شماره جدید فصلنامه تخصصی نقد و نظر منتشر شد

به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا، پنجاه و نهمین فصلنامه تخصصی نقد و نظر با موضوع فلسفه ذهن به بازار نشر ارائه شد.

دراین شماره مقالاتی همچون نفس در قرآن و روایت به قلم رضا برنجکار، آموزه های ابن رشدی وحدت عقل و انکار جاودانگی شخصی اثر حسن یوسفیان، خلق عقلی و سعادت جاوید نوشته امیر دیوانی درج شده است.

در مقاله اندیشه های ابن رشد پیرامون وحدت نفس عاقله و انکار جاودانگی شخصی به قلم حسن یوسفیان می خوانیم: در دهم دسامبر سال1270 میلادی، اسقف شهر پاریس، با صدور اعلامیه ای، سیزده آموزه از آموزه های ابن رشدیان را محکوم کرد که یکی از آنها این مطلب بود که ( تنها یک عقل در جهان وجود دارد و تک تک آدمیان را عقلی مخصوص به خود نیست).
این انگاره، لازمی همچون انکار جاودانگی فردی و ثواب و عقاب اخروی را در پی دارد و از آغاز با مخالفت های فراوان افرادی چونان توماس آکویناس روبه رو شده است و ابن رشدیان دین دار نیز به نوعی دیگر با آن مخالفت کرده اند.
ابن رشدیان قائل هستند که از راه استدلال عقلی به صورتی ضروری نتیجه می گیرم که عقل از نظر تعداد یکی است اما به لحاظ ایمانی، قاطعانه خلاف آن را می پذیرم.
تفسیر های گوناگونی از آموزه ابن رشدی وحدت عقل با وجود اختلافاتی که با یکدیگر دارند، ارائه شده است اما اینکه لازمه این نظریه انکار جاودانگی فردی برای نفوس اانسانی است، مورد اتفاق همه است.
ابن رشد گاهی به این لازمه به صورت مستقل تصریح ورزیده است و بدون اینکه به طور صریح پای عقول را به میان اورد، فیلسوفان را بر این باور دانسته است که نمی توان هر یک از افراد انسان را دارای نفسی مخصوص خود دانست.
ابن رشد در کتاب ( تهافت التهافت) این گونه دلیل آورده است که منشا کثرت عددی جز ماده نمی تواند باشد، بنبر این آنچه زید و بکر را در انسانیت با یکدیگر شریک اند، متعدد می سازد، بدن مادی آنها است.


در مقاله نفس در قرآن و روایات آمده است: مباحث متعددی درباره نفس و بدن مطرح شده است که مهمترین آن تمایز نفس و بدن، انواع نفوس، تجرد ننفس، قوای نفسانی، حدوث و قدم، حرکت و تکامل نفس، جاودانگی نفس و ارتباط نفس و بدن است.مقصود از تمایز نفس و بدن این است که نفس موجودی غیر از بدن است که فیلسوفان اسلامی و برخی متکلمان همچون شیخ صدوق، شیخ مفید، نوبختیان و معمر معتزلی طرفدار آن هستند.
از آیات قرآن کریم استفاده می شود که روح موجودی متمایز از بدن و برتر از بدن است و می توان با بدن و بدون بدن زندگی کند، در حالی که بدن پس از جدایی روح از آن متلاشی می گردد.
از امام سجاد(ع) نقل شده است که فرمودند وقتی جنین به چهار ماهگی رسید و دارای استخوان و گوشت شد، خداوند روح عقل را در آن می دمد و در این زمان دیه جنین کامل است؛ راوی می پرسد آیا زمانی که نطفه به علقه و علقه به مضغه تبدیل می شد، جنین بدون روح این تحولات را پیدا می کرد؟ که حضرت پاسخ می دهند که جنین قبل از چهار ماهگی با روح دیگری که روح حیات نیست و از زمان قدیم و وطولانی در اصلاب رجال و ارحام نساء بود، تحولات را پیدا می کند که از این روایت تمایز روح عقل یا روح حیات با روح قدیم که می توان آن را روح حیوانی دانست قابل برداشت است.
از آیات و روایات می توان دوگانگی روح و بدن و همراهی این دو و حکومت روح بر بدن را نتیجه گرفت و در احادیث بسیاری از خلقت ارواح قبل از اجساد سخن گفته شده است و حتی از ارتباط و شناخت وبرادری بعضی ارواح با دیگر ارواح د رعالم ارواح بحث شده است که استقلال روح از بدن وهمراهی آن دو را می توان نتیجه گرفت.

نظریه انعکاس به قلم احمد شه گلی، نفی تک ساحتی و مبرا بودن آدمی در قرآن نوشته علیرضا آل بویه و نفس و بدن از دیدگاه علامه طباطبایی اثر منصور نصیری از دیگر مقالات این فصلنامه علمی و پژوهشی است.

شماره پنجاه و نهم فصلنامه نقد و نظر در 180 صفحه و 10 صفحه چکیده انگلیسی منتشر شده است.

فصلنامه نقد و نظر فصلنامه تخصصی فلسفه و الهیات است که توسط پژوهشگاه فلسفه و کلام اسلامی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی و به مدیر مسئولی محمد تقی سبحانی منتشر می شود. /909/