آل سعود به این کشور را در بایکوت خبری قرار داده است. این شبکه که از کوچک ترین تظاهراتی در جنوب یمن برای توجیه جنایت‌های عربستان در یمن استفاده می‌کند، تلاش می‌کند به گونه ای القا کند که مردم یمن به دنبال بازگشت عبدربه منصور هادی،رییس جمهور مستعفی یمن هستند. همه این موارد در حالی صورت می‌پذیرد که این دو شبکه از ماه ها قبل و پیش از تسلط انصارالله یمن بر صنعا تظاهرات پرشور مردمی در شهرهای مختلف این کشور در اعتراض به دولت منصور هادی را تحریم کرده بودند.
المیادین درحالی تظاهرات گسترده صنعا ی یمن را پوشش می‌دهد که همین تظاهرات با بایکوت خبری الجزیره و العربیه مواجه می‌شود
انقلاب بحرین نیز همانگونه که رهبر معظم انقلاب از آن تعبیر کرده بودند انقلابی مظلوم است. انقلابیان بحرین بیش از چهارسال است که با انواع اتهامات و افترائات از سوی شبکه های ماهواره ای مواجه اند. الجزیره و العربیه گاها مردم حاضر در تظاهرات رو تروریست و گاهی مزدور ایران معرفی کرده اند، در حالی که تنها گناه آنان مطالبه حقوق مشروع خود و گرایش به مذهب تشیع است. با بازداشت شیخ علی سلمان،دبیرکل جریان الوفاق بحرین موج تازه ای از تظاهرات علیه آل خلیفه به راه افتاد که این تظاهرات نیز مانند گذشته از سوی العربیه و الجزیره دیده نشد. الجزیره که کوچک ترین تحرک طرفداران اخوان المسلمین در مصر به یکی از اخبار اصلی خود تبدیل می‌کند هیچ توجهی به این مساله ندارد. العربیه نیز با توجه به اشغال بحرین از سوی نیروهای عربستان طبیعی است تظاهرات مردمی بحرین را مخابره نکند. این دو شبکه نه تنها تظاهرات مردم بحرین را بایکوت کرده اند بلکه انفجارات معدود بحرین را نیز همواره به انقلابیان نسبت داده و آن را نتیجه همکاری آنان با سپاه پاسداران جمهوری اسلامی ایران عنوان می‌کنند.
مصر؛ عرصه تناقض گویی رسانه های عربی
این رویکرد متناقض در قبال تظاهرات در کشورهای مختلف از قبیل مصر نیز قابل مشاهده است. البته در این کشور با توجه به اینکه شبکه های مختلف به دو گروه طرفدار اخوان و مخالف آن تبدیل می‌شوند تناقضاتی را در بر داشته است. شبکه هایی مانند العربیه و الجزیره گاهی یک تحرک مردمی را به دو صورت کاملا متفاوت نقل کرده اند که از سوی بسیاری مورد تمسخر قرار گرفته است. الجزیره در ماجرای پیش از سوم ژوئن 2013 که به برکناری محمد مرسی انجامید همه تلاش خود را مبذول پوشش اخبار میدان رابعه عدویه ( محل تجمع طرفداران اخوان المسلمین) کرده بود و مدام ارتش مصر را به کشتار مردم متهم می‌کرد درحالی که العربیه در همان زمان با پخش زنده وقایع میدان آزادی ( ساحه التحریر) به طرفداری از کودتای نظامی در مصر می‌پرداخت. این تفاوت البته در انقلاب 2011 مصر نیز نمود داشت اما در زمان سرنگونی دولت مرسی به بالاترین زمان خود رسید.
در سوریه نیز رویکرد مغرضانه الجزیره و العربیه در پوشش اخبار تظاهرات در شهرهای مختلف و همچنین دروغ پراکنی برای تحریک مردم علیه حکومت بشار اسد روزگار سیاهی را برای سوریه به ارمغان آورد که امروز همه منطقه را با تهدید مواجه ساخته است. در سوریه نیز اگرچه دولت اسد می‌توانست به صورت مناسبت تری تظاهرات مردمی را مدیریت کند اما شبکه های ماهواره ای تظاهراتی اصلاح طلبانه را به باتلاق خشونت و درگیری سوق دادند که در نهایت به بروز داعش و جبهه النصره در سوریه منجر شد.
برخورد عمل گرا در قبال تظاهرات مردمی از سوی الجزیره و العربیه
در پایان باید تأکید کرد که تجربه جمهوری اسلامی در فتنه سال 88 نیز به خوبی نشان می‌دهد که غرب با استفاده از عنصر رسانه در عصر جدید بیشترین تلاش را برای ایجاد درگیری داخلی در کشورهای مختلف می‌کند و با کوچک ترین تحرکی درصدد سو استفاده از مردم بر می‌آید. عملکرد شبکه های ماهواره ای العربیه و الجزیره در پوشش اخبار تظاهرات و اعتراضات مردمی بخشی از پازل بزرگی است که رسانه های غربی،عربی آن را برای تضعیف کشورهای اسلامی و گرفتارکردن آنها به درگیری داخلی تشکیل می‌دهند. این شبکه ها به صورت عمل گرا با پدیده تظاهرات مردمی برخورد کرده و به هیچ وجه نگاه مبنایی در رد یا تایید خواسته مردم ندارند. رسانه های عربی نیز در همین راستا با شگردهای مختلف یا به بزرگ نمایی خواسته های مردم می‌پردازند یا آن را نادیده می‌گیرند، امری که مشکلات زیادی را برای دولت ها و ملت ها ایجاد کرده و هیچ کمکی به برآورده شدن مطالبات مشروع مردم نمی‌کند.
رفتار متناقض و متفاوت رسانه های عربی به خوبی نشان می‌دهد که تظاهرات و خیزش های مردمی تنها ابزاری برای مصالح آنها است. مطالبات مردم یمن، بحرین و لبنان آنجا که با مصالح قطر و عربستان هم سو نیست مورد پوشش قرار نمی‌گیرد اما همین که این شبکه فضا را برای تضعیف نوری المالکی و همپیمانان آن در عراق مهیا می‌بینند شروع به سوء استفاده از تظاهرات مردمی می‌کنند./983/ز401/ک
حسین سعدی