حرکت جهانی به سوی کتاب‌های تعاملی
به گزارش خبرگزاری رسا به نقل از حوزه هنری، انتشارات سوره مهر، به عنوان اولین ناشر فعال در زمینه تولید این نوع کتاب، با رونمایی از کتاب‌های تعاملی، مسیر تازه‌ای پیش روی ناشران و اهالی فرهنگ و ادب گشوده تا هر چه بیشتر در زمینه تولید این کتاب‌ها سرمایه گذاری کنند.
کودکان به عنوان نسل آینده در هر جامعه‌ای نقش پیشرو و تاثیرگذاری را در آینده سازی و شکل گیری جوامع مدنی بر عهده دارند. بر این اساس، آینده نگری در سیاست گذاری برای هر جامعه‌ای نسبت به این قشر، از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.
نیاز به برنامه ریزی و هدف گذاری برای کودکان امروزی که فردا آینده سازان جامعه هستند و قرار است به عنوان مدیران و سیاست گذارن بالقوه جامعه نقش ایفا کنند، امری است که اتاق‌های فکر را به چالشی هر روزه فرا می‌خواند.
با توجه به اینکه نیازهای نسل‌های مختلف به فراخور امکانات اجتماعی، داشته‌ها و تغییر و تحولات به وجود آمده، متفاوت است، این چالش را بر سر راه سیاست گذاران قرار می‌دهد که با چه ابزار و امکاناتی می‌توان آینده‌ای تضمین شده را رقم زد که متضمن استواری ارزش‌ها، باورها، سبک زندگی و نوع نگاه به جامعه کنونی با افق و چشم اندازهای توسعه طلبی در آینده باشد. این امر، باعث می‌شود هم به تعارض‌ها و هم به نیازهای روز توجه ویژه‌ای داشته باشیم.
جامعه‌شناسان مختلف، بر این باورند که خانواده به عنوان اولین نهاد اجتماعی تاثیرگذار در رشد و تربیت نسل بعدی و انتقال ارزش‌های اجتماعی، از تأثیر بنیادینی برخوردار است. البته این موضوع مستلزم شناخت ابزارهایی است که این نهاد را پویا و به روز نگه داشته و ارتباطش را با نسل‌های آینده هرچه بیشتر مستحکم کند.
اغلب روان‌شناسان معتقدند برای یادگیری در سنین کودکی هیچ راهی تاثیرگذارتر از بازی نیست. این مسأله در دوران کودکی امری بدیهی می‌نماید اما اینکه چگونه از این ابزار برای آموزش مسائل جدی چون مسؤولیت پذیری، اعتماد به نفس، حس هم نوع دوستی و داشتن جهان بینی استفاده شود، تا کودکان ضمن بازی کردن بتوانند این ارزش‌ها را درون خود بازجویی و تربیت کنند، چالشی است که ابزارشناسان بازی و سرگرمی کودکان، آن را به عنوان ابزار فکرسنجی تلقی می‌کنند. تعریفی که برای فکرسنجی ارائه می‌شود عبارت است از شیوه‌هایی که به وسیله آن‌ها می‌توان کودکان را ضمن سرگرم ساختن و ایجاد ساعاتی مفرح، با ارزش‌ها و باورهای فردی و اجتماعی آشنا کرد.
انسان‌ها از ابتدا تا امروز به مرور شیوه‌های بدیع و تازه‌ای به فراخور نیازهایشان برای به کارگیری ابزار، ابداع کرده‌اند که در این میان ابزار را به عنوان شکلی از کارکردگرایی در زندگی برای رفع نیازهای روزمره به کار گرفته‌اند. به مرور و با آشنایی هر چه بیشتر انسان‌ها با ابزار پیرامونی خود، بعد از دوران مدرن، هویت ابزارها از ساحت کارکردی در قالب رفع نیازهای روزمره به کارکردهای فکری، ارتباطی، فرهنگی و اندیشه ورزانه تغییر ماهیت داده و روز به روز پویاتر و پیچیده‌تر شده است.
امروزه ابزارهایی که انسان‌ها از آن به عنوان وسایل ارتباطی استفاده می‌کنند، با آنچه در گذشته وجود داشت بسیار متفاوت شده است. به عنوان مثال در قبیله‌های بدوی سرخپوستان آمریکایی، دود به عنوان ابزاری برای ایجاد ارتباط استفاده می‌شد و در ادامه ابزارهای گوناگون تولید صدا این نقش را ایفا کردند.
