ائتلاف سعودی ـ ترکی ـ قطری در حال فروپاشی است
به گزارش خبرگزاری رسا، «عبدالباری عطوان»، سردبیر روزنامه الکترونیکی «رأی الیوم» در مطلبی به ارزیابی نشست روز سه‌شنبه (دیروز) سران کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس در جده که جهت بررسی اوضاع منطقه و روابط با ایران برگزار شده بود، پرداخت.
عطوان در این‌باره می‌نویسد: نشست دیروز سران کشورهای عضو شورای همکاری خلیج (فارس) در جده اگرچه تفاوتی با نشست‌های سابق آن نداشت، اما اوضاع در عرصه منطقه‌ای طی 5 سال اخیر شاهد تحولات بسیار و متعددی بود و می‌توان گفت، نشست اخیر به دلیل این تحولات بزرگ و افزایش تهدیدات علیه کشورهای عربی حوزه خلیج (فارس) برگزار شد.
نظام‌های عربی را دیگر نمی‌توان، کشورهایی در حاشیه سیاست منطقه‌ای شمرد که نقش آنها را به حمایت مالی محدود کرد یا اینکه مواضع آنها بر سیاست‌های منطقه‌ای تاثیر نداشته باشد، این کشورها به عنوان یک جناح بر کرسی رهبری و ریاست تکیه زده و در جنگ‌های جاری در منطقه مانند یمن و سوریه و عراق و لیبی تقریبا مقابل ایران (فلسطین موضوع بحث نیست) صف آرایی کرده‌اند.
خبرهای منتشر شده درباره نشست اخیر سران کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس خبرهایی روتین و عادی است، اما برگزاری این نشست پشت درهای بسته حکایت از تنگناها و چالش‌هایی دارد که کشورهای عضو این شورا با آن مواجه هستند و نگرانی سران این کشورها را موجب شده و بالطبع بازتاب تصمیمات اتخاذ شده پشت این درب‌ها خیلی زود در روزها و ماه‌های آتی خود را نمایان خواهد کرد.
بر این اساس می‌توان به شش نکته درباره این نشست اشاره کرد:
یک: اولین موضوع مورد بحث، بی‌تردید قضیه عدم حضور حجاج ایرانی در حج امسال است که با مخالفت سعودی‌ها مواجه شد و در این خصوص ریاض تلاش می‌کند، شیوخ عرب خلیج (فارس) را در صورت تشدید اوضاع از سوی طرف ایرانی به ویژه در زمان برگزاری مناسک کنار خود داشته باشد.
دو: از تجاوز عربستان به یمن 15 ماه می‌گذرد، اما ریاض و هم‌پیمانانش نه تنها نتوانسته‌اند، به اهداف مورد نظر خود برسند، این تجاوز تاکنون نتایج کاملا معکوسی برای سعودی‌ها داشته و موجب تغییر موضع ریاض در برابر انصار الله شده، به گونه‌ای که وزیر خارجه عربستان را وادار کرده از انصار الله که آنها نوک پیکان طرح منطقه‌ای ایران می‌داند، با عنوان «همسایگان خوب» یاد کند و به تبع آن شاهد پیشرفت در مذاکرات کویت باشیم.
سه: شیوخ عرب حوزه خلیج (فارس) با بحران اقتصادی بزرگ و شدیدی به دلیل کاهش قیمت نفت مواجه هستند و اکنون بحران اقتصادی، به بحران مشترک کشورهای عرب این منطقه تبدیل شده است.
چهار: قانونی که کنگره آمریکا علیه عربستان سعودی تصویب کرد و به بازماندگان قربانیان حادثه 11 سپتامبر اجازه شکایت از ریاض و دریافت غرامت از عربستان به دلیل دست داشتن در این حملات را می‌دهد، این احتمال را مطرح می‌کند که در آینده شاهد چنین مطالباتی از سوی یمنی‌ها و سوری‌ها و لیبیایی‌ها از عربستان و کشورهای عرب حوزه خلیج (فارس) به دلیل حمایت از گروه‌های تروریستی در این کشورها به موجب همین قانون را مطرح می‌کند.
پنج: رویگردانی آمریکا از این کشورها و پذیرفتن پیشنهاد انگلیس مبنی بر برگزاری نشست سالانه ای در سطح رهبران این کشورها با انگلیس تاکید می‌کند که شیوخ عرب بار دیگر به این کشور روی آورده‌اند.
شش: شیوخ عرب به خوبی از افول جایگاه و کم رنگ شدن نقش خود در سوریه و عراق با ورود روس‌ها به عرصه میدانی سوریه آگاه هستند، این درحالی است که ائتلاف سعودی – ترکی – قطری درحال فروپاشی است و مذاکرات ژنو همچنان ادامه دارد و معارضان ریاض هر روز شاهد شکاف جدیدی است و آمریکایی‌ها در پرونده سوریه به ائتلاف با کُردها روی آورده و نیروهای عراقی بدون اینکه ائتلاف سنی منطقه توان مقابله با این نیروها را داشته باشد، درحال آزادسازی فلوجه هستند.. تمام این قضایا نشان دهنده وضعیت بحرانی و افول نقش این کشورها در منطقه است.
طبق این گزارش، معلوم نیست، سران کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس در این نشست چه تعاملی با این مسائل داشتند، اما اظهارات وزیر خارجه عربستان مبنی بر اینکه این شورا تمایل دارد، بازیگران منطقه تعامل مشترکی با این شورا از جمله در خصوص بحران‌های اقتصادی داشته باشند، بیانگر نگرانی‌های این کشورهاست.
برگزاری این نشست‌ها را می‌توان اعلام حالت فوق العاده اقتصادی – سیاسی – نظامی از سوی شیوخ عرب شمرد، اما بعید است که حکام این کشورها به عمق این بحران‌ها پی برده باشند و درصدد ایجاد تغییرات و تحولاتی در عرصه اقتصادی – سیاسی – نظامی باشند و این موجب می‌شود تا خطر چالش‌ها و بحران‌هایی که این کشورها را فراگرفته بیش از پیش افزایش یابد.
در این راستا، تنها راهکار موجود پیش از آنکه کار از کار برای این شیوخ بگذرد، تجدید نظر در سیاست‌های داخلی و خارجی خویش و روی آوردن به خط مشی «گفت‌وگو» به جای «تقابل» است، به ویژه آنکه دیگر نشانی از حمایت سال‌های گذشته آمریکایی‌ها از این کشورها نیز به چشم نمی‌خورد./847/ب102/د