ابزارهای تبلیغات تلویزیون‌های ماهواره‌ای علیه جمهوری اسلامی ایران
به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا، سی و چهارمین شماره فصلنامه علمی تخصصی عملیات روانی به صاحب امتیازی و ناشری معاونت فرهنگی و اجتماعی سازمان بسیج مستضعفین، مدیرمسؤولی علی محمد نائینی و سردبیری حجت اله مرادی منتشر شد.
در این شماره می‌خوانیم: صمیمیت عامل نفوذناپذیری در برابر شایعه، ابزارهای تبلیغات تلویزیون‌های ماهواره‌ای علیه جمهوری اسلامی، راهکارهای تأمین امنیت نرم در جمهوری اسلامی ایران با تأکید بر نقش سازمان بسیج مستضعفین، تبلیغات در جنگ اول و دوم جهانی و جنگ ویتنام و جنگ‌های مدرن و راهبردهای قدیمی از تبلیغات تا عملیات روانی.
مبانی و ویژگی‌های کاربردی قدرت نرم در سیاست خارجی، بررسی قدرت نرم جمهوری اسلامی ایران و امریکا در غرب آسیا، جنگ نرم و دیپلماسی عمومی با تأکید بر ارتباط آموزشی فرهنگی و کنترل ذهن با فناوری صدای خاموش خیال یا واقعیت از دیگر مقاله‌های این فصلنامه به شمار می‌روند.
ابزارهای تبلیغات تلویزیون‌های ماهواره‌ای علیه جمهوری اسلامی ایران
حجت اله مرادی
چکیده: ابزارهای تبلیغ را آموزش‌های سنجیده و عملکردی و راه‌های تعامل و تأثیرگذاری بر مردم نامیده‌اند. تلویزیون از مهم‌ترین ابزارهای تبلیغات است، به ویژه در ایام انتخابات تلویزیون نقشی بسیار مهم در ارائه طرح‌ها و شفاف‌سازی دیدگاه‌های نامزدهای انتخاباتی ایفا می‌کند.
پژوهش حاضر در مطالعه موردی خود تجزیه و تحلیل بر مبنای شباهت‌ها و تفاوت‌های تبلیغات سیاسی تلویزیونی ماهواره‌ای ضد انقلاب و میزان بهره‌گیری از روش‌ها و فنون مختلف تبلیغات تلویزیونی را با تأکید بر بهره‌گیری از ابزارهای تبلیغات مورد توجه قرار داده است.
این پژوهش با التزام به تحلیل و بررسی تطبیقی از جمله تحلیل محتوا به بررسی نحوه تبلیغات تلویزیونی تعدادی از شبکه‌های ماهواره‌ای ضد انقلاب در انتخابات مختلف جمهوری اسلامی ایران می‌پردازد.
راهکارهای تأمین امنیت نرم در جمهوری اسلامی ایران با تأکید بر نقش سازمان بسیج مستضعفین
سیدمحمدجواد قربی
چکیده: تأمین امنتیت و پایدارسازی آن یکی از دغدغه‌های همیشگی دولت‌ها و بازیگران سیاسی در محیط بین‌المللی و حتی سطح ملی است. تحول تهدیدات علیه کشورها و گذار از سخت‌افزارگرایی به سوی تهدیدات فرهنگی، سیاسی و اقتصادی که از آن با عناوینی مختلف چون تهدید نرم، جنگ نرم، تهاجم فرهنگی، ناتوی فرهنگی یاد می‌شود، زمینه را برای شکل‌گیری امنتیت نرم‌افزاری فراهم ساخته است.
از آنجا که ماهیت تهدیدات علیه جمهوری اسلامی در دهه‌های اخیر بیشتر جنبه نرم‌افزارانه و فرهنگی به خود گرفته است؛ از این‌رو، شکل‌گیری امنیت نرم و تأمین آن برای جمهوری اسلامی ایران حائز اهمیت است و مجموعه فرهنگ‌ها و ارزش‌های حاکم بر جامعه ایرانی که هر کدام تولید کننده قدرت نرم برای ایران هستند زمینه را برای بازتولید امنیت نرم برای ایران آماده کرده است.