کتاب یکی از آن ابزارهایی است که در جهان مدرن باعث شد انسان‌ها شیوه‌های ارتباطی تازهتری را تجربه کنند و از آن در جهت انتقال ارزش‌ها، فرهنگ، باورها و مفاهیم مورد نظرشان بهره بگیرند. با توجه به اینکه کتاب، ابزاری است که پس از آموختن کلمه و دستور زبان، می‌تواند مورد استفاده قرار بگیرد، ابزاری است که عمدتاً تنها توسط افرادی که از این آموزش‌ها بهره‌مند شده‌اند، می‌تواند استفاده شود. این در حالی است که بخش عمده‌ای از افراد جامعه، از این ابزار محروم خواهند شد.
با توجه به اینکه دوران کودکی، یکی از مهم‌ترین دوره‌های زندگی افراد برای یادگیری است و آموزش در این دوران جزو نهادینه‌ترین آموزش‌ها محسوب می‌شود که تا پایان عمر با افراد همراه است، بهره بردن از این دوران بسیار ضروری است. بنابراین نباید این دوران را با آموزش چگونه استفاده کردن از ابزاری چون کتاب از دست داد.
کتاب باید ابزاری باشد که از همان دوران کودکی در اختیار کودکان قرار بگیرد. بازی، مسأله‌ای است جدانشدنی از زیست کودکان در دورانی که آن را به عنوان دوران طلایی یادگیری نام می‌برند. وسایلی چون اسباب بازی‌ها می‌توانند این هدف را تأمین کنند. ابزارشناسی نوین به ما این امکان را داده است تا بتوانیم ابزارهای ارتباطی پیچیده‌ای چون کتاب را نیز در قالب اسباب بازی‌ها در اختیار کودکان قرار دهیم تا آن‌ها را از محاسن ابزاری به نام کتاب بی‌نصیب نگذاریم.
در طول چند دهه اخیر، کتاب‌های مختلفی چون کتاب‌های مصور، کتاب‌های طراحی شده با جنس‌های پارچه‌ای و پلاستیکی، مقداری این نیاز را مرتفع کرده‌اند اما همسانی این کتاب‌ها با بازی و تلفیق آن با سرگرمی، مقوله‌ای است که متفکرین ارتباطی را به فکر انداخته تا با توسعه ابزارهای ارتباطی چون رایانه، گوشی‌های هوشمند و تبلت، اقدام به تولید کتاب‌هایی در قالب بازی‌های کودکانه، طراحی و تولید کنند.
این ابزارها امروزه به نام کتاب‌های تعاملی شناخته می‌شوند که به صورت جدی‌تر شاهد بروز و ظهور آن‌ها در نشریات بوده‌ایم؛ اما انتشاراتی همچون سوره مهر به تازگی وارد این عرصه شده و با اقدام بدیع و نوآورانه‌ای چون تولید کتاب‌های تعاملی، این ارتباط را میسر ساخته‌اند.
انتشارات سوره مهر، در بیست و هشتمین نمایشگاه بین المللی کتاب تهران، به عنوان اولین ناشر فعال در زمینه تولید این نوع کتاب، با رونمایی از کتاب‌های تعاملی، مسیر تازه‌ای پیش روی ناشران و اهالی فرهنگ و ادب گشوده تا هر چه بیشتر در زمینه تولید این کتاب‌ها سرمایه گذاری کنند.
کتاب‌های تعاملی مزیت‌های زیادی از قبیل به روز بودن این ابزار، جذابیت و کارایی زیاد، گستردگی و سهولت در استفاده دارد و با توجه به این مسائل، تولید این نوع کتاب می‌تواند در ارتباط گرفتن هر چه بیشتر کودکان با ابزاری به نام کتاب تأثیر بسزایی داشته و این قشر را از این منبع آگاهی محروم نکند. جا دارد برای گسترش استفاده از این پدیده نوین، در جهت آشنایی خانواده‌ها، اولیای مدارس و فروشگاه‌های عرضه کننده کتاب با این محصول گام برداشته شود؛ ضمن اینکه نویسنده‌ها، هنرمندان، گرافیست‌ها و طراحان کتاب وارد عرصه شده و برای تولید کتاب‌های تعاملی اقدام کنند. گام‌هایی که نیازمند حمایت انتشارات مختلف و سیاست گذاران آموزشی است و امید می‌رود با این حمایت‌ها، از قافله جهانی برای انتقال دانش به کودکان و رشد هر چه بیشتر آن‌ها، عقب نمانیم./998/د102/ق