اقتصاد اسلامي، اقتصاد مقاومتي در مقابل انحراف و ارتجاع
به گزارش سرویس پیشخوان خبرگزاری رسا، اقتصاد به عنوان مقوله انساني و اجتماعي در قرن بيستم شاهد تاخت‌و‌تاز انديشههاي مختلف مادي بوده است. شكل‌گيري انديشههاي مادي‌گرايانه ليبراليسم با شعار سرمايه‌داري و مالكيت خصوصي و سوسياليسم با شعار مالكيت عمومي و دولتي و مبارزه با سرمايه‌دار ايران قرن 20 را دستخوش بازي‌‌هاي فكري و سياسي قدرت‌‌هاي بزرگ جهاني كرده بوده حضور دولت‌‌هاي وابسته در اكثر دهههاي قرن 20 در ايران و شكل‌يابي تفكرات وابسته مادي با شعارهاي به ظاهر خوش آب و لعاب در كشور نياز به بازگشت به تفكرات راستين بشري را در ايران روزافزون مي‌نمود.
شكل‌يابي جنبش‌‌هاي اصيل مردمي در كشور از اوايل قرن 20 با مشروطه و سپس امواج اجتماعي آن در دهههاي مختلف به تدريج كشور را در مسير تحولات قرار داد. با شكل‌گيري جريانات سياسي و مذهبي در ايران از اواسط قرن 20 مبحث ضرورت نگاه به درونمايه‌‌هاي فكري ايران و اسلام در خصوص مقوله‌هايي مانند اقتصاد توسط انديشمندان مطرح شد. يكي از اين افرادكه از جمله شاخص‌ترين افراد در حوزه بازگشت به خويشتن بوده است استاد مرتضي مطهري است. وي با روشنگري خاص خود كه از بن‌مايه‌‌هاي تفكر اصيل اسلامي و ايراني مايه گرفته است. او در مقوله‌‌هاي مختلف اجتماعي آن روز از فلسفه فرهنگ گرفته تا اقتصاد اجتماع به نقد شرايط موجود و تئوري‌‌هاي وارداتي غربي و شرقي پرداخته و اقدام به پي‌ريزي نظام‌‌هاي فكري جديد منبعث از انديشههاي اصيل ديني و اسلامي مي‌كند. برخي ويژگي‌‌هاي تفكر استاد مرتضي مطهري را مي‌توان در اصول ذيل دانست كه در اينجا به مقوله فهم اقتصاد از سوي ايشان پرداخته مي‌شود.
1- مطالعه عميق مباحث فكري و انديشه‌اي موجود
2- تلاش در جهت بي‌طرفي علمي در مرتبه اول در خصوص استخراج و استنتاج مباحث مطروحه نظريه‌‌هاي اقتصادي
3- بهره‌گيري از روش‌‌هاي مشخص فلسفي و منطقي در تحليل تئوري‌‌هاي اقتصادي غرب و شرق
4- ارائه مشخص نقاط قوت و ضعف تئوري‌‌هاي اقتصادي مذكور
5- اعلام نظام فكري مورد نظر كه نظام فكري اسلامي است در قالب نظام منطقي كارآمد و به‌روز
6- تلاش در جهت پاسخ به سؤالات و شبهات به صورت علمي و روزآمد در رابطه با الگوي ارائه شده به كشور در آستانه انقلاب اسلامي در قالب منطقي
7- استقبال از نقد مدل مذكور البته در چارچوب انصاف و علم از سوي منتقدان و تلاش در جهت مباحث و مسائل پديدار شده.
در اينجا اشاره‌اي كوتاه به نظرگاه وي در خصوص اقتصاد مي‌اندازيم. ايشان در يادداشت اسلام و اقتصاد در رابطه با اقتصاد از نظر خود بعد از شرح كوتاه در خصوص مسئله‌‌هاي اقتصادي ويژگي‌‌هاي اقتصاد را از نظر خود اين چنين بيان مي‌دارند:
الف: اقتصاد بايد به نحوي باشد كه موجب ازدياد ثروت عمومي شود، راكد و ثابت نباشد متكامل باشد، حداكثر استفاده از عامل طبيعت و عامل انساني بشود.
ب: عدالت و مساوات رعايت شود، به معني اينكه تبعيض‌ها و اولويت‌‌هاي بيجا در كار نباشد.
ج: فردي، فرد ديگر را استثمار نكند.
د: عدالت به معني اينكه حقوق طبيعي افراد بايد رعايت شود هم به اين معني كه حق طبيعي يك فرد به او داده شود؛ نه به فرد ديگر يا همه افراد ديگر و يا دولت و هم به معني اينكه آزادي يك فرد محترم شمرده شود، مي‌توانيم آزادي را اصل عليهده بشماريم.
و: احترام آزادي افراد در انتخاب كار
ز: آزادي افراد كه خود يك اصل است و همچنين ازدياد ثروت عمومي كه خود اصل ديگري است بايد محدود شود به ساير مصالح بشر يعني بايد منحصر به اخلاق عموم و معنويات بشر باشد.
با نگاهي به اصول فوق‌الذكر و با عنايت به مباحث و رفتاري كه طي دهههاي اخير جهان انديشه و عمل ايراني كم و بيش بدان مشمول بوده است بكر بودن و روزآمد بودن تفكرات عميق استاد شهيد مطهري در نقد تفكرات وارداتي و بنيان‌ريزي اقتصاد اسلامي كارآمد بيش از پيش پي مي‌بريم و به مقام آن استاد شهيد درود مي‌فرستيم./998/102/ب3
منبع : روزنامه جوان