پژوهش حاضر با روش اسنادی و تحلیلی، پس از شناسایی و توضیحاتی در باب امنیت نرم، مترصد پاسخ‌دهی به این سؤال اساسی است که سازمان بسیج مستضعفین از چه طریق و راه‌هایی می‌تواند امنیت نرم‌افزارانه جمهوری اسلامی ایران را تثبیت نماید یا آن را تحقق بخشد؟
تبلیغات در جنگ اول و دوم جهانی و جنگ ویتنام
فرج الله اردیزی
چکیده: این مباله بهره‌گیری از تبلیغات را طی سال‌های 1914 تا 1968 در جنگ اول و دوم جهانی و در جنگ ویتنام بررسی می‌کند. در جنگ اول جهانی برای نخستین بار سازمان‌هایی با هدف تبلیغات و عملیات روانی شکل گرفتند. این سازمان‌ها در تبلیغات از ابزارهای مختلف و فنون پیچیده روان‌شناسی بهره بردند که در این مقاله تشریخ خواهد شد.
اولین بار کشورهای به اصطلاح دمکراتیک بودند که از تبلیغات برای کسب حمایت عمومی بهره بردند و همچنان که نشان داده خواهد شد، این کشورها در به کارگیری تبلیغات مهارت بیشتری از رژیم‌های توتالیتر غربی داشتند. بنابراین در بخش پایانی مقاله تفاوت‌های تبلیغات در نظام‌های سیاسی غربی مورد بررسی قرار خواهد گرفت.
جنگ‌های مدرن و راهبردهای قدیمی از تبلیغات تا عملیات روانی
حجت اله مرادی و سیدیوسف مولایی
چکیده: این مقاله به موضوع تبلیغات و عملیات روانی می‌پردازد. نوشتار حاضر از دو بخش تشکیل شده است. نکته آغازین نوشتار عبارت است از اینکه مفهوم و راهبردهای جنگ پس از جنگ سرد تغییر یافته است. در چارچوب مفهوم جنگ‌های مدرن، بازنمایی جنگ در رسانه‌ها از اهمیت بیشتری برای طرفین جنگ برخوردار است و در نتیجه آنها زمان و منابع بیشتری را به کنترل و مدیریت تبلیغات جنگ اختصاص می‌دهند.
این امر بر شیوه‌های تبلیغات نیز اثر گذاشته است؛ با این حال، اهداف راهبردی تبلیغات همچنین راهبردهای تبلیغاتی چندان تغییر نکرده‌اند؛ بنابراین، تحلیل هارولد دی لاسول از اهداف راهبردی تبلیغات و راهبردهای تبلیغاتی در دوران جنگ اول جهانی در بخش نخصت مقاله به طور گذرا ارائه شده است. استدلال نویسندگان این است که اگرچه کتاب لاسول هشتاد و پنج سال پیش نوشته شده است اما تحلیل او امروزه نیز معتبر و قابل بهره‌برداری است. در حالی که اهداف و راهبردهای تبلیغات یکسان باقی مانده‌اند، شیوه‌های تبلیغات پیچیده‌تر شده‌اند و به لحاظ واژه شناسی نیز اصطلاح عملیات روانی جای اصطلاح تبلیغات در ادبیات سیاسی و نظامی را گرفته است.
بنابراین، با رجوع به تعاریف نظامی برخی مفاهیم مرتبط با تبلیغات بررسی می‌شوند. چگونگی استفاده امریکا یا ناتو از تبلیغات و عملیات روانی در سه جنگ خلیج فارس، کوزوو و اشغال افغانستان در فضای پس از جنگ سرد در بخش دوم مقاله بررسی شده است. همچنین امکان بهره‌برداری از راهبردهای تبلیغاتی لاسول برای درک اقدامات امریکا و ناتو مورد توجه قرار گرفته است. سرانجام نیز ملاحظاتی در باب ویژگی‌های جنگ‌های مدرن در جنگ اشغال افغانستان ارائه شده اس.
