سلسله نشست‌های نظام فکری اسلام در هامبورگ برگزار شد
به گزارش خبرگزاری رسا، مرکز اسلامی هامبورگ میزبان دانشجویان اتّحادیه انجمن‌های اسلامی اروپا بود که برای سه روز متوالی سلسله نشست‌هایی را با موضوع «نظام فکری اسلام با محوریت بینش تمدنی » برگزار کردند.
میهمان ویژه اتحادیه انجمن‌های اسلامی دانشجویان اروپا در این همایش حجت‌الاسلام‌والمسلمین علیرضا پیروزمند از اساتید حوزه و دانشگاه و مسئول هیئت علمی فرهنگستان علوم اسلامی قم بود.
وی در سلسله جلسات خود ضمن تأکید بر این‌که اسلام منظومه منسجمی از اعتقادات، اخلاقیات و رفتارهای فردی و اجتماعی است که باید آن را به طور جامع شناخت و به شکل دقیق به آن عمل کرد، گفت: معمولاً در شناخت اسلام توجه کافی به جنبه اجتماعی اسلام نمی‌شود و از تأثیر آن در فرهنگ‌سازی و تمدن‌سازی غفلت می‌شود.
وی افزود: کم‌توجهی به جنبه اجتماعی اسلام باعث می‌شود تا مسلمانان در برخورد با فرهنگ و تمدن غرب دچار انفعال و التقاط شوند. از این‌رو به نظر می‌رسد ریشه انحراف و التقاط، تشتّت فکری اندیشمندان مسلمان پیرامون قلمرو دین و کارکرد آن در جهت‌‌دهی، تولید علم، فن‌آوری محصولات، ساختارهای اجتماعی و الگوهای اداره جامعه است.
حجت‌الاسلام پیروزمند تصریح کرد: ما امروزه با سه جریان فکری مهم در دنیای اسلام روبه رو هستیم: اول مدرنیزاسیون یعنی پذیرش تمام‌عیار غرب در الگوی توسعه اجتماعی و تجدید‌نظر در فهم دینی؛ دوم مدرنیته اسلامی یعنی پذیرش علم، فن‌آوری و محصولات غرب و نپذیرفتن ارزش‌های مادی آنان؛ سوم تمدن اسلامی یعنی تولید علم، فن‌آوری و محصولات با جهت‌گیری جدید (دستیابی به تمدن اسلامی) با وجود استفاده از دانش‌ها و تجربه‌های همسو.
حجت‌الاسلام پیروزمند در بخش دیگری از مباحث خود، از مسئله ولایت به عنوان یکی از مهم‌ترین ارکان دین یاد کرد و افزود: به اعتقاد شیعیان، ولایت خدای متعال از ولایت پیامبر(ص) و ائمه معصومین(ع) جداشدنی نیست. قرآن کریم در این رابطه به صراحت می‌فرماید: «یَا أَیُّهَا ﭐلَّذِینَ ءَامَنُواْ أَطِیعُواْ ﭐللَّهَ وَأَطِیعُواْ ﭐلرَّسُولَ وَأُوْلِی ﭐلْأَمْرِ مِنکُمْ: ای کسانی‌که ایمان آورده‌اید از خدا اطاعت کنید و از رسول و اولوالامر خویش فرمان برید» (نساء، 59). در روایات اهل بیت(ع) نیز آمده است: «ولایتنا ولایتُ الله اَلتّی لَم یبعث نبیاً الاّ بها: ولایت ما همان ولایت خداست که هیچ پیامبری را جز به آن نفرستاده‌اند.»
از این‌رو می‌توان گفت: دین تناسبات(نظام قوانین و تعالیم) جریان ولایت الهی در عالم است؛ دین بیانگر نظام تعالیم و دستور دین است که تبعیت از آن، مبدأ جریان ولایت خدای متعال به جوامع انسانی است؛ دین ابزار جریان ولایت، مشیت و اراده تشریعی خدای متعال در نظام عالم است.
