سفرنامه حجت‌الاسلام تقوی قزوینی منتشر شد
به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا، سفرنامه مرحوم حجت‌الاسلام سیدمحمدحسین تقوی که از سوی حوزه نمایندگی ولی فقیه در امور حج و زیارت و با تدوین پژوهشکده حج و زیارت به زیور طبع آراسته شده، شامل خاطرات سفر ایشان به عتبات و هند و سرانجام حرمین شریفین است و یکی از نمونه‌های شیوا و پرمحتوا در این زمینه به شمار می‌رود.
مؤلف اثر با حساسیت بر موقعیت جغرافیایی شهرها و آبادی‌هایی که از آن عبور کرده و یا با بزرگانی که مجالست داشته و اتفاقاتی میمون و مبارک و گاه ناخوشایندی که بر او گذشته با قلم روان و عالمانه به نگارش این سفرنامه همت گماشته است که پس از ارائه مطالب آن به پژوهشکده حج و زیارت، با تصحیح و تحشی محمدعلی باقرزاده منتشر شده است.
این نوشتار، افزون بر این‌که در بردارنده دیدگاه‌های خاص مؤلف به قضایا و حوادث پیش آمده است، ادبیات نوشتاری و گاه گفتاری زمان وی را نیز بازتاب می‌دهد که به تناوب و تناسب در میان متن به چشم می‌خورد و هر جا لازم بوده یا اطلاعات نگارنده مجال می‌داده، در ابواب مختلف، به بیان نظریات و دانسته‌های خود پرداخته است.
مطالب این سفرنامه، براساس دانسته‌ها، مشاهدات و نظرات مؤلف آن است و همه واقعیات و حقایق یک ملت یا کشوری که گذر مسافر ما بدان افتاده است را گزارش نمی‌کند؛ زیرا ایشان در زمان و شرایطی خاص و مدت محدود سفر و براساس مطالعات و دریافت‌های پیشین تحقیقات میدانی که در هنگامه سفر انجام داده، این سفرنامه را نگاشته است.
در بیان ویژگی‌های این سفرنامه می‌توان گفت که هر متنی به تناسب موضوع و نیز لحاظ زمان و جغرافیای تدوین آن متن، امتیازات و اختصاصاتی دارد که آن را از سایر متون متمایز می‌سازد. از ویژگی‌های این متن دست نوشته، شکل نوشتاری و گاه گویشی یا ویرایشی این اثر است که با آنچه در زمان ما مرسوم است، متفاوت است.
به کارگیری کلماتی چون "برخواستیم" به جای برخاستم، "انگریزی" به جای انگلیسی، "نردبامی" به جای نردبان، "دوچار" به جای دچار و "شلوق" به جای شلوغ در این نوشتار به وفور دیده می‌شود. نیز حذف واو در اصطلاحات مقداری مانند "یک فرسخ نیم" به جای "یک فرسخ و نیم".
توجه ویژه به بیان مساحت‌ها و مسافت‌ها‌و ساعات روز و شب، حتی به اندازه ربع ساعت و نیم فرسنگ از دیگر ویژگی این اثر به شمار می‌رود که دقت در بیان مقادیر زمانی و مسافت‌ها را نشان می‌دهد آنجا که نوشته است: "این کشتی هفده زرع الا کسری عرض اوست و یکصد بیست و پنج زرع تقریبا طول او می‌باشد و از قرار تحقیق، این کشتی در ساعت، پانزده میل که چهار فرسنگ الا کسری باشد، طی بحر می‌کند و ...".
توضیح دیگر این‌که مقدار مسافت طی شده در هر روز را غالبا در پایان گزارش روزانه یا پایان هر منزل گزارش کرده است؛ مثلا می‌گوید: امروز، 8 فرسخ پیموده‌ایم.
توصیف وسایل حمل و نقل و توصیف آب و هوا و فرهنگ مردم و وضعیت ظاهری و تاریخ شهر از دیگر ویژگی‌های این اثر است. یکی از جهات ترقی و علامات تمدنی هر شهر یا کشوری را می‌توان در نوع وسایل ارتباطات و حمل و نقل آن دانست که نویسنده،در همه سفرنامه‌اش از این نکته نیز غافل نبوده و به تناسب به این بخش نیز پرداخته است.
در صفحه 49 نسخه یاد شده آمده است: گویا متجاوز از ده هزار این شهر (بمبئی) دوچرخه بارکش دارد که به توسط گاو یا یک گاو نر بار حمل می‌کند و در خیابان‌های بزرگ تمام دو خط واگون است؛ یکی به جهت آینده و یکی رونده و از قرار تقریر خود اهالی، ده هزار اتومبیل کرایه‌ای میان شهر دارد، ولی دورشکه کرایه متجاوز از ده هزار است و تعداد واقون‌ها را نفهمیدم؛ گویا متجاوز از هزار باشد و به قوّه راه می‌رود که ... .
یا در بیان فرهنگ مردم و وضعیت ظاهری شهر در صفحه 47 نسخه مذکور آورده است: (بندر بمبئی) بسیار بزرگ است و اول بندر است در هندوستان، ولی بزرگ‌تر از این شهر و آبادتر شهر دیگر هست؛ مثل کلکته و غیره و همه طور ملت و مذهب در این شهر هست، از مسلمان شیعه و سنی و آب‌پرست و آفتاب‌پرست و آتش‌پرست و گاو و گوساله‌پرست و غیره و غیره.
آنچه می‌تواند اطمینان خواننده را از گزارش‌های مؤلف جلب کند، بیان منصفانه و بی‌غرض محاسن و معایب فرهنگی، تمدنی و وضعیت عمومی شهر و ساکنین آن است که با نگاه تیزبین نویسنده و دقت او در بیان جزئیات، به رشته تحریر در آمده است.
کتاب سفرنامه عتبات، هند و حج اثر سیدمحمد تقوی قزوینی در قطع وزیری، شمارگان 1000 نسخه و به قیمت 9 هزار تومان از سوی مؤسسه فرهنگی هنری مشعر وابسته به حوزه نمایندگی ولی فقیه در امور حج و زیارت منتشر شده است./920/پ202/ق