مبانی و ویژگی‌های کاربردی قدرت نرم در سیاست خارجی
عباس خلجی و الهام حسین
چکیده: یکی از وجوه ممیزه جهان امروز از دنیای پیشین «فزون اهمیتی» قدرت نرم کشورها و توانایی آنان در ایجاد تغییرات تدریجی و نامحسوس و البته ژرف در نظام باورها، سبک زندگی و مواضع سیاسی و نگرش‌ها و ترجیحات اجتماعی مخاطبان، با اعمال قدرت نرم است. این تمایز به گونه‌ای است که اینگونه می‌توان پنداشت، اغوا، جذب و کشش همواره بیشتر از زور و قوه قهریه به کار می‌آید. همچنین کسب وجهه و اعتبار بین‌المللی و نفوذ در افکار عمومی جهانیان، دسیابی به قدرت نرم به موازات و حتی فراتر از کسب همین نتیجه در سطح ملی از جمله اهداف مهم کشورهاست.
این مهم به تناسب موقعیت و جایگاه و امکانات و فرصت‌های هر کشور در عرصه بین‌المللی به شیوه‌های مختلف و از مجاری و کانال‌های متعدد، تعقیق می‌شود؛ این مقاله به بیان تعریف قدرت نرم و اینکه این قدرت از چه منابع و چه مسیری به دست می‌آید و یک کشور صاحب قدرت نرم چگونه به کشور ضعیف نفوذ و بر آن مسلط می‌شود پرداخته است.
بررسی قدرت نرم جمهوری اسلامی ایران و امریکا در غرب آسیا
مصطفی محمدی
چکیده: هدف مقاله حاضر بررسی تطبیقی قدرت نرم جمهوری اسلامی ایران و امریکا و مقایسه آن در ابعاد مختلف در منطقه غرب آسیا است. در این راستا چارچوب نظری قدرت نرم که از سوی «جوزف نای» مطرح شده است به عنوان چارچوب مفهومی مناسب و جامع برای بررسی قدرت نرم جمهوری اسلامی ایران و امریکا، ابزارها و محدودیت‌های قدرت نرم دو کشور در منطقه مورد بهره‌برداری قرار می‌گیرد.
قدرت‌های جهانی و منطقه‌ای همواره برای تداوم و افزایش نفوذ خویش، سعی کرده‌اند مدیریت تحولات نظام جهانی و منطقه‌ای را کنترل کنند؛ غرب آسیا به مثابه منطقه‌ای ژئوپولیتیک و ژئواستراتژیک اهمیتی ویژة در معادلات نظام جهانی دارد و تحولات آن توجه قدرت‌های بزرگ، از جمله امریکا را به خود معطوف داشته است؛ از این‌رو، امریکا به عنوان دولتی سلطه‌جو و جمهوری اسلامی ایران در مقام حکومتی ضدهژمون می‌کوشند تحولات این منطقه راهبردی را با بهره‌گیری از ظرفیت‌های قدرت نرم خویش کنترل و مدیریت کنند.
بر این اساس، مقاله حاضر مفهوم، ویژگی‌ها و منابع قدرت نرم را به طور عام و قدرت نرم جمهوری اسلامی ایران و امریکا را به طور خاص مورد بررسی و ارزیابی قرار می‌دهد؛ پیروی از نگرش و روشی تطبیقی در مطالعه قدرت نرم ایران و امریکا، کمک شایانی به شناخت دقیق نقش و جایگاه قدرت نرم جمهوری اسلامی ایران در سطح منطقه غرب آسیا خواهد داشت.
