مجموعه مقالات فدک منتشر شد

به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا، کتاب «مجموعه مقالات فدک» تألیف جمعی از نویسندگان از سوی مؤسسه فرهنگی هنری مشعر و با همکاری پژوهشکده حج و زیارت در بهار 1393 چاپ و روانه بازار شده است.

در دیباچه این کتاب آمده است: فدک یکى از آبادى‌هاى یهودى‌نشین و داراى نخلستان‌هاى قابل توجه در نزدیکى خیبر بود که در سال هفتم هجرت و در پى فتح دژهاى خیبر، بدون جنگ در اختیار رسول خدا صلی‌الله علیه و آله قرار گرفت.

در فقه اسلامى این گونه اراضى در زمره خالصجات و اختصاصات پیامبر صلی‌الله علیه و آله بوده و آن حضرت به هر نحو که مصلحت بداند، در آنها تصرف مى‌کند. چنان‌که قرآن کریم بدان تصریح دارد: «وَ ما أَفاءَ اللَّهُ عَلى رَسُولِهِ مِنْهُمْ فَما أَوْجَفْتُمْ عَلَیْهِ مِنْ خَیْلٍ وَ لا رِکابٍ . . . .  رسول الله صلی‌الله علیه و آله بنا به دلایلى پس از نزول آیه آتِ ذَا الْقُرْبى حَقَّهُ . . . فدک را که حدود ده هکتار بود، در اختیار دختر عزیزش سیده نساء العالمین علیها السلام قرار داد و آن حضرت حدود سه سال در حیات رسول الله مالکیت آن را برعهده داشت و اداره مى‌کرد.

با رحلت پیامبر صلی‌الله علیه و آله، دستگاه خلافت به بهانه آنکه پیامبر ارث نگذاشته و هرچه از ایشان برجاى مانده صدقه و از اموال عمومى است، فدک را به انگیزه‌هاى سیاسى، اقتصادى و اجتماعى مصادره و از دست حضرت زهرا علیها السلام خارج ساخت و این سنتى شد که غالب خلفاى بعدى اعم از اموى و عباسى بدان سیاست پایبندى نشان دادند و جز در برهه‌هایى که برخى خلفا فدک را به صاحبان آن، یعنى نسل صدیقه طاهره اعم از سادات حسنى و حسینى باز گرداندند، در اختیار خلفا بود که گاهى از سوى آنان فدک را به تیول برخى از خویشاوندان خود در مى‌آوردند.

مطالب کتاب «مجموعه مقالات فدک» با توجه به اهمیت تاریخى، سیاسى و عقیدتى ماجراى فدک به‌ویژه براى شیعیان و نقش سازنده آن در روشن ساختن حقانیت مکتب اهل‌بیت علیهم السلام و حقایق پشت پرده و مطرح شدن آن در کنار مسأله امامت و رهبرى از سوی گروه تاریخ پژوهشکده حج و زیارت جمع‌آوری و منتشر شده است.

«فدک، صدقه نیست»، «مباحثی پیرامون فدک»، «اموالی که از اهل‌بیت پیامبر صلی‌الله علیه و آله غصب شد»، «متولیان فدک در عصر خلفا و امویان»، «متولیان فدک در عصر عباسیان»، «فدک یک سند تاریخی»، «ماجرای فدک» و «فدک، نماد مظلومیت اهل‌بیت علیهم‌السلام» برخی از موضوعات مطرح‌شده در این کتاب است.

در ذیل موضوعی با عنوان متولیان فدک در عصر خلفا و امویان آمده است: مورخان و پژوهشگران دربارهفدک حضرت زهرا سلام‌الله علیها کتاب‌های مختلفی به نگارش درآورده و هر یک از آنان، با نگاه و بینش خود، به تحلیل این ماجرا پرداخته و در مورد ارث یا هبه و یا ملک شخصی‌بودن آن برای دختر پیامبر خدا نظریاتی را ارائه کرده‌اند.

اما در این میان، قریب به اتفاق آنان، یا به موضوع بحث ما(متولیان فدک)، ورود پیدا نکرده و یا با اشاره‌ای از آن گذر کرده‌اند. بدیهی است که اگر در هر دوره‌ای، به موضوع متولیان فدک پرداخته می‌شد و بررسی دقیقی در این‌باره صورت می‌گرفت، امروزه می‌دانستیم که هزینه و درآمد آن به چه نحوی بوده و صرف چه کارهایی می‌شده است.

از دیگر موضوعات این کتاب می‌توان به مطالبی همچون «هماهنگی در اخبار فدک»، «فدک در گذر تاریخ»، «بررسی مسأله غصب فدک»، «فدک و بازتاب‌های تاریخی و سیاسی آن»، «بررسی مسأله فدک با رویکرد فقهی حقوقی»، «ام‌ایمن، شاهدی بر مدعای فدک»، «فدک از پیامبر صلی‌الله علیه و آله تا خلافت» و «کتابشناسی فدک» اشاره کرد.

بررسی مسأله فدک با رویکرد فقهی حقوقی یکی دیگر از موضوعات مطرح‌شده در این کتاب است که ذیل آن می‌خوانیم: با مروری کوتاه بر خطبه‌ها و کلمات باقی‌مانده از یگانه دختر پیامبر صلی‌الله علیه و آله درمی‌یابیم که پاره‌ای از اندیشه‌های فکری و سیاسی شیعه، اولین بار توسط حضرت فاطمه سلام‌الله‌ علیها مطرح شد؛ به رغم آن‌که عمر آن بزرگوار کوتاه بود و زمینه مناسبی برای نشان‌دادن آثار تفکرات خویش نداشت.

آن حضرت در اولین خطبه‌ای که بعد از جریان سقیفه بنی‌ساعده به بهانه غصب فدک در مسجد مدینه و دفاع آن حضرت از حضرت علی علیه‌السلام ایراد فرموده‌اند، بین افکار و اعتقادی که باعث به وجود آمدن سقیفه شدند و تفکر و راه اهل‌بیت علیهم‌السلام. تمیز داد و با انحراف ایجادشده برخورد کرد.

کتاب «مجموعه مقالات فدک» تألیف جمعی از نویسندگان از سوی مؤسسه فرهنگی هنری مشعر و با همکاری پژوهشکده حج و زیارت در بهار 1393 با شمارگان 3000 نسخه در 392 صفحه و با قیمت 11000 تومان منتشر شده است./907/پ202/ی