نشست نگاهی دوباره به وضعیت علوم انسانی در ایران برگزار شد

به گزارش خبرنگار خبر گزاری رسا، جواد میری عضو پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی در نشستی با عنوان از آرکادی نستوویچ هانیبال تا علی هانیبال (نگاهی دوباره به وضعیت علوم انسانی در ایران) که چهارشنبه 15 بهمن ماه در پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی برگزارشد، با اشاره به اینکه علی هانیبال از بنیانگذان علوم انسانی در ایران بوده است و هیچ کتاب و اثری از وی وجود ندارد، گفت: این فرد در سه دوره مختلف تاریخ ایران فعالیت های فرهنگی و اجرایی داشته است و در حوزه سیاست و فرهنگ تاثیرگذار بوده است اما بیوگرافی علمی در رابطه با او وجود ندارد و هر چه بیشتر هم جست‌وجو شود کمتر با این شخصیت تاثیر گذار مواجه می شویم.

وی با اشاره به کتابی از احسان نراقی که در مورد علی هانیبال از او نام برده شده است، افزود: نراقی در این کتاب از افراد تاثیر گذار در تاسیس علوم انسانی یاد می کند که علی هانیبال یکی از این افراد است و در صفحاتی از این کتاب اشاره می کند که هانیبال فرد فرهیخته ای بوده است که فارسی را روان و در گفتارش از اشعار فارسی صحبت می کرد است.

عضو پژوهشگاه علوم انسانی با اشاره به سواد و بیاض نوشته ایرج افشار گفت: در این کتاب نیز تنها 2 صفحه از ان به علی هانیبال اختصاص دارد و پژوهشگرانی که مقاله ای درباره این شخص نوشته شده اند اصل مطالب آنها به این دو صفحه برمی گیرد و اضافه بر آن مطلب جدیدی درباره این شخص نیامده است.

میری با بیان اینکه نخستین مجله مردم شناسی را علی هانیبال تاسیس کرد، خاطرنشان کرد: این مجله هفت سال چاپ می شود و خانم بهاره نصرت کار از جمله همکاران او بوده است و در این مجله مقالاتی به فارسی نوشته است.

وی با بیان اینکه به دست آودن اطلاعات جدیدی از هانیبال از دغدغه شخصی او بوده  است اظهار کرد: حتی دراسناد ساواک هم که در مورد افراد تاثیر گذار پرونده جمع می کرد اطلاعاتی از این شخص موجود نیست و این پرونده باز است و همچنان ابعاد مختلفی دارد.

عضو پژوهشگاه علوم انسانی با بیان اینکه بعد از تلاش توانسته است داماد خانواده علی هانیبال را پیدا کند، افزود: طبق اطلاعاتی که علیرضا همتی در رابطه با علی هانیبال به ما داد، این شخص در آبادان فوت نکرده است و بر اساس اظهارات خانواده ایشان علی هانیبال در سال 44 در تهران فوت می شود و در امامزاده قاسم گلابدره به خاک سپرده می شود و دارای دو فرزند دختر و یک فرزند پسر بوده است. 

میری با اشاره به نحوه ورود علی هانیبال به ایران اظهار کرد: وقتی هانیبال به ایران آمد، او شیفته ایران و دین مبین اسلام شده و نامش را به دلیل شیفتگی به حضرت علی (ع) مولای شیعیان تغییر نام داد و حتی گفته می شود که او افزون بر نمازهای واجبی که می خوانده است مستحبات را هم به جا می آورده است.

وی با بیان اینکه هانیبال از نوادگان الکساندر پوشکین شاعر روسیه بوده است، اظهار کرد: در قرن 17 میلادی وقتی دربار عثمانی با دربار حبشه صلح می کند، ابراهیم هانیبال را به تزار روسیه هدیه می دهند و تزار او را فرزند خوانده خود می کند و تا درجه ژنرالی بالامی آید، پوشکین هم نوه ابراهیم هانیبال است.

عضو پژوهشگاه علوم انسانی ادامه داد: پوشکین علاقه فراوانی به  دین اسلام و شرق داشته  است و در مجموعه آثار خود اثری به نام و مانند قرآن دارد و همین دلیل رویکرد و علاقه او به دین اسلام و شرق است.

میری با بیان اینکه در چار چوب علوم انسانی ایران متاثر از مکاتب فراسوی و آنگولاساکسون بوده است خاطرنشان کرد: سیر تحول علوم انسانی به زمانی مربوط است که دانشجویان ایرانی در دوره قاجار به فرانسه، روسیه، انگلستان، آمریکا و کمی هم در آلمان تحصیل می کردند.

وی با اشاره به رویکرد روسیه در مطالعات و تاریخ نگاری گفت: نگاه روسی به مطالعات فرهنگی موزه محور بوده است و کارهای هانیبال نیز به موزه شبیه است و نخستین مؤسس موزه در تهران، قزوین، آبادان بوده است و محققان علوم اجتماعی نگاهی به وضعیت بدوی دارند و موزه مثل کتاب بزرگی است و تاریخ تحول و تطور را مردمی نشان می دهد.

عضو پژوهشگاه علوم انسانی با بیان اینکه از جمله کارهای هانیبال  این بوده است که فلکورهای ایرانی را ضبط و ثبت می کرده است، اظهار کرد: از جمله کار هایی که به پژوهشگاه ارایه داده شده است مربوط به آثاری است که هانیبال بر روی ایل بختیاری کار کرده است و ایل بختیاری در دور ه مشروطه نقش مهمی در منصب هاب ارتش داشته است.

میری افزود: از جمله دیگر فعالیت های هانیبال درمورد تعزیه است و در این داری نظر است و باید این پروژها بازخوانی شود./818/پ202/ب4