در روز دوم این نشست‌ها آیت‌الله رمضانی، امام و مدیر مرکز اسلامی هامبورگ در جمع دانشجویان حضور پیدا کرده و ضمن ابراز خرسندی از حضور دانشجویان و اساتید در مرکز اسلامی هامبورگ، در مورد مسأله تمدّن اسلامی سخنانی را بیان کرد.
وی در بخشی از سخنان خود تدیّن و دینداری را یکی از لوازم رسیدن به تمدّن حقیقی بیان و اظهار کرد: ما معتقدیم تمدّن حقیقی در تدیّن ظهور و بروز پیدا خواهد کرد. اگر تمدن به معنای دقیق بخواهد در نظام بشری پیاده شود، بدون دین و تدیّن امکان‌پذیر نخواهد بود. همچنین باید بر این نکته تأکید کرد که نگاه ما نسبت به دین نگاه حداقلی نیست، بلکه حداکثری است؛ چراکه دین پاسخ‌گوی مجموعه نیازهایی است که در سعادت بشر نقش دارد و برای پاسخ‌گویی به این نیازها ایده و راهکار مناسب ارائه می‌کند.
آیت‌الله رمضانی تصریح کرد: در بحث تمدّن‌سازی شرایط امروزی جامعه را باید مدّ نظر قرار داد. اگر می‌خواهیم بر اساس اسلام کار کنیم باید هم در بخش سخت‌افزاری و هم در بخش نرم‌افزاری برنامه داشته باشیم.
منظور از بخش سخت‌افزاری، ابزاری است که در مسیر تمدن باید با کمک آنها وارد صحنه شد. این سخت‌افزارها ایجاد قدرت می‌کنند. یک معلّم بدون ابزار علمی مناسب، نمی‌تواند تدریس کند. برای ایجاد تمدّن اسلامی، تنها داشتن یک طرح عملیاتی کارساز نیست. ما نباید در عالم خلأ بحث کنیم. اگر در گوشه‌ای بنشینیم و همه افکار و نظریات را نقد کنیم و بعد یک دایرة‌المعارف 100 جلدی بنویسیم که این کارها باید شود و این کارها باید کنار گذاشته شود، این‌ها نظرات در خلأ است که هیچ وقت تحقق پیدا نمی‌کند. برای تمدن‌سازی باید در دو بخش مهندسی داشته باشیم، اول سخت‌افزاری یعنی تولید علم و سرمایه. اگر اقتدار ما در این بخش بهتر، بیشتر و بالاتر باشد، قطعاً میدان‌دار عرصه‌های نرم‌افزاری هم خواهیم بود و دوم نرم‌افزاری یعنی تعیین اهداف نهایی، میانی و ابتدایی و نیز برنامه زمان‌مند برای این‌که چگونه باید به سمت اهداف از پیش تعیین‌شده حرکت کرد.
وی تأکید کرد: در بخش نرم‌افزاری مسلمانان خیلی حرف‌ها برای گفتن دارند. تعریف و نگاهی که ما به انسان داریم، بسیار متفاوت از غرب است و دنیای غرب در این بخش یعنی نگاه به دین و گوهر انسان باید بازنگری جدی داشته باشد.
مدیر مرکز اسلامی هامبورگ یادآور شد: برای تمدن‌سازی باید به هر دو حوزه با هم توجه شود، به عنوان مثال معماری شهرهای ما باید با تعریف انسان سازگار باشد. در بحث نرم‌افزاری باید به امور مهمی چون عقلانیت، معنویت، امنیّت، آزادی و عدالت توجه شود.
وی در پایان گفت: در این راستا باید تلاش شود از منابع اولیه اسلام، سبک زندگی دینی با تعریف دقیق و جامع از اسلام، آموزش داده شود و به صورت فرهنگ عمومی درآید. بی‌شک نتیجه چنین رویکردی آرامش، امنیت و عدالت در جامعه انسانی و اسلامی خواهد بود./982/د102/ک