جنگ نرم و دیپلماسی عمومی با تأکید بر ارتباط آموزشی فرهنگی
فاطمه مرسلی
چکیده: دیپلماسی عمومی به جهت تحول در ساختار قدرت جهان و جابه‌جایی منابع قدرت از سخت به نرم از یک سو، و افزایش نقش افکار عمومی در مناسبات بین‌المللی، تأثیرگذاری فرهنگ بر روابط بین‌المللی و تأثیرگذاری مردم در تعیین سیاست‌های داخلی و خارجی از سوی دیگر جایگاه بسیار ممتازی را در راهبردهای سیاسی ـ امنیتی کشورها پیدا کرده است. در این تاکتیک که از روش اقناع و نه تهددید بهره گرفته می‌شود، عموم مردم و نخبگان جامعه هدف مخاطب قرار می‌گیرند. بخشی از دیپلماسی عمومی در جنگ نرم از طریق ارتباطات آموزشی ـ فرهنگی و با هدف یارگیری، نخبه‌پروری و سرانجام ایجاد و استقرار شبکه‌ای کاملا وابسته در کشور هدف پیگیری می‌شود.
بی‌تردید سردمداران فرهنگ غرب پس از آنکه حضور مستقیم و بی‌واسطه خویش را در سایر کشورها به منظور گسترش نفوذ و سلطه سیاسی، اجتماعی و فرهنگی ممکن ندیدند، سعی کردند نمایندگانی از بین خود ملت‌ها برگزینند و مسؤولیت فراهم آوردن زمینه سلطه‌پذیری را به غرب‌گرایان و وابستگان فکری خود واگذار کنند؛ آنان به طور معمول پس از مسافرت به غرب، تحصیل و حشر و نشر در آن دیار، مقهور پیشرفت و فناوری برتر غرب شده و پس از بازگشت به کشور خویش به بلندگوی فرهنگ بیگانه تبدیل می‌شود. با توجه به اهمیت روزافزون موضوع، در این مقاله برآنیم تا به ارتباطات آموزشی ـ فرهنگی ذیل تاکتیک دیپلماسی عمومی پرداخته و با ارائه مستندات متعدد و متنوع آن را مورد واکاوی و تجزیه و تحلیل قرار دهیم.
کنترل ذهن با فناوری صدای خاموش خیال یا واقعیت
سیدحسین محمدی نجم
چکیده: در میان مباحث عملیات روانی گاه به واژه‌ها و مفاهیمی برمی‌خوریم که یافتن منابع با ارزش درباره آنها عمدتا مشمول طبقه‌بندی بوده و دسترسی به آنها اغلب دشوار است؛ خاصه مطالبی که کارکرد صرف امنیتی و نظامی دارند بیش از همه، مورد سانسور سازمان‌های دولتی امریکا قرار دارند. مفاهیمی مانند کنترل ذهن و فناوری صداهای خاموش چنین‌اند. در پس هر یک از این مفاهیم، بیش از نیم قرن تحقیق و مطالعه محرمانه نهفته است، صدها و بلکه هزاران تجربه آزمایشگاهی و واقعی از اینگونه موارد را باید در پیشینه به نسبت طولانی آنها سراغ بگیریم.
مختصر اطلاعاتی که درباره کاربست واقعی این مفاهیم عایدمان می‌شود، پرسش‌های بسیاری را به ذهن متبادر می‌سازد که در واقع این نوشتار فتح بابی است برای تحقیقات بیشتر و گسترده‌تر: آیا افزون بر آنچه به عنوان رویکرد متعارف در سطح راهبردی و با بهره‌گیری از ابزارهای مختلف رسانه‌ای و تبلیغاتی جریان دارد،یک رویکرد نامتعارف نیز در سطح عملیاتی و حتی تاکتیکی برای کنترل رفتار و نفوذ در افکار جمعیت هدف به کار گرفته می‌شود؟ مقاله حاضر این موضوع قدیمی و کمتر شناخته شده را مورد بحث و بررسی قرار داده است.
گفتنی است، سی و چهارمین شماره فصلنامه علمی تخصصی عملیات روانی به صاحب امتیازی و ناشری معاونت فرهنگی و اجتماعی سازمان بسیج مستضعفین در قطع وزیری و 190 صفحه منتشر شده است./920/پ202/ی