بررسی تطبیقی رابطه ایمان و عقل در قرآن و عهدین

به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا در مشهد، یکصد و پنجاهمین جلسه دفاعیه پایان‌نامه کارشناسی ارشد جامعه‌المصطفی‌العالمیه، مجتمع آموزش عالی مشهد با موضوع «بررسی تطبیقی رابطه ایمان و عقل در قرآن و عهدین»، عصر امروز در اداره تحصیلات تکمیلی این مرکز برگزار شد.

طاهر مصباح، پژوهشگر این اثر که دانشجوی رشته کلام اسلامی است در خصوص اهداف خود از انتخاب این موضوع، گفت: با توجه به علاقه و حساسیتی که نسبت به بحث ایمان داشتم و شرایطی که در افغانستان با وجود طالبان و سلفی‌گری  که باعث تضعیف عقلانیت شده، وجود داشت، اقدام به انتخاب این موضوع کردم.

وی ادامه داد: طالبان بحث حدیث را قبول نداشته و فقط باید از قرآن برای آنان استدلال شود که قصد بر این بود تا بحث ایمان و عقل را در قرآن بررسی کرده تا بتوان از طریق قرآن آنها را قانع کرد.

وی به آثار مطالعه این اثر بر مخاطب اشاره و خاطرنشان کرد: با توجه به این که بحث اعتقاد دینی از قرآن دریافت می‌شود و اساس کار در مسائل اعتقادی، قرآن است، برای هر خداپرست و دین‌داری دارای اهمیت است که بداند آیا باورهای او با عقلش سازگاری دارد یا نه.

همچنین علی اشرف‌امامی، استاد راهنمای این اثر به رابطه عقل و ایمان اشاره کرد و گفت: رابطه بین عقل و ایمان به عنوان یک دغدغه مطرح بوده و با توجه به این‌که این موضوع برای شیعیان اثنی‌عشری مسأله‌ای مشخص است، باید به این نکته توجه شود که منظور از عقل چیست.

وی ادامه داد: عنوان پایان‌نامه دامنه گسترده‌ای را شامل می‌شود که با توجه به گستردگی موضوع، تلاش و مطالعه بیشتری می‌طلبد که استفاده از این موضوعات در این سطح، دقت را کاهش می‌دهد.

حجت‌الاسلام محمد سلامی، استاد مشاور این نگارش نیز گفت: در این کار نوعی عجله دیده می‌شود که باعث کاهش دقت و انجام نشدن اصلاحات نهایی است، همچنین نتیجه‌گیری و جمع بندی مورد انتظار نیز صورت نگرفته است.

داوود شیبانی، استاد داور این پژوهش نیز به گستردگی عنوان این اثر اشاره کرد و گفت: این موضوع تلاش چندین نفری و کار در چندین پایان‌نامه دکترا پیرامون ادیان مختلف را می‌طلبد.

وی ادامه داد: در بررسی ادیان مختلف باید معانی لغات و مفاهیم پیچیده‌ای همچون ایمان و عقل به دقت مورد تحلیل قرار گیرد و این مسأله نیازمند مطالعه این موضوع از سوی یک صاحب‌نظر از همان دین و با شناخت از ظرافت‌های آن است.

شیبانی با تمجید از نظم این پایان نامه اظهار داشت: رعایت نظم در نگارش و ترتیب مطالب، همچنین شیوایی زبان بیان مطلب، انسجام و هماهنگی از نکات دارای اهمیت در یک پژوهش است که در این اثر به خوبی مورد توجه قرار گرفته است.

وی به ضرورت تسلط پژوهشگر بر روش تطبیقی اشاره و خاطرنشان کرد: در موضوعاتی که به صورت تطبیقی مورد بررسی قرار می‌گیرد باید به همسطح بودن موضوع‌ها مورد بررسی توجه کرد تا ارزش آنها در یک سطح باشد.

استاد راهنمای این اثر با تأکید بر دقت در ارجاع نظریات مورد استفاده تصریح کرد: نقل قول‌ها از افراد مختلف باید به یک صورت بیان شود؛ زیرا عدم توجه به این نکته، این‌گونه برای مخاطب متصور می‌شود که نگارنده دارای جهت‌گیری خاص و جانبدارانه است.

وی در پایان تأکید کرد:‌ با توجه به بین‌المللی بودن پایان‌نامه‌های جامعه‌المصطفی، باید از پرداختن به دیدگاه‌های شخصی در این گونه موضوعات پرهیز کرد.

گفتنی است، این پایان‌نامه دارای چهار بخش کلیات، ایمان و عقل در عهد عتیق، ایمان و عقل در عهد جدید و ایمان و عقل در قرآن است که که بخش اول دارای دو فصل مقدمه و مفاهیم است، همچنین بخش دوم دارای دو فصل ایمان در عهد عتیق و عقل است.

بخش سوم با عنوان ایمان و عقل در عهد جدید دارای دو فصل ایمان در عهد جدید و عقل در عهد جدید است و بخش چهارم با عنوان ایمان و عقل در قرآن نیز دارای دو فصل ایمان در قرآن و عقل در قرآن است./932/پ201/س